Öz Türkçe Kişi Adları

Adlar yalnızca geleneksel değerleri taşıyan bir imgelendirme sistemi değildir. Kişi adlarını incelediğimizde, bu tür adların sosyolojik nedenlenmelerden dine kadar geniş bir etki alanı içerisinde olduğunu görürüz. İşte tam da burada adların çocuklar ve veliler açısından farklı anlamlar taşıdıkları gerçeği ortaya çıkar. Çocuklar adlara daha çok varlık evrenindeki anlamlı sözlü ifadeler olarak bakarken bu bakış açısı erişkin bireylerde karmaşıklaşmaktadır. İşte bunun için içerisinde hiçbir yabancı öge içermeyen Türkçe isimler listesini sizin için derledik. Bu çalışmada Türkçe isimler, Eski Türkçe isimlerle mukayese edilerek kız isimleri ve erkek isimleri olmak üzere işaretlendi. Ayrıca Türkçedeki isim verme geleneğine dair makalemiz için tıklayınız.

ÖZ TÜRKÇE İSİMLER (KİŞİ ADLARI)

Öz Türkçe kişi adları aşağıda listelenmiştir.

A harfi ile başlayan Türkçe isimler

Cinsiyet	İsim	İsmin anlamı	Açıklamalar
E/K	Abay	Dikkatli. Yeryüzünü koruduğuna inanılan efsanevi varlık.	Kazakistan’ın en büyük şairlerinden Abay Kunanbay bu adı taşımaktadır.
K	Abray	Türk mitolojisinde denizlere hükmeden ejder, Abra. İtibar.	Mitolojik bir isimdir.
E/K	Ada	Türk mitolojisinde dağların kutsal ruhuna verilen ad, Adahan. Etrafı su ile çevrili kara.	Türkiye’de son dönemde yaygınlaşan isimlerdendir.
E	Ada Kutay	Türk mitolojisinde göklerin mutlak hâkimi olduğuna inanılan efsanevi varlık, Ülgen.	Mitolojik bir isimdir.
E	Adahan	Türk ve Altay mitolojisinde dağ tanrısıdır, Adagan olarak da bilinir. Koruduğu varlıkları kıskandığı söylenir.	Mitolojik bir isimdir.
E/K	Adal	“Ün kazan, bir isme sahip ol!” anlamında bir isim.	“Ad” kelimesinin “almak” fiiliyle eksiz emir çekiminde ekleşmesiyle oluşturulmuş bir isimdir.
E/K	Adayış	İdeal uğruna çaba sarf etme durumu.	Türkiye’de yeni kullanılmaya başlanan Türkiye Türkçesi temelli isimlerdendir.
E	Adınç	Günahtan arınma, temizlenme.	Eski Uygur Türkçesinde “günahtan arınma” anlamında kullanılan bir kelimedir (Sevinçli, 2018: 405).
E	Akın	Arkası kesilmeyen ilerleme.	Eski bir Türk ismidir.
E	Akınalp	Kendini sürekli geliştiren güçlü ve bilge kişi.	Türkiye’de yeni kullanılmaya başlanan Türkiye Türkçesi temelli isimlerdendir.
E	Aksungur	Akdoğan.	Tarihî bir isim olup Melikşah dönemindeki Halep valilerindendir.
K	Akşin	Beyaz tenli kadın.	Eski Türkçe ak “beyaz” + şin “insana ait renk isimleri yapan ek” yapılarından oluşmuştur.
E	Aktay	Aktay, beyaz at yavrusu.	Ak “beyaz” ve tay “at yavrusu” kelimelerinden oluşmuştur. Güçlü Memluk komutanlarından birinin adıdır.
E	Aktuğ	Türk mitolojisinde yardım eden efsanevi kişiliktir.	Mitolojik bir isimdir.
E	Alaçin	Şahin.	bk. Laçin
E/K	Alaz	Türk mitolojisinde ateşe hükmeden figür.	Anadolu ağızlarında “ateş” veya “alev” için kullanılan bir kelimedir.
K	Alça	Kızıl görünümlü, al yanaklı.	Al “al, kırmızı” kelimesinden türemiştir. Alçatun biçiminde Eski Türklerde kullanılmış bir isimdir.
K	Alçatun	Kızılımsı.	Al “al, kırmızı” kelimesinden renk isimlerine gelen ve “-ımsı” anlamı katan +tIn ekiyle yapılmıştır. Bu ek bugün +tım biçiminde Altay Türkçesinde yaşamaktadır. Ayrıca “Alçatun” Cengiz Han’ın kızının adıdır.
K	Alka	Kırmızı.	Eski Türkçede bu kelime “kırmızı” anlamına gelir.
E	Alkan	“Övül, takdir gör!” anlamında bir isim.	Emir tabanlı bir isimdir. Eski Türkçede “Övül, takdir gör!” anlamına gelir.
E/K	Alkım	Gökkuşağı.	Balıkesir Susurluk ağzında hala kullanılan gökkuşağı anlamında bir kelimedir.
E	Allay	Türk mitolojisinde vatanseverlik figürü olarak vatanı korur. Işıklı bir görüntüsü vardır.	Mitolojik bir isimdir.
K	Almila	Elma yanaklı kız.	“Bozkurtlar Ölüyor” adlı kitapta geçen Işbara Alp’ in Ötüken güzeli kızıdır. Kelime Eski Türkçedeki “almıla” yani “elma” kelimesinden türetilmiş olmalıdır (bk. Sertkaya, 2014).
E	Alp	Yiğit.	Eski Türklerden beri en fazla kullanılan isimlerden biri olmuştur. Özellikle Eski Uygur Dönemi’nde kağanların birçoğunun isminde bulunan bir kelimedir.
E	Alparslan	Arslan gibi güçlü erkek.	Türk tarihinde önemli bir yeri olan Selçuklu sultanının adıdır. Alparslan Türklerin Anadolu’ya tam anlamıyla yerleşmesini başlatan tarihi figürdür.
E	Alpay	Yiğit.	Eski Türkçedeki “alpagu” kelimesinin günümüz Türkçesindeki söylenişidir. Alpamak “cesur olmak” anlamına gelir.
E	Alpdem	Dürüst ve güçlü kişi.	Eski Türkçede “+dem” eki kelimelere “gibi” anlamı katmıştır: kün “güneş” + dem “gibi” [güneş gibi] vb (örnek için bk. Gabain, 2007: s. 285).
E	Alper	Yiğit.	“Alp” ve “er” isimlerinden oluşan birleşik bir isimdir. Bu ismin Türk tarihi açısından müstesna bir yeri vardır. İranlıların Şehname adlı ünlü destanında ve Divanü Lügati’t Türk’te de geçen Alper Tunga’nın, Türk tarihinin en büyük komutanlarından biri olduğu düşünülmektedir.
E	Alperen	Dürüst ve güçlü kişi.	“Eren” kelimesi Eski Türkçede “er” kelimesinin çoğulu olmasına rağmen Anadolu Türkçesinde bu kelime evliyalar içinde kullanılmaya başlanmıştır. Alperen çağrışımsal açıdan gücünü İslam’dan alan güçlü ve dürüst manasına gelmektedir.
E	Alpkutay	İpek gibi değerli yiğit.	”Kutay” kelimesi Eski Türklerde ipek manasına gelmektedir.
E	Alptekin	İyi huylu yiğit.	Gazneliler Devleti’ni kuran Türk hükümdarın ismidir: Alp Tekin.
E	Alsancak	Osmanlı ve Türk bayrakları için kullanılan dolaylama.	Türkiye Türkçesinde son dönemde yaygınlaşmaya başlayan isimlerdendir.
K	Alşın	Kızıl.	Al “kırmızı” kelimesine renk isimleri yapan +şın eki getirilerek yapılmış bir isimdir.
E/K	Altan	Altın.	Altın kelimesinin bazı tarihî şive ve lehçelerdeki farklı bir telaffuzudur.
E	Altay	Türk mitolojisinde dağları özdeşleşen mitolojik bir varlıktır. Türk milletinin ortaya çıkışında önemli bir yeri olan dağların adıdır.	Bu kelime ayrıca Türkçe, Korece, Japonca, Moğolca, Tunguzca ve Mançuca gibi dillerin atası sayılan proto dilin adıdır. Ayrıca kelimenin kökeniyle ilgili açıklama için bk. Gedizli, 2010.
E/K	Altın	Tarih boyunca dünyada değerini kaybetmeyen bir maden.	Kelimenin Ana Altaycadaki *daldand kökünden türediği düşünülmektedir. (bk. GEDİKLİ, Yusuf. “Altay Sıra Dağları ve Altay Sıra Dağ Adının Köken ve Anlamı”. TURAN-SAM 2.5 (2010): 64-68.) Eski Türkçede “altun” biçiminde kullanılan kelime, Tuğrul Bey’in eşinin de adıdır.
E/K	Altınay	Altın gibi değerli kişi.	“Ay” kelimesi her ne kadar bir gök cismi olarak bilinse ve muhtemelen ilk Türk isimlerinde bu anlam bağlamında kullanılsa da bugün için isimlerde bulunan bu kelimenin insan ismi yapan bir ek olarak kabul etmek daha mantıklıdır: {+ay}. Bu ekleşme sonucunda {+ay} daha ziyade “-a benzer, gibi” anlamlarını ihtiva etmeye başlamıştır. “Altınay” Türk dünyasında da kullanılan bir isimdir.
K/E	Ançı	Değer.	Eski Türkçedeki ançu “değer” kelimesinin Türkiye Türkçesi ses bilgisine uygunlaşmış söylenişidir.
K	Ançmay	Ay kadar parlak yüzlü kadın.	Kelime Eski Türkçedeki ançma “o denli, çok fazla” ile “ay” kelimesinin birleşmesiyle oluşturulmuştur.
E/K	Anı	İnsan  bilincindeki geçmişten kalan iz.	Kelime “anmak” kökünden türemiştir.
E	Anıl	“Kendinden söz ettir!” anlamında bir isim.	Son dönemde türetilen emir tabanlı isimlerdendir. “Anmak” fiilinden türemiştir.
K	Anlam	Anlam, mana.	“Anlamak” kökünden türemiş bir isimdir.
E	Aral	Ada.	Kelime Eski Türkçede aral “ada” biçiminde olup Türk-Moğol ortak sözdağarcığındandır.
E	Arat	Türk mitolojisinde balık şeklinde tezahür eden mitolojik bir varlıktır.	Mitolojik bir isimdir.
E	Arca	Temiz, pak.	Tarihi Türk lehçelerinde temiz anlamına gelen “arıca” kelimesinin Anadolu ağızlarında dönüştüğü biçimdir: arıca “temiz” > TT arca
E/K	Arçı	Çiğ tanesi.	Kelime Şor Türkçesinde hâlihazırda kullanılmaktadır.
E	Arçın	Ardıç, ardıç ağacı.	Ardıç ağacına Altay Türklerinin verdiği addır.
E	Arçuray	Türk mitolojisinde ormanlarla özdeşleşen koruyucu bir varlıktır.	Mitolojik bir isimdir.
E/K	Arda	Meriç Nehri’ne boşalan bir akarsuyun adı. Sonra gelen.	Kelime önceleri hem kız hem de erkekler için kullanılırken günümüzde daha çok erkekler için takılan bir isimdir. Yeni üretilen bir isim olmasına rağmen hızlı bir şekilde genelleşmiştir.
E	Ardıç	Kışın yaprak dökmeyen güzel kokulu bir ağaç.	Bu ağaca yuvarlak yemişlerinin ilaç olarak kullanılması sebebiyle Anadolu halkı büyük önem vermiştir.
E/K	Ardıl	Birinin ardından gelip onun yerine geçen kimse, halef.	“Art-” kelimesinden türetilmiştir.
E	Argun	Orta Asya’da yaygın olan bir hayvan.	Argun, Kutadgu Bilig’de geçen hayvan  adlarındandır. Çok eski bir isim olup İlhanlı sultanlarından birinin adıdır.
E	Arıkan	Türk mitolojisinde insanlara yardım ettiği düşünülen kutsal bir ruhtur: Aruğ Han.	Mitolojik bir  isimdir.
E/K	Arıl	“Tüm kötülüklerden temizlen!” anlamında bir isim.	Eski Türkçedeki “arımak” yani “temizlenmek” fiilinden türemiş, emir tabanlı bir isimdir.
E/K	Arın	Güneşin vurduğu dağ yüzü, bakı.	Anadolu ağızlarında güneşin vurduğu dağ yüzüne verilen addır.
E	Arkıl	Türk mitolojisinde şamanların atası olarak kabul edilen figürdür, mitolojiye göre yeryüzündeki ilk şamandır.	Mitolojik bir isimdir.
E/K	Armağan	Hediye.	Kelimenin Türkçe olup olmadığı tartışmalıdır (bk. Babacan, 2006).
E/K	Arsıl	Kumral, koyu kestane rengi.	Karahanlı Türkçesinde  bu anlamıyla kullanılan bir kelimedir.
E	Arslan	Kedigillerden yırtıcı bir hayvan. Mecazen cesur.	Eski Türkçeden beri insan ismi olarak kullanılmaktadır.
E	Artuk	Tam, ziyadesiyle.	Tarihî bir isim olup Artuklu Devleti’nin kurucusunun adıdır.
E	Artun	Beyaz ve pembe renkli çiçekler açan otsu bir bitki, kimyon.	Kelimeyi Eski Türkçeden beri rastlanmaktadır.
E	Artunç	Tunç gibi katıksız bir görünümü olan.	Yapay olarak ses gelişimine tabi tutulmuş birleşik bir kelimedir: arı “temiz” + tunç “tunç”.
K	Asena	Türklerin kutsal saydığı efsanevi kurt.	Aslında Türkçe kökenli bir kelime değildir ancak Göktürk hanedanının Soğdakça adıdır. Aslı Aşina’dır.
E/K	Asral	Güçsüzleri koruyan, himaye eden.	Orta Türkçe metinlerinden Nehcü’l-Feradis’te yer alan bir kelimedir.
K	Asu	fayda, istifade.	Kelimenin Türkçe olup olmadığı açık değildir. Türk Dil Kurumu tarafından “yaramaz çocuk” şeklinde verilen anlamı muhtemelen Arapça “asi” kelimesinden bozulmuştur. Bununla birlikte kelimenin Eski Türkçedeki asıg “fayda” kelimesinin Eski Anadolu Türkçesinde son ses yuvarlaklaşması gösterip günümüze ulaşan şekli olarak da düşünülebilir.
E	Asutay	faydalı olmaya çalışan kişi.	”Asu” ismine +tay benzerlik antroponim ekinin getirilmesiyle oluşturulmuştur. Anlamı için “asu” ismine bakınız.
K	Aşila	uyaklı söz, mani.	Özbek Türkçesinden alıntılanan ve bu lehçede “mani” anlamına gelen bir isimdir.
E	Aşkan	Aşkın.	Eski Türkçede kullanılan bir isimdir.
E/K	Aşkın	Çok fazla. Üstün.	”Aşmak” fiilinden türeyen bir isimdir.
E	Ata	Geçmişte yaşayan büyük, cet.	Eski Türkçeden beri kullanılan bir kelimedir.
E	Atakan	Türk mitolojisinde dağlara hükmeden varlık: Atagan.	Mitolojik bir isimdir.
E/K	Atalay	Geçmişteki büyük atalarının yolundan giden, onlara benzeyen, geleneklerine bağlı.	Benzerlik bildiren antroponim eki +lay ile yapılmıştır. Kelimenin kökü “ata”dır.
E	Atay	Türk mitolojisinde suçluları cezalandıran kutsal varlığa verilen addır. Atalara sevgi bildiren bir kelime.	“Atay” Eski Türkçede küçüklerin büyüklerine saygı bildirmek için kullandıkları bir kelimedir. Aynı zamanda kelime Eski Türkçedeki ada “tehlike” kökünden türetilen mitolojik bir kahramanın adıdır.
E/K	Atılay	Kendisi gibi olan, adı gibi olan.	Eski Türkçedeki at “ad, isim” ismine +tay benzerlik antroponim ekinin getirilmesiyle oluşturulmuştur.
E	Atınç	Atılgan, önderlik eden.	Atmak fiilinden +ınç ekiyle türetilmiş, yeni bir isimdir.
E	Atilla	Cihan hükümdarı.	Kelime Pritsak’a göre cihan hükümdarı anlamına gelmektedir (bk. Pritsak, 1982) Attila tarihteki büyük Türk hükümdarlarından biri olup Avrupa’ya düzenlediği seferler Avrupa tarihini derinden sarsmıştır.
K	Aya	Türk mitolojisinde melek. “Hürmet et, saygı göster!” manasında bir isim.	Eski Türkçeden “ayamak” saygı göstermek anlamına gelmektedir.
E	Ayanç	Hürmet, saygı.	Kelime Eski Türkçede ayanç “saygı” biçimindedir.
E	Ayas	Parlak, bulutsuz.	Şor Türkçesinde kullanılan bir kelimedir.
E	Ayaskan	Açık gökyüzü.	Altay Türkçesinde “açık gökyüzü”ne verilen addır.
E	Ayata	Türk mitolojisinde aya hükmeden kutsal varlıktır ve gök aleminin altıncı katında oturur.	Mitolojik bir isimdir.
E	Ayaz	Türk mitolojisinde soğuğa hükmeden kutsal varlık. Berrak gökyüzünün neden olduğu soğuk.	Mitolojik bir isimdir. Tarih boyunca Türkler tarafından insan ismi olarak kullanılmıştır. Örneğin Gazneli Mahmud’un en önemli beylerinden birinin adı Melik Ayaz’dır.
E	Aybars	Güçlü ve güzel.	Hun İmparatorluğu’nda Atilla’nın amcası.
K	Ayben	Varlığı ay gibi parlak olan.	“Ay” ve “ben” kelimelerinden oluşan daha ziyade fonetik bir ses grubudur, anlamı çağrışımsaldır. Çünkü insan adlarında “ay”eğer ilk kelime ise çağrışımsal isimler yapar ve mecazen önüne geldiği kelimeyi güzel sıfatıyla pekiştirir.
E	Ayberk	Güçlü, dayanıklı ve güzel olan.	Eski Türkçede “berk” “sağlam, güçlü” anlamlarına gelir. İnsan adlarında “ay”eğer ilk kelime ise çağrışımsal isimler yapar ve mecazen önüne geldiği kelimeyi güzel sıfatıyla pekiştirir.
E	Aybey	Ay gibi güzel yüzlü.	Çok eski bir Türk ismidir. “Ay” kelimesinin önüne bir unvan olan “bey” sözünün gelmesi ile oluşturulmuştur. Tarihte Aybeg olarak da kullanılmıştır. Nitekim Aybeg, Memluk Devleti’nin kurucusunun adıdır.
K	Aybike	Ay gibi güzel kadın.	ET ay “ay” + bike “hanım” biçiminde kurulan bir isimdir. Çünkü bike “hanım, kadın” demek iken büke “çalı” anlamına gelir.
K	Aybüke	Ay gelin.	Aybüke ve Aybike aynı anlama gelmemektedir. Çünkü bike “hanım, kadın” demek iken büke “çalı”, “gelin” veya “ejderha” anlamına gelir. Bu durumda Aybike “ay gibi güzel kadın” anlamına gelirken Aybüke “ay ejderhası, ay gelini” anlamına gelir.
K	Ayça	Hilal. Bayrakların üstündeki metal süs.	Kelime “ay” kelimesinin önünde +ça eki getirilerek türetilmiştir.
K	Ayçin	Ay gibi parlak, ay renginde.	Renk isimlerinden sıfat yapan +çin ekiyle türetilmiştir.
K	Ayda	Geceleyin dağın üstünde görülen ay.	Eski Türkçede “Aytag” biçiminde kullanılan ve “ay” ile “dağ” kelimeleriyle kurulan bir erkek ismidir. Batı Türkçesinde /y/ ve /ğ/ gibi iki akıcı sesin birlikte söylenmesi zor olduğu için ağızlarda isim “Ayda” hâline gelmiş ve kadın adı olarak kullanılmıştır. Tarihî olarak Batı Horosan’ı yöneten bir Türk beyinin adıdır.
E/K	Ayday	Görkem.	Kırgız Türkçesinde görkem, güzellik anlamına gelen bir kelimedir.
K	Aydem	Etrafına bilgisiyle ay gibi  ışık saçan, erdemli kişi.	”Ay” kelimesinin önüne antroponimlerde benzerlik ilgisi kuran +dem eki getirilerek türetilmiştir.
E	Aydın	Işıklı, ay gibi. Türk mitolojisindeki efsanevi ozanın adıdır.	Mitolojik ve yaygın bir isimdir. Tarihî olarak İzmir ve çevresini yöneten bir Anadolu beyliğinin soyuna verilen addır.
K	Aydilge	Akşamları ay ışığı sessizliğindeki dilek, içten dilek.	”Ay” ve dilge “dile!, dilek dile!” kelimelerinden oluşan bir isimdir.
E/K	Aydoğan	Doğuşuyla etrafa mutluluk saçan.	”Ay” ve “doğan” kelimelerinden oluşan birleşik bir isimdir.
E	Aydoğdu	Ay gibi güzel doğan, etrafa mutluluk veren.	Eski Türk isimlerindendir. Aynı zamanda Osmanlı’nın kurucusu Osman Bey’in yeğeninin adıdır.
K	Aygelim	“Ay gibi hayallerimisüsleyen” anlamında bir isim.	Eski Türkçedeki kelig “hayal” kelimesinin “ay” kelimesiyle birleşmesi sonucunda oluşan bir isimdir.
E	Ayhan	Ay kağanı. Mitolojiye göre Oğuz Kağan’ın annesi, Karahan’ın eşidir.	Çok eski bir Türk ismi olup aynı zaman Yollug Tigin’in Göktürk tahtındaki hükümdarlık sanı olarak kullanılmıştır .
E	Ayınç	Heybet, hürmet.	Bu kelime Eski Türkçede “heybet” ve “hürmet” gibi anlamlara gelmektedir.
E	Aykun	Türk mitolojisinde gücü ile bilinen bir varlıktır.	Mitolojik bir isimdir.
E	Aykut	Eski Türklerde kutsallığını aydan  düşünülen kutsal güç.	Türklerdeki kağanlık geleneğinin görüldüğü bir addır.
K	Ayla	Ayı saran ışık çeperi, hale.	Yüce kişilerin bulunduğu yerlerde oluştuğuna inanılan ışık çeperlerine de denir.
E	Aylan	Açık ve şeffaf kişi.	Orta Türkçede ve Türkiye Türkçesi ağızlarında aydınlanmış, berrak, açık anlamlarına gelmektedir.
K	Aylançak	Baş döndürücü, çok güzel.	Altay Türkçesinde “baş döndürücü” anlamına gelen bir isimdir.
K	Aylı	Mehtap, ay ışığı.	Kelime Şor Türkçesinde “aylıġ” biçimindedir ve “ay ışığı” anlamına gelir.
E	Aylin	Ayı saran ışık çeperi, hale.	Aylin kelimesi özensiz fonetik uyumla oluşturulan ve birtakım isim sözcüklerinde kullanılmaya başlanan +lin ekinin yardımıyla türetilmiştir. Bazı diğer kelimelerde de olduğu gibi isimleştirme esnasında uygulanan estetik onarım nedeniyle kelimedeki ünlü uyumu bozuktur. Buna rağmen çok yaygınlaşmıştır, hatta yabancı dillere de geçen nadir Türkçe antroponimlerdendir. Nitekim Pilar María Del Carmen Mónica Giménez García adlı İspanyol şarkıcı kendine sahne adı olarak bu adı (Ailyn) seçmiştir.
E/K	Aynal	Değişime ayak uyduran.	Eski Türkçe’deki “aynamak” yani “değişmek” fiilinden türetilen yeni isimlerdendir.
E/K	Ayra	Açık seçik olan, yalanı olmayan, şeffaf insan.	Kelimeye Orta Türkçe metinlerinden Nehcü’l-Feradis’te rastlanmaktadır.
K	Aysat	Türk mitolojisinde güzelliği ile bilinen efsanevi figürdür.	Mitolojik bir isimdir.
K	Aysel	Ay güzeli, ay gibi güzel.	“Seli” Eski Türkçede “güzel, temiz” demektir. Bu isim ise  Ayseli isminden muhtemelen yapay gelişimle türetilmiştir. (Gelişim: ay+sélig>ay+séli>ay+sél>aysel)
K	Ayseli	Ay güzeli, ay gibi güzel.	“Seli” Eski Türkçede “güzel, temiz” demektir (Tarihi gelişim: ay+sélig>ay+séli).
K	Aysevil	Ay kadar çok sevilen.	”Ay” kelimesi ve fiil tabanlı “sevil” yapısının birleşimiyle oluşan çağrışımsal bir isimdir.
K	Aysile	Dolunay.	“Ay” ve sile “dopdolu, tam” kelimelerinden oluşan bir isimdir.
K	Aysun	Hanım hanımcık kadın, sakin mizaçlı kadın.	Türkiye Türkçesi ağızlarında “uysal” anlamında kullanılan kelimeden türetilmiştir.
K	Aytolu ~ Aytulu	Dolunay.	Bu kelimeler “ay” kelimesinin Eski Türkçede tolmak “dolmak” ve tulmak “kapamak” anlamına gelen fiillerin +ug /+u ekleriyle isimleştirilmesiyle oluşmuştur.
K	Aytül	Ay serabı.	Eski Türkçedeki ay “ay” ve tül “hayal” kelimelerinden türemiştir.
K	Aytülü	Ay ışığının etkisiyle insan bilincinde oluşan hayal ve çağrışım.	Eski Türkçedeki ay “ay” ve tül “hayal” kelimelerinden türemiştir.
K	Ayyüce	Ay gibi yüce.	“Ay” ve “yüce” kelimelerinden oluşan bir isimdir.
K	Ayzın	Ay gibi parlak, ay renginde.	Renk isimlerinden sıfat yapan +zın ekiyle türetilmiştir.

B harfi ile başlayan Türkçe isimler

Cinsiyet	İsim	İsmin anlamı	Açıklama
E	Bangu	Lokma, rızık.	Orta Türkçe döneminde Mukaddimetü’l-Edep’te rastlanan bir kelime olmakla birlikte kullanımı çok daha eskidir. Ayrıca Birinci Göktürk Kağanlığı’nın yıkılmasından sonra 50 yıl boyunca ortaya çıkan bağımsızlık hareketleri sonucunda Çin tarafından idam edilen bir Türk asizadesidir.
E	Baran	Varan, ulaşan.	Kelime “varmak” fiilinden türemiştir. “Varmak” fiili Türkiye Türkçesi dışındaki birçok lehçede “barmak” şeklinde kullanılmaktadır.
E/K	Barçın	İpek kumaş, ipek. Türk mitolojisinde Oğuz beyliğini yöneten kadın simalardan biri.	Orta Türkçe Dönemi’nde ipek için kullanılan kelimelerden biridir. Ayrıca çok eski bir kişi ismi olup Türk mitolojisinde Oğuz beyliğini yöneten kadın simalardan biri olarak anlatılmaktadır.
E	Barış	Savaşın bitirilmesi, savaşsız yaşama.	Kelime “varmak” fiilinden türemiştir. “Varmak” fiili Türkiye Türkçesi dışındaki birçok lehçede “barmak” şeklinde kullanılmaktadır.
E	Barlıbars	Varlıklı ve pars gibi güçlü erkek.	“Barlı” Eski Türkçede varlıklı anlamına gelmektedir.
E	Barlıbay	Varlıklı adam.	“Barlı” Eski Türkçede varlıklı anlamına gelmektedir.
E	Bartu	Zenginlik.	Eski Türkçeden beri rastlanılan bir kelimedir.
E	Bartun	Gönlü rahat.	Orta Türkçede görülen bar “var” ve tun “gönül rahatlığı” (DLT) kelimeleriyle kurulmuş bir birleşik isimdir.
E	Basaman	Türk mitolojisinde denize hükmeden figürdür.	Mitolojik bir isimdir.
K	Başak	Okun ucu. Bir burç adı. Buğdayın üst kısmı.	Türk lehçelerinin ortak kelime haznesinde yer alan ve okun başındaki bölüm için kullanılan bir sözdür. Kelime mecazen en öndeki anlamına gelmektedir.
E	Başar	“Başarılı ol!” anlamında bir isim.	Fiil tabanlı bir isim olup “başar, muvaffak ol!” anlamlarına gelmektedir
E	Başat	En önde gelen, başı çeken.	Baş kelimesinden türeyen bu kelime “en önde gelen, başı çeken” anlamlarını taşımaktadır.
E/K	Batı	Güneşin batış yönü.	Yön isimlerinin insan adı olarak kullanılmaya başlamasıyla biraz da Batu ismi ile de karışarak türetilmiştir ancak Batu ile aynı anlama sahip değildir.
E	Batu	Mücevher.	Eski Türkçeden beri kullanılan ve mücevher anlamına gelen bir kelimedir.
E	Batuhan	Güçlü ve değerli hükümdar.	13. yüzyılda yaşamış Altınordu hükümdarıdır. Moğol İmparatorluğu’na bağlı Altın Orda’nın kurucusudur. 1240 – 1255 yılları arasında Altın Orda Devleti’ni yönetmiştir.
E	Batukan	Güçlü ve değerli hükümdar.	13. yüzyılda yaşamış Altınordu hükümdarıdır. Moğol İmparatorluğu’na bağlı Altın Orda’nın kurucusudur. 1240 – 1255 yılları arasında Altın Orda Devleti’ni yönetmiştir.
E	Batur	Cesaretli, yiğit. Güzel. Türk mitolojisinde cesareti simgeleyen varlık.	Bu kelime “bahadır” kelimesi ile ortak bir geçmişe sahip olup muhtemelen büyük Türk kağanı Mete’nin gerçek adıdır. Kelime bugünkü bazı Türk lehçelerinde “güzel” anlamına da gelmektedir.
E	Baturalp	Cesaretli.	İki yakın anlamlı kelime ile oluşturulan pekiştirmeli bir isimdir.
E	Baybars	Pars gibi güçlü bey.	Memluk Devleti’nin en güçlü sultanlarından birinin adıdır. Moğolları yenebilen tek Müslüman hükümdar olarak bilinir.
E	Bayhan	Zengin hükümdar.	“Bay” Eski Türkçede zengin anlamına gelmektedir ve bu nedenle insan ismi türetilirken sıkça kullanılmaktadır.
E	Baymünke	Ejderhası ve 40 yiğidi olduğuna inanılan Türk mitolojisi kahramanı.	Mitolojik bir isimdir.
E	Bayram	Kutlu gün.	Kelimenin her ne kadar yabancı dilden alıntı olduğuna dair iddialar olsa da bugünkü Türk lehçelerinin birçoğunda “bayram” kelimesi ortak olarak kullanılmaktadır.
K	Baysal	Zenginlik ve mutluluk sahibi.	Eski Türkçedeki bay “zengin” kelimesine +sal eki getirilerek yeni dönemde oluşturulmuş bir isimdir.
E	Baytaş	Zengin ve kuvvetli.	Eski Türklerde sağlam anlamında kullanılan “taş” kelimesinin bay “zengin” kelimesine eklenmesiyle oluşturulmuştur. Karahanlı sultanlarından Musa Baytaş’ın isminde yer alır.
K	Beken	Türk mitolojisinde adaleti temsil eder.	Mitolojiye göre Beken, yeryüzünde adaleti sağlar. Adil insanları korur.
K	Beklem	Özlem, bekleyiş.	“Beklemek” fiilinden -m ekiyle türemiş bir isimdir.
K	Beklim	Sabır, metanet.	“Beklemek” fiili ile alakalı olan ve Kuzeydoğu Anadolu ağızlarında “sabır” anlamında kullanılan bir kelimedir.
E	Bektaş	Taş gibi sağlam.	Bek “sağlam, kuvvetli” ve “taş” kelimelerinden oluşan çok eski bir isimdir. Başta Hacı Bektaşi Veli ve bir dönem Şam’ı yöneten Selçuklu prensi Bektaş gibi birçok kişinin ismidir.
E/K	Belek	Hediye.	Eski Türkçede “hediye” anlamında kullanılan bu kelime aynı zamanda bir insan ismidir. Nitekim Anadolu’nun Türkleşmesinde önemli beylerden olan Belek Gazi’nin adıdır.
K	Belen	Türk mitolojisinde yoldaşlığı ile bilinen mitolojik unsurdur. Pelen olarak da bilinir. Yakut Türkçesinde “hazır, her daim hazırlıklı olan” anlamında bir kelime.	Mitolojik bir isimdir.
K	Belgin	Şeffaf, yalan söylemeyen, dürüst.	Yaptığı her şey belirli olan, gizli saklı işlerle uğraşmayan kişi manasında bir isimdir
K	Belin	Güzelliğiyle etrafa şaşkınlık veren.	Belin kelimesi aslında korku şaşkınlık uyandıran durum anlamlarına gelmektedir. Ancak isim olarak güzelliğiyle herkesi büyüleyen, şaşkına çeviren şeklinde bir anlam evrenine sahiptir.
K	Belit	Her şeyin temelinde olan önerme.	Son dönemde yaygınlaşmaya başlayan bu isim aslında bir felsefe terimidir.
K	Beliz	İşaret.	Beliz kelimesi Eski Türkçeden beni rastlanan kelimelerdendir.
K	Bengi	Sonsuzluk.	Orhun Kitabeleri’nde de geçen çok eski bir kelimedir.
K	Bengilay	Ülkenin sonsuz ay yüzlü kızı.	Antroponim benzerliği kuran +lay ekiyle türetilmiştir.
K	Bengisu	Ölümsüzlük suyu, ab-ı hayat.	İçildiğinde ölümsüzlüğe ulaşılacağını inanılan suyun adıdır.
K	Benlem	Öne çıkan, kendini belli eden.	Eski Anadolu Türkçesindeki beŋlemek “belirlemek, nişan koymak” fiilinden türetilmiştir.
K	Bensu	Su gibi aziz.	Kendi varlığı su gibi aziz olan anlamına gelen bu kelime çağrışımsal bir anlam evrenine sahiptir.
K	Berçin	Cömert.	Eski Türkçedeki “ber-“ fiilinden türeyen bu kelime, eli açık anlamına gelmektedir.
E	Berdi	Türk mitolojisinde bir bey.	Mitolojik bir isimdir.
K	Beren	Türk mitolojisinde adlı temsil eden efsanevi varlıktır. Mergen adıyla da bilinir. Cömert.	Eski Türkçedeki “ber-“ fiilinden türeyen bu kelime, eli açık anlamına gelmektedir. Mitolojik bir isimdir.
E/K	Berge	Türk halk inanışında esin veya ilham anlamına gelir. Bergü veya bergi de denir.	Eski Türkçedeki “ber-“ fiilinden türeyen bu kelime, eli açık anlamına gelmektedir.
E/K	Bergen	Türk mitolojisinde adlı temsil eden efsanevi varlıktır. Mergen adıyla da bilinir.	Eski Türkçedeki “ber-“ fiilinden türeyen bu kelime, eli açık anlamına gelmektedir. Mitolojik bir isimdir.
E	Bergin	Sağlam, güçlü.	Eski Türkçeden beri bilinen ve insan ismi olarak kullanılan eski bir kelimedir.
K	Beril	Azimli, kendini adayan.	Gücünü esirgemeden ortaya koyan anlamında emir tabanlı bir isimdir.
K	Berim	Verim, bereket.	Orta Türkçede berim “verim” olarak kullanılmaktadır.
K	Berin	Sağlam, güçlü.	Eski Türkçede “Bergin” biçiminde yine insan ismi olarak kullanılmaktadır.
E	Berk	Sağlam, güçlü.	Eski Türkçeden beri bilinen bir kelimedir.
E	Berkan	“Güç kat, yeni bir soluk getir!” anlamında bir isim.	“Kan ver, can suyu ol!” anlamında emir tabanlı bir isimdir.
E	Berkant	Sözünün eri, sözünü tutan, mert.	Eski Türkçedeki berk “sağlam” ve ant “yemin” kelimelerinden oluşan bir kelimedir.
E	Berkay	Sağlam, güçlü.	Eski Türkçedeki berk “sağlam” kelimesine +ay antroponim eki getirilerek türetilen bir isimdir.
E	Berke	Kamçı.	Eski Türkçeden beri bilinen bir kelimedir.
E	Berkehan	Güçlü hükümdar (bk. Berke).	Ayrıca 13. yüzyılda yaşamış Altınordu hükümdarının adıdır.
E	Berki	İlerideki, önde olan.	“Beriki” sözünün bazı Türk lehçelerindeki varyantlarından biridir.
K	Berkilay	İmparatoriçe. Güçlü ülkenin ay yüzlü kraliçesi.	“İlay” ülkenin ay yüzlüsü, yani prensesi, imparatoriçesi anlamına gelmektedir. Bu isme eklenen “berk” kelimesiyle oluşturulmuş bir isimdir.
E	Berkin	“Sağlamlaş, güçlü hâle gel!” anlamında bir ad.	Eski Türkçedeki berk “sağlam” isim kökünden türeyen ve emir tabanlı bir isimdir.
E	Berkinay	Güçlü ve yetenekli evlat.	En küçük erkek evlat için tercih edilir. İnay, küçük erkek çocuk alamına gelmektedir.
E	Berksan	Meşhur.	Şanı, sanı yüce olan, sağlam olan anlamında bir birleşik isimdir.
K	Berne	Armağan, hediye.	Eski Türkçe ve Orta Türkçede “hediye” anlamında kullanılan bir kelimedir.
E	Bertun	“Gönül rahatlığı ver!” anlamında bir isim.	Orta Türkçede görülen bermek “vermek” ve tun “gönül rahatlığı” (DLT) kelimeleriyle kurulmuş eksiz emir çekiminde bir isimdir.
K	Betim	Akılda canlanan görsel, hayal.	Yeni ve yaygınlaşan bir isimdir.
K	Beyla	Soylu, bey soyundan gelen. (bk. Bayla, Baylan).	Estetik onarım nedeniyle ünlü uyumuna uygun bir şekilde oluşturulmayan bu isim, zaman anlamı yapan +la eki ile türetilmiştir. Kelimenin ilk anlamı “her zaman bey olan, nesli bey olan, soylu”dur.
K	Beylim	Benim “soylum” anlamında bir isim.	Kelime “beyli” gövdesine kalıplaşmış iyelik eki getirilerek türetilmiştir.
K	Bike	Kadın, hanım.	Bazı Türk lehçeleri ve Anadolu ağızlarında (Eskişehir) kullanılan bir kelimedir.
K	Bilçin	“Bilgili ol!” anlamına gelen bir isimdir.	+çin eki Eski Türkçede fiillere gelerek emir anlamı katan bir yapıdır. Dolayısıyla bu isim de emir tabanlıdır.
E/K	Bilge	Bilgili, âlim.	“Bilge” en eski Türk isimlerinden biridir. Nitekim Orhun Yazıtları’nı diktiren ve uzun süre Göktürk Kağanlığı’nı yöneten Türk hükümdarının da adıdır Bununla birlikte Türk tarihindeki birçok hükümdar “Bilge” ismini sıfat olarak kullanmıştır.
K	Bilgen	Bilen, fikir sahibi.	“Bilmek” kökünden Türkiye Türkçesi için eskicil +gen kalıplaşmış sıfat fiil ekiyle türetilen bir isimdir.
E	Bilger	Akıllı.	“Bilge” ve “er” kelimelerinin birleştirilmesi ve yan yana getirilen ünlülerin kaynaştırılmasıyla oluşturulmuş bir isimdir.
K	Bilgesu	Su gibi aziz bir bilişe sahip olan, mütevazı.	“Bilge” ve “su” kelimelerinin birleştirilmesi ile oluşmuş, çağrışımsal bir isimdir.
E/K	Bilgi	Varlık ve durumlar hakkındaki gerçekler.	“Bilmek” kökünden türeyen ve son dönemlerde kullanılmaya başlanan yeni isimlerdendir.
E/K	Bilgin	Çok bilen, âlim, bilim insanı.	“Bilmek” kökünden türeyen bir isimdir.
E	Bilkan	Bilgili hükümdar.	Türkçenin “han, kan” kelimeleriyle kurduğu isim fonetiğinden etkilenerek benzeşim yoluyla türetilmiş bir isimdir. İsim çağrışımsal bir anlam taşımaktadır. İsimde “bilmek” fiili “kan” ismi ile bağlanmıştır.
E/K	Birdem	Büsbütün, sağlam karakterli.	Eski Türkçede “büsbütün” anlamına gelen çok eski bir kelimedir.
E	Birkan	Soyu biricik olan.	“Bir” ve “kan” kelimeleriyle kurulan bir isimdir.
E	Birol	“Bir ol, birlikte kal!” anlamında bir isim.	Birliğin vurgulandığı “emir” tabanlı bir isimdir.
E/K	Birsel	Biricik bir güzelliğe sahip olan, eşsiz.	Türkiye Türkçesinde Eski Türkçede “güzel” anlamına gelen “silig” kelimesinin fonetik evrimiyle bir ek hâline gelen +sel antroponim ekiyle oluşturulmuştur.
E/K	Birsen	“Sadece sen!” anlamında bir isim.	“Bir” ve “sen” kelimelerinin birleştirilmesiyle oluşturulmuştur.
E/K	Boday	Buğday tenli.	Harezm-Kıpçak Türkçesinde kullanılan bir kelimedir.
K	Bolga	Olsun, gerçekleşsin; (mec.) istikbal, iyi gelecek, olacak durum.	Bk. Bolgay
K	Bolgay	Olsun, gerçekleşsin; (mec.) istikbal, iyi gelecek, olacak durum.	Eski Türkçedeki bolmak “olmak” ve  +gay gelecek zaman ekiyle türetilmiştir. Türkçede “olmak” olarak kullanılan kelime bugünkü Orta Asya ve eski Türk lehçelerinde “bolmak” biçimindedir. Bu fiil çekimi tabanlı yapı kaynaklarda “+gay, +ga” beklenti kipliğini alarak daha ziyade “bolgay” biçiminde bazen de “bolga” şeklinde geçmekte ve tam anlamıyla “olacak, olur, gerçekleşecek” gibi anlamlara gelmektedir. Bu durumda mecazi isim anlamıyla “iyi gelecek” manasında yorumlanmaktadır. Karahanlı Türkçesinde “olsun” anlamında da kullanılmaktadır.
E	Bolkan	Delişmen, kanı damara sığmayan, çok hareketli.	“Bol” ve “kan” kelimeleriyle türetilmiş birleşik bir isimdir.
K	Boraçin	Bozkır rengi.	Eski Türkçedeki *borag ~ bor “gri, boz”
E	Boran	Türk mitolojisinde yağmura hükmeden kutsal varlık. Fırtınalı yağmur.	“Burmak” fiil kökünden gelir, Eski ve Orta Türkçede “buragan” şekli de vardır.
E	Boyga	Başına buyruk.	Eski Türkçede kullanılan çok eski bir kelimedir.
E	Bozkurt	Dirençli oluşu ve gücüyle bilinen bir hayvan; Türklerin simgesi; Türkçüler için kullanılan bir kelime.	Çok eski bir insan ismi olup Dulkadiroğlulları Devleti’nin bir beyinin adıdır.
E/K	Böke	Kahraman, pehlivan.	Eski Türkçeden beri kullanılan bir kelimedir.
E	Böritekin	Kurt gibi akıllı ve güçlü şehzade.	Eski Türkçeden beri kullanılan çok eski bir isimdir. Ayrıca Karahanlı Devleti emirlerinden birinin adıdır.
K	Börte	Hissetme, hissediş.	Eski Türkçedeki börtmek “dokunmak, temas etmek” fiilinden türemiş, çok eski bir isimdir. Ayrıca Cengiz Han’ın eşinin de adıdır.
E	Börteçin	Mitolojiye göre, Türklerin Ergenekon’dan çıkmasını sağlayan demircinin adıdır.	Mitolojik bir isimdir.
E/K	Börü ~ Böri	Türklerin kutsal saydığı efsanevi kurt.	Eski Türkçeden beri kullanılan çok eski bir isimdir. Şam atabeylerinden Tacülmülk Böri’nin adıdır.
E	Buğra	Erkek deve.	Kelimenin anlamı her ne kadar “erkek deve” olsa da bu sözcük mitolojik bir antroponimdir. Buğra, Türk mitolojisinde Karahan’ın oğludur.
E/K	Bulan	Boynuzlu geyik.	Eski Türkçeden beri kullanılan çok eski bir isimdir. Hazarların Yahudileşmesine öncülük eden kağanın adıdır.
E	Bulcahan	Mitolojiye göre Türklerin ve Moğolların ilk atasıdır. Tüm Türkler ondan türediğine inanılmaktadır.	Mitolojik bir isimdir.
E	Bulunç	Vicdan.	Türk halk kültüründe insanın kendi iç muhasebesini yapması anlamında kullanılan bir kelimedir.
E/K	Buluş	İcat, yeni keşfedilen, yenilik.	“Bulmak” kökünden türetilmiş ve son dönemde insan ismi olarak da kullanılan bir kelimedir.
E	Bulut	Atmosferdeki su zerreleri.	Eski Türkçeden beri kullanılan çok eski bir kelimedir.
E	Bumin	Baykuş.	Kelimenin anlamı tam olarak açık değildir. Bununla birlikte Göktürk Kağanlığı’nın kurucusudur.
K	Burcu	Güzel koku, ıtır, damla sakızı kokusu.	Anadolu ağızlarından derlenmiş bir kelimedir. Ölçünlü dilde ise “burcu burcu” ikelemesinde yaşamaktadır.
E/K	Burça	Türk mitolojisinde zenginliği ile bilinen kutsal varlık.	Mitolojik bir isimdir.
K	Burçak	Taneli bir bitki; nohut vb. hububat.	Burçak, Eski Türklerde ve bugünkü bazı Türk topluluklarında zenginliğin simgesidir.
K	Burçin	Türk mitolojisindeki yol gösteren dişi geyik.	Türk mitolojisinde özel bir yeri olan Burçin, bedeninde yıldız işaretleri bulunan efsanevi bir dişi geyiktir. Göktürkler kendi soylarının bu geyikten türediğine dair efsaneler anlatmıştır. Geyiğin çatallı boynuzları ve kanatları vardır, istediği zaman güzel bir kız olarak insan kılığına girebilir.
E	Burkay	Hilal.	Eski Türklerde de kullanılan bir isimdir.
K	Burla	Türk mitolojisinde zekâsı ve gücüyle hasımlarını yok eden kadın figür.	Türk mitolojisi ve söylencelerinde Türk kadınının gücünü gösteren önemli bir kültürel unsurdur.
K	Burlay	Güçlü olduğu kadar da güzel kadın.	Mitolojik “Burla” isminden türetilmiştir.
K	Burşin	Türk mitolojisindeki uçabilen efsanevi atların adıdır.	Bu ikiz atlar Ak Burşun ve Kök Burşun olarak adlandırılır. (Burşun>Burşin)
E	Burutay	Türk mitolojisinde yağmura hükmeden varlıktır, diğer adı Burgut Ata’dır.	Burutay’ın kartal kılığında bulunduğu düşünülür.
E/K	Büge	Türk mitolojisindeki efsanevi ejderhanın adıdır.	Büke olarak da kullanılır.
K	Bügem	Bilgili kadın, derya.
K	Büget	Küçük göl.	Mukaddimetü’l-Edep (107)
K	Büke	Türk mitolojisindeki efsanevi ejderhanın adıdır.	Büge olarak da kullanılır.
K	Büke	Ejder; güçlü; gelin.	Kelime “güçlü” (Türkiye Türkçesi Ağızları: Antep); “gelin” (Türkiye Türkçesi Ağızları: Malatya) ve “ejderha” anlamlarına gelir.
K	Büklem	Güzel saçlı, saçları kıvrım kıvrım olan.	Büklüm kelimesinin Özbek Türkçesindeki söylenişidir.
K	Büklüm	Güzel saçlı, saçları kıvrım kıvrım olan.	Kelime “bükülmek” fiilinden türemiştir.
K	Bükte	Dönüm noktası.	Altay Türkçesinde “dönemeç” anlamına gelen bir isimdir.

C-Ç harfleriyle başlayan Türkçe isimler

Cinsiyet	İsim	İsmin anlamı	Açıklama
E	Canıskan	Tek başına yaşamayı bilen, bireysel.	Altay Türkçesinde caŋıskan olarak rastlanan kelimedir. Türkiye Türkçesindeki “yalnız” kelimesiyle ilişkilidir.
K	Celdem	“İtibarım.” anlamına gelen bir isim.	Bu isim Eski Türkçedeki çilteg “itibar” kelimesinin ses evrimine uğratılması ve kelimeye iyelik eki eklenmesi suretiyle türetilmiş bir isimdir.
K	Celen	Canlı, becerikli, eli çabuk.	Türkiye Türkçesi ağızlarından derlenmiş bir isimdir.
E	Cengiz	“Deniz” kelimesinin Moğolca ve bazı Türk lehçelerindeki eşdeğeridir. Anlamı “deniz”dir.	İsmin tüm dünyada duyulup yayılmasını sağlayan kişi büyük Moğol hükümdarı Cengiz Han’dır.
K	Ceren	Ceylan. Türk mitolojisindeki efsanevi at.	Türk mitolojisinde Ciren veya Ceyren de denir. Konuşabilen, sıra dışı bir varlıktır.
K	Ceyla	Sevimli, uzun boylu, güzel yüzlü insan.	Halk ağzından derlenmiş bir kelimedir.
K	Ceylan	İnce bacaklı zarif bir hayvan.	Kelime *degeren kelimesinden gelişmiş, Eski Türkçe metinlerde yegren Moğolcada ise cegeren olarak kullanılmıştır. Yani kelime Türkçe ve Moğolcaya bu iki dilin ortak döneminden miras kalmış gibi görülmektedir. Bu durum Ana Altaycadan sonra ilk seste *d sesinin yarılmasıyla alakalıdır. Nitekim kelime Farsça ceyrān sözünden ödünçleme değildir, olsa olsa bunun tam tersi geçerli olmalıdır.
E	Coşkun	Heyecanlı kimse.	“Coşmak” fiilinden türetilmiştir.
E	Çağaşan	Çağının ilerisinde öngörüsü yüksek olan.	“Çağ” ve “aşan” kelimelerinden oluşan birleşik bir isimdir.
E	Çağatay	Yavru at.	Kelime çağa “çocuk” ve tay kelimelerinden türemiştir. Cengiz Han’ın bir oğlunun ismidir.
E	Çağdaş	Uygar, çağın gereksinimleri ile uyuşan.	“Çağ” kelimesinden türemiştir.
K	Çağla	“Coş, harekete geç!” biçimindeki emir sözü.	“Çağ” yansıma isim kökünden türetilmiştir. Kelimenin sesteşi olan ve ham kuru yemiş anlamında kullanılan türevinin ise Farsça olduğu iddia edilmiştir.
E/K	Çağlam	Çağlayan, şelale.	Anadolu ağızları kaynaklı bir isimdir. Kelime birçok yörede çağlayan anlamında kullanılmaktadır.
E/K	Çağlar	Coşkulu kimse.	“çağla-“ fiil kökünden türetilmiş bir isimdir.
E/K	Çağlayan	Şelale, çağlam.	“Çağlamak“ fiil kökünden türetilmiş bir isimdir.
E/K	Çağrı	Bozdoğan. Davet, kutsal davet.	“Çağırmak” fiil kökünden türemiş çok eski bir isimdir. Selçuk Bey’in torunu olan ve Anadolu’ya ilk kez sefer düzenleyen kişilerden olan Çağrı Bey, bu isimle bilinmektedir.
E/K	Çağrışım	Bilince yepyeni düşünceler getiren, farklı dünyaları ve düşünceleri hatırlatan.	“Çağırmak” kökünden türeyen ve son dönemlerde kullanılmaya başlanan yeni isimlerdendir.
K	Çekim	Cazibe.	“Çekmek“ fiil kökünden türetilmiş bir isimdir.
K	Çekşim	“İnsanlar üzerinde bıraktığım etki” anlamında bir kelime.	“Çekişmek” fiilinin önüne sırasıyla mastar ve iyelik eklerinin getirilmesiyle kullanılan bir isimdir: çek-iş-im > çekşim.
E	Çelik	Su ile sertleştirilen demir.	Çelmek “dövmek” fiilinden türetilen bir isimdir.
E	Çetin	Zorlu. Ökse otu.	Çetmek ~ çatmak “vurmak, çatmak” fiilinden türetildiği düşünülmektedir.
K	Çiçek	Bitkinin açılarak renkli görüntüler oluşturan kısmı.	Eski Türkçeden beri kadın ismi olarak kullanılmaktadır.
K	Çiğde	Hünnap ve hünnap rengi.	Hünnabın vücuttaki kirleri temizlediğine dair halk inancı sebebiyle olsa gerek insan ismi olarak kullanılmaktadır.
K	Çiğdem	Türlü renklerde açan bir kır bitkisi.	“Çiğdem” ilkbaharın gelişini müjdeleyen çiçeklerden olması nedeniyle yenilenme çağrışımı yüksek bir isimdir.
K	Çiğnem	Mutlulukla harcanan bir nefeslik an. Lokma.	Özellikle Güney Marmara ile Ege ağızlarında rastlanan bir kelimedir.
K	Çisem	“Hafif yağmurum.” anlamında bir isim.	Çise “hafif yağmur” kelimesine +m iyelik ekinin getirilmesiyle oluşturulan bir isimdir.
K	Çöge	Ihlamur.	Şor Türkçesinde “ıhlamur” anlamında kullanılan bir kelimedir.

D harfi ile başlayan Türkçe isimler

Cinsiyet	İsim	İsmin anlamı	Açıklama
E	Dalga	Denizdeki kıyıya doğru ilerleyen su hareketi; şiddetli tipi.	Eski Anadolu Türkçesinde “talka”olarak da görülen kelimedir. Muhtemelen farklı bir morfem olmakla birlikte Orta Türkçede talgag “şiddetli tipi” biçiminde rastlanan başka bir kelime daha vardır.
K	Damla	Sıvıların yuvar hâlindeki durumu, katre.	Eski Türkçedeki tamıglag “damla” sözünün Türkiye Türkçesindeki karşılığıdır. Tarihi lehçelerde “tamlam” şekli de vardır.
K	Damlam	Damla.	Eski Anadolu Türkçesinde “damla” manasında kullanılan “tamlam” kelimesinin Anadolu ağızlarındaki türevlerindendir.
E	Dayanç	Dayanma gücü, 2. Sır.	Eski Türkçedeki tayanç “sır” kelimesinden gelişen çok eski bir isimdir. Eski Uygurlar da bu kelimeyi insan ismi olarak kullanmıştır.
E/K	Değer	Yüksek nitelik, kıymet.	“Değmek” fiilinden türetilmiş bir isimdir.
E/K	Değinç	Ulaşma, erişme, vasıl olma.	Eski Türkçedeki teginç “erişme” kelimesinin Türkiye Türkçesine uydurulmuş söyleniş biçimidir.
E/K	Değişim	Farklılaşma, bir durum veya olgunun gelişim göstermesi.	“Değişmek” fiil gövdesinden türetilmiştir.
E/K	Delişmen	Hareketli, cesaretli, çılgın, hercai, aşkı arzulayan.	Lehçe-i Osmani’ye göre “deli gibi” anlamına gelen kelime, günümüzde “çılgın, hercai” gibi anlamlar ihtiva etmektedir.
E	Demir	Demir, sağlamlığıyla bilinen bir maden.	Aynı zamanda Türk mitolojisinde demire hükmeden kutsal varlığın adıdır. Çok eski bir Türk ismi olup tarih boyunca farklı söyleyişlerle kullanılmıştır. Nitekim büyük Türk hükümdarı Timur ve Osmanlı beylerinden Timurtaş Paşa’nın ismi de bu kelimenin eskicil söyleyişine sahiptir.
E	Demirhan	Türk mitolojisinde demire hükmeden figür.	Mitolojik bir isimdir.
E	Demirkan	Türk mitolojisinde demire hükmeden figür.	Mitolojik bir isimdir.
K	Denge	Duygusal ve fiziksel uyum.	Eski Türkçedeki teng “denk, ölçülü” kelimesinden türeyen bir isimdir.
K	Denil	Kendinden söz ettiren.	“Denmek” fiiline –il fiilden isim yapma eki getirilerek türetilmiştir.
E/K	Deniz	Okyanuslara bağlanan büyük su birikintisi.	Eski Türkçeden beri kullanılan çok eski bir isimdir. Eski Türkçede “Tengiz” biçiminde kullanılmıştır. Büyük Moğol imparatoru Cengiz’in ismi de bu anlama gelmektedir.
E	Denizalp	Deniz gibi hırçın ve güçlü.	“Deniz” ve “Alp” kelimelerinin birleşmesiyle oluşmuştur.
K	Deren	Derleyen, düzenleyip işleri yoluna koyan.	“Dermek” fiilinden türetilmiştir.
K	Derin	İçten gelen, yoğun; ileri mertebede olan.	Çok eski bir kelime olup Eski Türkçede bu kelimeye teriŋ biçiminde rastlanmaktadır.
K	Derli	Düzenli.
E/K	Devrim	Mevcut düzeni değiştirmek.	Eski Türkçedeki tevirmek “devirmek” kökünden türemiştir.
K	Dilek	İçten gelen istek.	Eski Türkçedeki tilek ~ tilik kelimelerinin Türkiye Türkçesi ses bilgisine uygunlaşmış söylenişidir.
K	Dilge	Sözün ötesinde, anlatılması imkânsız.	Kelime “dil” sözüne +ge ekinin getirilmesiyle türetilmiştir. Bu ek eklendiği kelimelere “-ın dışında”  anlamı katar: başka, özge vb.
E	Dinç	Zinde.	Eski Türkçedeki tünç “dinç” kelimesinin Türkiye Türkçesi ses bilgisine uygunlaşmış söylenişidir.
E	Dinçhan	Güçlü hükümdar.	Eski Türkçedeki tünç “dinç” kelimesine “han” kelimesi eklenerek yapılmış bir isimdir.
K	Direm	Yaşama gücü, yaşam.	Eski Türkçedeki tiremek “diremek” fiilinden -m ekiyle türetilen bir isimdir.
E/K	Diren	“Karşı koy!” anlamında bir isim.	Emir tabanlı son dönemde kullanılan bir isimdir.
E	Direnç	Zorluklara karşı gösterilen çaba, dayanma gücü.	“Diremek” fiilinden türetilmiş bir isimdir.
E/K	Direniş	Bir düşünce ya da durumu vazgeçmeden savunma.	“Diremek” fiilinden türetilmiş bir isimdir.
E	Diriliş	Yeniden üstün hâle gelme; İslam’da ölümden sonra yeniden canlanma.	“Dirilmek” fiilinden türetilmiş bir isimdir.
K	Dizem	Ritim.	“Dizmek” fiilinden türeyen bu isim, yeni türetilen kişi adlarındandır.
E/K	Doğa	Yaşamın var olduğu alan, tabiat.	“Doğmak” fiilinden türetilmiş bir isimdir. Bu isim farklı bir anlam ifade etmekle birlikte Eski Türkçede “Toga” biçiminde kullanılmıştır.
E	Doğan	Bir kuş türü.	“Doğmak” fiilinden türetilmiş, eski biçimi “Togan” olan eski bir isimdir. Tarihte Dilmaçların önemli beylerinden Togan Arslan ve 12. yüzyılın ortalarına kadar Nişabur’u yöneten Türk emiri Toganşah’ın adıdır.
E/K	Doğanay	Ayın ilk ve parlak hâli.	“Doğmak” fiiline sıfat-fiil eki getirilmesi ve bu yapının “ay” ismiyle birliştirilmesi suretiyle türetilen birleşik bir isimdir.
E	Doğru	Akla uygun, yanlışsız.	Kelime Kaşgarlı’da “toġuru/toġrı” biçiminde geçmektedir.
E	Doğu	Örf, adet, gelenek, nizam. Güneşin doğduğu yön.	Kelime her ne kadar yön ismi olarak bilinse de Eski Türkçede togu “doğu” biçiminde bulunup “örf, gelenek” anlamına gelmektedir.
E	Doğulay	Türk mitolojisinde zenginliği ve aşırı tutumluluğu ile bilinen kutsal varlık.	Mitolojik bir isimdir.
E	Doğuş	Gök cisimlerinin semada görülmeye başlaması; ana karnından çıkış.	“Doğmak” fiilinden mastar ekiyle türetilmiş eski bir isimdir.
E	Dolpay	Dolunay.	Eski Uygur Türkçesindeki tolp “dolu” ve ay “ay” kelimelerinden türemiştir.
E	Dolunay	Yeni ay.	“Yeni ay” anlamına gelen “tolunay” sözünün Türkiye Türkçesi ses bilgisine uygunlaşmış söylenişidir.
E/K	Doruk	En üst nokta; berrak, duru, ışık.	Kelime Eski Anadolu Türkçesinde toruk biçimindedir. Kodeks Kumanikus’ta ise “kule” anlamında kullanılmıştır.
E	Duralp	“Her zaman yiğit ol!” anlamında bir isim.	Emir tabanlı birleşik bir isimdir.
E	Durmuş	Uzun ömürlü.	Eski Türkçeden beri kullanılan bir isimdir. Eski Türkçede “Turmış” biçimindedir.
E	Dursun	“Uzun ömürlü olsun!” anlamında bir isim.	Kelime “durmak” fiilinden türemiştir.
K	Duru	Berrak; aydınlık, ışık.	Eski Türkçeden beri insan ismi olarak kullanılmaktadır. Eski Türkçede “Turuk, Toruk” biçiminde rastlanan kelimenin Türkiye Türkçesi ses bilgisine uygunlaşmış söylenişidir.
E	Durualp	İyi kalpli yiğit.	“Duru” ve “alp” kelimelerinden oluşan birleşik bir isimdir.
E/K	Duruş	İlke, bir duruma karşı ilkeli bir şekilde tavır alma; savaş, mücadele.	Kelimenin ikinci anlamını ihtiva eden yapı Eski Türkçede toruş ~ turuş “savaş” biçiminde kullanılmıştır.
K	Duşay	Dostça davranan.	Eski Türkçedeki tuş “dost, arkadaş” kelimesinden +ay benzerlik anlamı katan antroponim ekiyle türetilmiştir.
K	Duygu	His.	Eski Türkçede “hissetmek” anlamı da olan “duymak” fiilinden türetilmiştir.
E/K	Duygun	Duygulu, hassas.	Eski Türkçede “hissetmek” anlamı da olan “duymak” fiilinden türetilmiştir.
K	Duyunç	Türk mitolojisinde insana iyilikleri fısıldayan ve vicdanlı olmasını emreden kutsal duygu.	Mitolojik bir isimdir.
E/K	Düşle	“Hayal et!” anlamında bir isim.	Düş “hayal” isminden türemiştir.
K	Düşlem	Hayalleri süsleyen, hayal edilen; imaj.	Düş “hayal” isminden türeyen “düşlemek”” fiiline –m ekinin getirilmesiyle oluşturulmuştur.
K	Düşsel	Hayal içinde.	Düş kelimesine +sel eki getirilerek türetilmiştir.
K	Düşseli	Hayal gibi güzel, hayal güzeli.	Düş “hayal” kelimesine Eski Türkçedeki silig “güzel” kelimesinden gelen “seli” kelimenin eklenmesiyle oluşturulmuş birleşik bir isimdir.

E harfi ile başlayan Türkçe isimler

Cinsiyet	İsim	İsmin anlamı	Açıklama
K	Ece	Kraliçe, güzel kadın.	Eski Türkçe, Eski Anadolu Türkçesi ve Anadolu ağızlarında “ulu, baba, büyük, amca” gibi birçok anlam barındıran yaygın bir isimdir.
K	Ecem	“Kraliçem” anlamında bir isim.	bk. Ece
E	Ediz	Değerli, yüksek kimse.	Çok eski bir kelime olup Uygur hanedan soylarından birinin adıdır.
K	Efil	Körpe bitki yaprağı.	Orta Türkçede ve Anadolu ağızlarında “körpe bitki yaprağı” anlamında kullanılmaktadır. Eski Türkçedeki ebin “tohum” kelimesiyle ilişkili olması muhtemeldir.
E	Ege	Sahip, bey; peri.	Kelimeye Eski Türkçede ige “sahip, bey; peri” anlamında rastlanmaktadır.
E/K	Egemen	Bağımlı olmayan.	Dil devrimi esnasında “hegemon, hegemonya” gibi kelimelerin benzeşme etkisi ile muhtemelen Kıpçak grubundan alıntılanan bir kelimedir. Kelime Türkçe içerisinde ege ~ iye “sahip; veli” köküyle açıklanabilir ve Kazakçada da kullanılmaktadır. Ancak türetilmesi esnasında benzer anlamı taşıyan Batılı kelimeden etkilendiği intibası uyanmaktadır.
E	Egiz	Yüce.	Kırgız Türkçesinde kullanılan bir kelimedir.
K	Eğdeçin	Baştan çıkartan, işveli.	Eski Uygurlarda kullanılan bir isimdir. égdemek “baştan çıkartmak, hile yapmak” fiiline insan ismi yapan +çin eki getirilerek yapılmıştır.
E	Ekin	Olgunlaşmış tahıl.	Eski Türkçeden beri kullanılan bir kelimedir.
E/K	Ekinç	Kültür.	“Ekmek” fiilinden -(i)nç ekiyle türetilmiş bir isimdir.
K	Elâ	Kestane rengi.	Kelime Eski Türkçedeki ala “ala, alaca; ela, kestane rengi” kelimesinden  gelmekte olup Eski Anadolu Türkçesinde “ala göz” biçiminde genellikle “mavimsi” gözleri ifade etmek için kullanılmıştır. Kelime Farsça değildir.
K	Elay
E	Elçi	Temsilci, sefir.	Eski Türkçeden beri kullanılan bir isimdir.
K	Elçim	Demet, tutam, elçin.	Anadolu ağızlarında “tutam” anlamında kullanılan bir kelimedir.
E/K	Elçin	Demet, tutam.	Anadolu ağızlarında “tutam” anlamında kullanılan bir kelimedir.
E/K	Eldem	Cana yakın.	Anadolu ağızlarında kullanılan bir kelimedir.
E/K	Elgin	Gurbetçi, gurbette yaşayan.	Eskimiş bir isim olmakla birlikte hâlâ ölçünlü dildeki varlığını devam ettirmektedir.
K	Elvim	“Hayatımı inanılmaz değiştiren, benim büyüm” anlamında bir isim.	Orta Türkçedeki yelwü “büyü” kelimesinin Türkiye Türkçesine uyarlanmasıyla türetilmiştir.
E/K	Emek	Harcanan çaba.	Kelime Eski Türkçede emgek “çaba, eziyet, zorluk” biçimindedir.
E	Emrah	Sevgili, aziz.	Bu isim Eski Türkçedeki amrak ~ emrak “sevgili” kelimesinden gelmektedir. Kelime amramak “sevmek” fiiline dayanmaktadır. Göktürklerde Amrak adında bir kağan da vardır. Anlamı sevimli, sevgilidir.
E	Emre	Âşık, tutkun.	Bu isim Eski Türkçedeki amrak ~ emrak “sevgili” kelimesinden gelmektedir. Çok eski bir kelime olup Yunus Emre’nin manevi kişiliğinin de etkisiyle “Yunus Emre” biçiminde takım olarak da kullanılmaktadır.
K	Engimay	Herkesten başka.	Eski Türkçedeki engim “ayrım” kelimesinden kalıplaşmış antroponim eki +ay ile türetilmiştir.
E/K	Engin	Açık deniz. Omuz.	Bugünkü Türkiye Türkçesinde “inmek” biçiminde söylenen fiilden türemiştir. Yine Eski Türkçede “omuz” anlamına gelen bir “engin” kelimesi vardır.
E	Eralp	Yiğit.	“Er” ve “alp” isimlerinden oluşan birleşik bir isimdir.
E	Eray	Yiğitçe davranan.	Eski Türkçedeki er “erkek, bey” kelimesine +ay antroponim eki getirilerek türetilen bir isimdir.
E	Erbatur	Yiğit.	“Er” ve batur “bahadır, yiğit” isimlerinden oluşan birleşik bir addır.
E	Erce	Yiğitçe savaşan asker.	“Er” kelimesine eşitlik hâli eki getirilmesiyle türetilen bir isimdir.
E	Erdal	Genç.	Türkiye Türkçesinde “erken” anlamına gelen “er” ile mecazi olarak “çocuk, türeyen” anlamlarına gelen “dal” kelimesinden oluşan yaygın bir isimdir.
E	Erdem	Ahlak, ilkeli ve vicdanlı davranma, mertlik.	Bazı araştırmacılar tarafından yabancı kökenli olarak kabul edilse de anlamsal açıdan er “erkek, bey” ve Türkçede benzerlik anlamı katan +dem ekiyle yapılmış olması mantıklıdır. Bu durumda “er gibi, mertçe” anlamına gelir ki bu mana bugün kullanıldığı anlamla da uyumludur.
E/K	Erden	El değmemiş, bakir, bakire.	Codex Cumanicus’ta kelimeye bu anlamıyla rastlanmaktadır.
E	Erden	Erkenden, masal.	Kelime Anadolu ağızlarında “erkenden” veya “masal” (İzmir Torbalı ağzı) anlamında kullanılmaktadır.
E	Erdenay	Türk mitolojisinde Göktanrı ile insanlar arasındaki iletişimi sağlayan kutsal varlık.	Mitolojik bir isimdir.
E	Erdey	Erkekçe, erkek gibi, mertçe.	Bugünkü birçok Türk lehçesinde yaygın olarak kullanılan ve kelimelere gibi anlamı katan +dey ekiyle türetilmiştir.
E/K	Erdi	Amacına ulaşan.	“Ermek” fiilinden türeyen bir isimdir.
E	Erdil	Vakarlı, düzgün konuşan.	Er “işini iyi bilen” ve dil “lisan, anlatım aracı” kelimelerinden türemiştir.
E	Erdinç	Güçlü.	Er “erkek, bey” ve dinç “zinde” kelimelerinden türemiştir.
E	Erdoğan	Doğuştan yiğit olan kişi.	Doğuştan yiğit olan anlamında sıfat fiil grubuyla oluşturulmuş bir isimdir.
E	Erel	Güvenilir.	Yakut Türkçesinde “güvenilir” anlamına gelen bir isimdir.
E	Erem	Kavuşulan.	Eski Uygur Türkleri tarafından da kullanılan kadim bir isimdir.
E/K	Eren	Sezgisi yüksek ve yiğit kişi.	Kelime Eski Türkçede “erler” anlamına gelmektedir. Nitekim “er” kelimesine getirilen +en eskicil çokluk ekiyle türetilmiştir. Bununla birlikte daha eski Türkçede “yiğit” anlamında insan ismi olarak kullanılmıştır. Zamanla kelime “evliya” anlamını da karşılayarak, dinî bir anlam evreni de inşa etmiştir.
E	Erenalp	Sezgisi yüksek ve yiğit kişi.	Eren “erler; yiğit” ve alp “yiğit” kelimelerinden türemiştir.
E/K	Erenay	Ayın son dördün evresi.	İsim “ermek” fiiliyle ilintili düşünülerek eren “tamamlanan” ay manasında telakki edilebilir. Yine eren “erler; yiğit” ve ay “ay” kelimelerinin birleşimiyle yapılmış bir isim olarak da görülebilir.
E	Ergi	Çok kuvvetli.	Eski Türkçedeki ergü “çok kuvvetli” kelimesinden gelmektedir.
E	Ergin	Yetişkin, olgun.	İsim “ermek” fiilinden türetilmiştir.
E/K	Ergül	Türk mitolojisinde iyi dilekler için kullanılan bir söz.	Mitolojik bir isimdir.
E/K	Ergün	İyi huylu. Sulu kar.	Anadolu ağızlarında kullanılan bir kelimedir.
E	Erhan	Yiğit hükümdar.	Eski Türkçedeki er “er, yiğit” ve han “hükümdar” kelimelerinden türemiştir.
E	Erim	Ufuk	Ermek “ulaşmak” fiilinden türeyen bir isimdir.
E/K	Erin	Olgunlaşmış.	İsim “ermek” fiilinden türemiştir.
E	Erinç	Ulaşılan dilek.	Kelime Eski Türkçede “şüphesiz” demektir.
E/K	Eriş	Meşgale.	Eski Türkçedeki eriş ~ evriş “meşgale” kelimesinin Türkiye Türkçesindeki biçimidir.
E	Eriz	Cesur.	Kelime Eski Türkçede İriz “cesur” biçiminde insan ismi olarak kullanılmıştır.
E	Erk	Güç.	Eski Türkçedeki erk “güç” kelimesi Erk Arslan biçiminde insan ismi olarak kullanılmıştır.
E	Erkan	Yiğit.	Kelime Arapça kökenli erkân “topluluğun ileri gelenleri” kelimesiyle karışmıştır. Bununla birlikte Eski Türkçedeki er “er, yiğit” ve kan “kan” kelimelerinden türediği düşünülebilir.
E	Erkay	Güçlü.	Eski Türkçedeki erk “güç” kelimesinden türetilmiştir.
E/K	Erke	Nazlı. Şirin, sevimli, cana yakın.	Bugün bazı Kıpçak lehçelerinde “nazlı” anlamına gelen bu kelimenin mitolojik yönü de vardır. Türk mitolojisinde güzelliği ve nazıyla insanları baştan çıkaran figürdür. Ayrıca kelime Şor Türkçesinde “cana yakın” anlamına gelmektedir.
E	Erki	Türk mitolojisinde zenginliği ile ünlü bir bey.	Mitolojik bir isimdir.
E/K	Erkin	Özgür.	Uygurların erken dönemlerinde kullanılan bir bey unvanıdır.
E	Erkli	Güçlü.	Eski Türkçede “Erklig” biçiminde kullanılan bir insan ismidir.
E	Erkli	Güçlü.	Erk “güç” kelimesine +li eki getirilerek türetilen bir isimdir.
E	Erksin	“Güçlüsün!” anlamında bir isim.	Erk “güç” kelimesiyle oluşturulan bir isimdir.
E	Erkut	Kut sahibi erkek.	Eski Türkçedeki er “er, yiğit” ve kut “ülkeyi yönetme yetkisi” kelimelerinden türemiştir.
E/K	Erlinay	Yiğitçe davranan.	Özensiz fonetik uyumlulaştırmayla oluşan ve büyük ünlü uyumuna uymayan +lin antroponim eki ile türetilmiştir.
E	Erman	Yiğit.	“Er” kelimesine genellikle insan topluluğu ismi yapan +man ekinin getirilmesiyle türetilmiştir.
E	Erol	“Yiğit ol!” anlamında bir kelime.	Emir tabanlı bir isimdir.
E	Ersen	“Sen yiğitsin” anlamında bir isim.	“Er” ve “sen” zamirinin birleşimiyle oluşturulmuştur.
E	Ersin	“Yiğitsin” anlamında bir isim.	“Er” kelimesine +sin eki getirilerek yapılan bir isimdir.
E	Ersun	Yiğitliğini gösteren (mecazi).	Kelime Anadolu ağızlarında “ateş küreği” anlamına gelmektedir.
E	Ertan	Sabahın ilk saatleri.	Eski Türkçedeki er “erken” ve tang “sabah vakti” kelimelerinden türemiştir.
E	Ertin	Ruhunda kahramanlık olan.	Eski Türkçedeki er “er, yiğit”, tin “ruh” kelimelerinin birleşmesiyle türemiştir.
E	Ertinay	Ruhunda kahramanlık olan.	Eski Türkçedeki er “er, yiğit”, tin “ruh” ve ay “ay” kelimelerinden türemiştir.
E	Ertuğ	Sancaktar.	Eski Türkçedeki er “er, yiğit”, tuğ “sancak” kelimelerinin birleşmesiyle türemiştir.
E	Ertuğrul	Türk mitolojisindeki efsanevi kuştur. Kızıl bir renge sahip olup yeniden dirilişi temsil eder.	Tuğrul kuşu Oğuz Türklerinin sembollerinden olup birçok Oğuz boyu ve Avrupa Hun beyliklerinin bayraklarında sıkça kullanılmıştır. Ayrıca bu kuş Oğuz Kağan Destanı’nda önemli bir motiftir.
E	Ertunç	Tunç gibi sağlam yiğit.	Er “er, yiğit”, tunç “tunç” kelimelerinin birleşmesiyle türemiştir.
K	Esem	Güzelliği ile hayran bırakan.	Kıpçak grubu lehçelerde kullanılan bir kelimedir.
K	Esen	Rüzgâr; sağlıklı, huzurlu.	Anadolu ağızlarında “rüzgar” anlamında kullanılan “esen” Türkçe kökenlidir. Bununla birlikte “sağlıklı, huzurlu” manasına gelen kelimenin kökeni tartışmalıdır.
E/K	Esin	İlham.	Kelimenin Eski Türkçe ve Anadolu ağızlarında “rüzgâr, sabah rüzgârı” anlamı da vardır.
E/K	Esinti	Hafif rüzgâr.	Kelime “esmek” fiilinden türetilmiştir.
E/K	Esli	Karakter ve akıl sahibi.	Anadolu lehçelerinde kullanılan bir isimdir. Ayrıca Türk mitolojisinde İltekin’in oğlunun ismidir.
K	Eslim	“Değerlim, faydalım.” anlamında bir isim.	Eski Türkçedeki asıg “fayda, kazanç” kelimesi Anadolu ağızlarında “es” biçiminde rastlanılmaktadır. Bu isim de Anadolu ağızları temellidir.
K	Esri	Kaplan rengi, kaplan.	Orta Türkçede “kaplan rengi” anlamında kullanılan bir kelimedir.
K	Esrigün	Gün kızılı, gün batımı, gün batımındaki hafif kızıllık.	Esri “turuncumsu” ve gün “gün” kelimelerinden türemiştir.
K	Esrin	Turuncumsu, kaplan rengi.	Eski Türkçe esringü “kaplan rengi” Orta Türkçe esri “kaplan rengi”
E/K	Etkin	Aktif, çalışkan.	“Etmek” fiilinden türetilen bir isimdir.
K	Evin	Tohum, tane, öz.	Eski Uygur Türkçesinde “tane, tohum” anlamında kullanılmıştır.
E/K	Evren	Kainat, varlığın tamamı.	“Evirmek” fiilinden türetilen bir isimdir.
E/K	Evrim	Biyolojik ve zamansal değişim.	“Evirmek” fiilinden türetilen bir isimdir.
E	Evşen	Eve mutluluk veren.	“Ev” ve “şen” kelimelerinin birleşimiyle oluşmuştur.
E	Eylem	Müdahalede bulunma; mevcut bir duruma gösterilen tepki.	“Eylemek” fiilinden türetilmiştir.
K	Ezgi	Melodi.	Eski Türkçedeki “egzig” kelimesinin Türkiye Türkçesi ses bilgisine uygunlaşmış söylenişidir.

G harfi ile başlayan Türkçe isimler

Cinsiyet	İsim	İsmin anlamı	Açıklama
K	Gece	Günün kararmasıyla oluşan vakit.	Eski Türkçedeki kiçe “gece” kelimesinin Türkiye Türkçesi ses bilgisine uygunlaşmış söylenişidir.
E/K	Gediz	Göl.	Anadolu ağızlarında kullanılan bir kelimedir.
K	Gerçe	Türk mitolojinde Kara Han’ın kızıdır. Güzelliğiyle bilinir.	Mitolojik bir isimdir.
K	Gerçem	“Efsanelerdeki kadar güzel kızım.” anlamında bir isim.	bk. Gerçe
K	Giz	Sır.	*ki “iç, içeri” kelimesinden türemiştir.
K	Gizay	Gizeme benzeyen, gizemli.	“Giz” kelimesine +ay kalıplaşmış antroponim ekinin getirilmesiyle oluşmuştur.
K	Gizem	Aklın almadığı sır.	“Giz” kelimesinden türemiştir.
K	Gizlem	Herkesten farklı, ezoterik.	“Giz” kelimesinden türemiştir.
K	Göğem	Yeşille mor arasında bir renk.	“Gök” kelimesinden türemiş bir kelimedir.
K	Gök	Sema; mavi; kök, temel.	Eski Türkçede bu kelime hem gökyüzü hem de mavi anlamında kullanılmıştır ve “gök” kutsal sayılmıştır ve güzel olan “gök” kelimesiyle ifade edilmiştir. Kelimenin Eski Türkçedeki söylenişi “kök”tür.
E	Gökalp	Mavi gözlü yiğit.	Çok eski bir isim olup Ertuğrul Gazi’nin amcasının adıdır.
E	Gökay	Gök gibi mavi gözlü.	“Gök” kelimesine +ay kalıplaşmış antroponim ekinin getirilmesiyle oluşmuştur.
K	Gökben	Varlığı uçsuz bucaksız gök gibi engin olan.	“Gök” ve “ben” zamiriyle kurulmuş bir isimdir.
E	Gökberk	Temeli kuvvetli, kökleri sağlam.	“Gök” ve berk “güçlü” kelimesiyle kurulmuş bir isimdir. “Gök” kelimesinin eski Türkçede “kök” anlamı da vardır.
E	Gökbörü	Türk mitolojisinde, Türklerin soyundan geldiğine inanılan kutsal hayvan.	Göktürklerde devleti yöneten sülalenin ası “Aşina”dır. Aşina “gökbörü” anlamına gelmektedir.
E	Gökçay	Estetik görünüşlü.	Gökçe “güzel” kelimesine +(a)y kalıplaşmış antroponim ekinin getirilmesiyle oluşmuştur.
E/K	Gökçe	Gösterişli; mavi.	Anadolu ağızlarında birçok anlamı olmakla birlikte daha ziyade “mavi, güzel” gibi anlamlarda kullanılmaktadır.
E/K	Gökçek	Sevimli.	Anadolu ağızlarında “sevimli” anlamına gelmektedir (bk. Gök).
E/K	Gökçen	Sevimli, güzel.	Anadolu ağızlarında yer alan bir isimdir. “Gökcen” şekli de vardır. “Güzel” anlamına gelir (bk. Gök).
K	Gökçin	Mavimsi.	Eski Türkçedeki kök “mavi” kelimesinden +çin ekiyle türeyen çok eski bir isimdir. “Kökçin” Oğuzların Bayat boyundan Çin’in Yuan hanedanlığına gelin olmuş bir Türk prensesinin adıdır.
E	Gökdeniz	Gözleri mavi ve deniz gibi engin kişi.	“Gök” ve “deniz” isimleriyle kurulmuş bir isimdir.
E	Gökhan	Türk mitolojisinde gökyüzüne hükmeden kağandır.	Mitolojiye göre Gökhan, Oğuz Kağan’ın sekiz oğlundan biridir.
E	Gökhun	Doğu Hun İmparatorluğu.	Eski Türklerde kutsiyet “gök” ön adıyla ifade edilmiştir. Bu örneğe benzer şekilde Uygurlarda tüm budunun kağanına “gök kağan” adı verilmiştir.
E	Gökmen	Kutlu.	“Kutlu” anlamına gelir, Orhun Yazıtları’nda “Kökmen” olarak adı zikredilen bir dağın adıdır.
K	Göksel	Göklere ait, semavi. Gök gibi güzel.	Kelime hem kavramsal ilgi kuran +sel eki ile hem de Eski Türkçedeki silig “temiz, güzel” kelimesinin gelişimiyle isimlerin sonuna tıpkı bir ek gibi gelen “sel” penceresinden ayrı ayrı anlamlandırılabilir.
E/K	Göksen	“Özgür olmayı iste!” anlamında bir isim.	“Gök” kelimesine ihtiyaç durumunu anlatan +se eki ve emir eki getirilerek türetilen bir isimdir.
E	Göksenin	“Özgürsün, bu gök sana ait” anlamında bir isim.	“Gök” ve ilgi hâli eki almış “sen” zamiriyle kurulan bir isimdir.
E/K	Göksu	Yağmur.	“Gök” ve “su” kelimelerinin birleşmesiyle oluşan bir kelimedir.
E/K	Gökşen	Gökyüzü gibi uçsuz bucaksız ve şen.	“Gök” ve “şen” kelimelerinin birleşmesiyle oluşan bir kelimedir.
K	Gökşin	Gökkuşağı; mavimsi.	Anadolu ağızlarında “gökkuşağı” manasını muhteva etmekle birlikte, renk adları türeten +şin ekiyle “mavi, mavimsi” anlamında da kullanılmaktadır.
E	Göktuğ	Gök sancak, Göktürk bayrağı.	Tarihî olarak Göktürklerin bayrağına “gök tuğ, gök bayrak” denildiği gibi, bugün Doğu Türkistan bayrağı da “gök bayrak” adıyla anılmaktadır.
E	Göktürk	Tüm Türkleri tek çatı altında toplayan ve Türklerin atası imparatorluğun mensuplarına verilen ad.	Orhun Yazıtlarında bu ad “Kök Türük” biçiminde geçmektedir.
K	Gönle	Tatlı, şekerli; irmik tatlısı; aşure.	Anadolu ağızlarında birçok tatlıyı adlandırmak için kullanılan bir kelimedir.
K	Gönlem	Düşünce, düşünüş tarzı.	Eski Türkçedeki könlemek “düşünmek” fiilinden türeyen bir isimdir.
K	Gönül	Kalp, yürek; yürekteki sevgi.	Kelime Eski Türkçede “köngül” biçimindedir. Türkçenin her döneminde çok işlek bir kelime olmuştur.
K	Gönülay	Gönlü ay gibi ışık saçan.	“Gönül” ve “ay” kelimelerinin birleşmesiyle oluşan bir kelimedir.
K	Gönüm	“İlkem, yasam, gerçeğim” anlamında bir isim.	Eski Türkçedeki köni “gerçek, ilke, yasa” kelimesinden iyelik ekiyle türeyen bir isimdir.
E/K	Görkem	Güzel görünüş, estetik.	Eski Türkçe körk “güzellik, endam” kelimesinden türeyen bu kelime Anadolu ağızlarından ölçünlü Türkiye Türkçesine aktarılmıştır.
K	Görkle	Güzel.	Eski Türkçedeki körkle “güzel” kelimesinin Türkiye Türkçesi ses bilgisine uygunlaşmış söylenişidir.
E/K	Görklem	“Güzelim” anlamında bir kelime.	Eski Türkçedeki körkle “güzel” kelimesine iyelik eki getirilmesiyle oluşturulan bir kelimedir (bk. Görkle).
K	Görlem	“Güzelim” anlamında bir isim.	Eski Türkçedeki körtle “güzel” kelimesinden iyelik ekiyle türeyen bir isimdir.
K	Gövşe	Zarif, güzel, şık.	Eski Türkçedeki kövşek “zarif” kelimesinden gelmektedir.
K	Gövşem	“Güzelim” anlamında bir isim.	Eski Türkçedeki kövşek “zarif” kelimesinin ses gelişimine uğrayıp iyelik eki almasıyla türeyen bir isimdir.
K	Gözde	Üstün tutulan.	“Göz” kelimesine kalıplaşmış ve yapım eki hâline gelmiş bulunma hâli ekinin eklenmesiyle oluşmuştur.
K	Gözne	Yankı, akis.	Eski Türkçedeki köznek “akis” kelimesinden gelen bir isimdir.
E	Gözünç	Ünlü, meşhur.	Eski Türkçedeki közünç “meşhur” kelimesinin Türkiye Türkçesi ses bilgisine uydurulmuş telaffuzudur.
E	Güçlü	Kuvveti fazla olan.	Eski Türkçeden beri kullanılan bir kelimedir. Kelimenin Eski Türkçedeki hâli “Küçlüg”tür. Nitekim onuncu Uygur kağanı Küçlüg Bilge Kağan bu ismi kullanmıştır.
K	Güler	Güleç.	Kelime “gülmek” fiilinden türemiştir.
E	Gültekin	Her şeyiyle prens olmaya layık.	“Prens parçası, her şeyiyle prens” anlamında bir kelimedir. Eski Türkçede “kül” ismiyle parçası manasında isimler yapılmıştır. Bu isim tarihî olarak Göktürklerin en güçlü komutanlarından Kül Tigin tarafından kullanılmıştır.
K	Gülümser	Güleryüzlü, sürekli gülümseyen.	“Gülümsemek” fiilinden türetilmiştir.
K	Gülüş	Gülme.	“Gülmek” fiilinin isim-fiil almış hâlidir.
E	Gümüş	Değerli bir maden.	Kelime Eski Türkçede “kümüş” biçimindedir.
E	Gümüştekin	Gümüş gibi değerli şehzade.	Tarihî Türk isimlerinden olup Selçuklu Türk beylerinden Al-Taç Gümüştigin’in adıdır.
E/K	Gün	Türk mitolojisinde güneşe hükmeden varlık; yirmi dört saatlik zaman dilimi.	Kelime Eski Türkçede “kün” biçiminde olup hem “gün” hem de “güneş” anlamlarında kullanılmıştır.
E/K	Günay	Türk mitolojisinde etrafa ışıldayan, etrafı aydınlatan kutsal figür.	“Gün” ve “ay” kelimelerinin birleşmesiyle oluşmuştur. Eski Türkçede “Kün Ay” biçiminde kullanılır.
E/K	Günce	İnsanın özel bilgilerini günlük olarak paylaştığı defter.	“Gün” kelimesinden +ce ekiyle türetilmiş bir isimdir.
E	Günçin	Güneş renginde, güneşe benzeyen.	Çok eski bir isim olup bir Hun imparatorunun da adıdır.
E/K	Günday	Güneş gibi parlak.	Eski Türklerde “Künday” olarak takılan bir isim olup Abbasi Halifeliği’nin yıkılma sürecinde önemli bir siyasi figür olan Türk kumandanının adıdır. Günümüz Türkçesinin fonetik yapısına göre isim “Günday” biçiminde söylenmelidir.
K	Günde	Her zaman olan, her gün.	“Gün” kelimesinden +de ekiyle türetilen bir isimdir.
K	Günden	Güzel.	Eski Türkçede hem “güzel” hem de “güney” anlamında kullanılmıştır. Eski Türkçedeki söyleyişi “kündin” biçimindedir.
E	Gündoğdu	Güneş gibi adaletli doğan.	Eski Türklerde adaleti simgeleyen isimdir. Neşrî’ye göre Osmanlı’nın kurucusu Osman Bey’in amcasının adıdır.
E	Gündüz	Günün ışıdığı saat aralığı.	Eski Türkçede “küntüz ~ kündüz” olarak kullanılan kelime, Neşrî’ye göre Osman Gazi’nin kardeşidir.
E	Gündüzalp	Gündüzün ışıdığı yiğit.	bk. Gündüz
E/K	Günel	Parlak, güneş gibi parlayan.	“Gün” kelimesine bazı durumlarda sıfat yapan +el ekinin eklenmesiyle türetilmiş bir isimdir.
K	Günem	Kardeş.	Ege ağızlarında kullanılan bir kelimedir.
E/K	Güner	Tan vakti.	“Gün” ve er “erken” kelimelerinden oluşan bir isimdir.
E	Güneri	Çağdaş, çağın gereklerine göre hareket eden.	Belirtisiz isim tamlaması biçimindeki bu isim “gün” ve er “er” kelimelerinden oluşmaktadır, ismin sonunda ise iyelik eki bulunmaktadır.
E/K	Güneş	Türk mitolojisinde doğaya hükmeden bir bey; Samanyolu galaksisinin yıldızı.	Eski Türkçede bu kelimeye “Küneş” biçiminde rastlanmaktadır.
E/K	Güney	Kuzey Kutbu’nun tersi istikamette olan yön.	“Gün” kelimesinden türetilmiş bir yön adıdır.
E/K	Güngör	“Neşe içerisinde yaşa!” anlamında bir isim.	Emir tabanlı bir isimdir.
E	Günortu	Öğle vakti; güneye doğru.	Eski Türkçede “kün ortu” biçiminde kullanılmıştır.
K	Günseli	Gün güzeli, güneş gibi alımlı ve güzel.	Eski Türkçedeki kün “güneş”, seli(g) “güzel” kelimelerinden oluşan bir isimdir.
K	Günsile	Apaydın, gün ışığı dolu.	“Gün” ve sile “dopdolu, tam” kelimelerinden oluşmuş bir isimdir.
K	Güntülü	Gün ışığının etkisiyle insan zihninde oluşan hayal ve çağrışım.	Eski Türkçedeki ay “ay” ve gün “gün, güneş” kelimelerinden türemiştir. Hüseyin Nihal Atsız’ın “Ruh Adam” adlı romanının kahramanlarındandır.
E	Güral	Kırmızı gamzeli.	“Gün” ve al “kırmızı” kelimelerinden oluşan bir isimdir.
E/K	Güray	Etrafına bolca ışık saçan.	“Gün” ve “ay” kelimelerinden oluşan bir isimdir.
E	Gürdal	Kalabalık ve güçlü bir soya mensup.	“Gün” ve “dal” kelimelerinden oluşan bir isimdir. “Dal” kelimesi antroponimlerde daha ziyade “soy” manasında kullanılmaktadır.
K	Gürel	Bakımlı, yetişmiş, gövermiş, gür hâle gelmiş.	“Gür” kelimesine bazı durumlarda sıfat yapan +el ekinin eklenmesiyle türetilmiş bir isimdir.
E	Gürhan	Türk mitolojisinde gücüyle bilinen efsanevi bir figürdür.	Mitolojide Dib-Yafku’nun oğludur.
E	Gürol	“Her zaman yiğit ve cömert ol!” anlamında bir kelime.	Emir tabanlı bir isimdir.
K	Gürselin	“Endamlın, senin güzelin” anlamında bir isim.	Eski Türkçede de insan ismi olarak kullanılan ve “güzel” anlamına gelen “Seli” ismine iyelik eki getirilmesiyla oluşan bir isimdir. “Gür” kelimesi ise güzellik anlamını pekiştirmiştir.
E/K	Güven	Korku yaşamaksızın bağlanma.	Eski Türkçedeki köven “gurur” kelimesinin Türkiye Türkçesi ses bilgisine uygunlaşmış söylenişidir.
E	Güvenç	Güvenilir, emin kişi.	Eski Türkçedeki küvenç “gurur” kelimesinin Türkiye Türkçesi ses bilgisine uygunlaşmış söylenişidir.
E	Güzhan	Doğaya etkisiyle bilinen Türk mitolojisindeki efsanevi figürdür.	Mitolojide Dib-Yafku’nun oğludur.

H-I-İ harfleriyle başlayan Türkçe isimler

Cinsiyet	İsim	İsmin anlamı	Açıklama
K	Hazal	Sonbaharda yere dökülen ağaç yaprakları; ağaç kabuğu.	Anadolu ağızlarında kullanılan ve kazal “kapçık, tahıl kabuğu” biçimi de bulunan bu kelime, Eski Türkçedeki kas ~ kaz “kabuk” kökünden +al ekiyle türemiştir.
E	Ilgar	Hızlı hareket etme, hücum.	Eski Türkçedeki ilgemek “hücum etmek” fiilinden türemiştir.
E	Ilgı	Türk mitolojisinde Taş-Beg’in oğludur.	Mitolojik bir isimdir.
E/K	Ilgın	Esinti, hafif rüzgâr; söğüt ağacı.	Anadolu ağızlarında birçok farklı anlamı vardır. Kelimeye Orta Türkçede “yılgın” olarak rastlanır.
E/K	Ilık	Soğuk ile sıcak arası; mecazi olarak aklıselim kararlar verebilen, acele ve yanlış kararlar vermeyen.	Kelime Eski Türkçede ılık ~ yılıg “ılık” biçimindedir. “Ilımak” kökünden türemiştir.
E/K	Ilım	Ölçülü davranma erdemi.	“Ilımak” kökünden +m yapım ekiyle türemiştir.
K	Ilışım	Anlayış, barış.	Mecazen “sinirlerin yatışması” anlamında da kullanılan “ılımak” fiilinden türemiş bir isimdir.
E/K	Irmak	Akarsu.	Ana Türkçede *īrmak biçiminde olduğu düşünülen kelimenin kökü *īrmak “yarmak, oymak” fiilidir.
K	Işık	Aydınlık.	“Işımak” kökünden türeyen bu kelimeye Eski Türkçede “yaşuk” biçiminde rastlanmaktadır.
K	Işıl	Parlayan, güzel görünüşlü kadın.	“Işımak” fiiline +l eki getirilerek türetilmiştir.
K	Işılay	Ay gibi parlayan.	“Işıl” ve “ay” kelimelerinden oluşan bir isimdir (bk. Işıl).
K	Işılda	“Her zaman etrafına mutluluk ve ışık saç!” anlamında bir isim.	“Işıldamak” fiilinin eksiz ekim çekimidir.
K	Işılday	Işık gibi parıldayan.	Işıl “ışıldayan” kelimesine benzerlik anlamı katıp insan ismi türeten +day eki eklenerek oluşturulmuş bir isimdir.
K	Işıltı	Etrafa saçılan aydınlık.	“Işımak” fiil kökünden türetilen isimlerdendir.
K	Işın	Işık demeti; yıldırım.	“Işımak” fiil kökünden türetilen isimlerdendir. Eski Türkçedeki “yaşın” biçimi “yıldırım” anlamında kullanılmıştır.
K	Işınç	Etrafına ışık saçma.	“Işımak” fiil kökünden türetilen isimlerdendir.
K	Işınım	Etrafa ışık saçma.	“Işımak” fiilinden türetilen isimlerdendir.
K	İçlem	Öz, içerik.	İç “iç; insanın içi, yüreği” kelimesinden türetilmiş bir isimdir.
E	İdikut	Tanrı tarafından verilmiş kut.	Göktürk Kağanları tarafından hak eden kişilere verilen bir unvandır.
K	İdil	Volga Nehri’nin Türkçedeki adı.	İdil havzası batı yönünde göç eden Türklerin ilk yerleştiği coğrafyalardan biri olarak önemlidir.
E	İgen	Çok, çokluk içerisinde olan.	Orta Türkçede rastlanan bir kelimedir.
K	İğdem	“İğde gibi güzel kokulum.” anlamında bir isim.	Sarı çiçekleri ve güzel bir kokusu olan bu bitkiye Eski Türkçede yigde “iğde” kelimesiyle rastlanmaktadır. Bu isim de “iğde” kelimesine iyelik eki getirilerek oluşturulmuştur.
E	İlarslan	Ülkenin arslan gibi güçlü hükümdarı.	Eski Türkçedeki il “ülke; hükümdar” ve arslan “aslan” kelimelerinden türemiş tarihî bir isimdir. Nitekim Harzemşahların bir sultanının adıdır.
K	İlâtun	İmparatoriçe.	Eski Türkçedeki il “ülke; hükümdar” ve hatun “hatun” kelimelerinin kaynaşmasıyla oluşmuş bir isimdir.
K	İlay	Ülkenin en güzel kızı, ülkenin ayı.	Eski Türkçedeki il “ülke” ve ay “ay” kelimelerinin birleşmesiyle oluşmuş bir isimdir.
K	İlayda	Türk mitolojisinde su perisidir.	Mitolojik bir isimdir.
E	İlber	“İl, ülke ver!” anlamında bir isim olarak mecazen “önder, bir ülkenin kurucusu” manalarına gelir.	Eski Türkçedeki il “ülke” ve ber! “ver!” kelimelerinin birleşmesiyle oluşmuş bir isimdir.
E	İlberk	Ülkeyi güçlü hâle getiren, lider.	Eski Türkçedeki il “ülke” ve berk “sağlam” kelimelerinin birleşmesiyle oluşmuş bir isimdir.
K	İlbike	Ülkenin hanımefendisi, sultan, kraliçe.	Eski Türkçedeki il “ülke” ve bike “hanım” kelimelerinin birleşmesiyle oluşmuş bir isimdir.
K	İlbilge	Ülkeyi bilgisiyle yönlendiren bilgili kişi.	Tonyukuk’un kızı, Bilge Kağan’ın eşidir. Hukuki olarak Göktürk Kağanlığı’nın son hükümdarıdır (İl-İtmiş Bilge Kağatun veya İlbilge Kağatun).
K	İlbüke	Ülkeyi gücüyle yöneten kişi.	Eski Türkçede de görülen il “ülke” ve büke “ejder; gelin; güçlü” kelimelerinin birleşmesiyle oluşmuş bir isimdir.
K	İlday	Ülkedeki ay gibi güzel.	“İl” kelimesine bulunma hâli eki getirilmesi suretiyle oluşan “ilde” ve “ay” kelimelerinin kaynaşmasıyla kurulmuş bir isimdir.
K	İldeay	Ülkedeki ay gibi güzel.	“İl” kelimesine bulunma hâli eki getirilmesi suretiyle oluşan “ilde” ve “ay” kelimelerinin birleşmesiyle kurulmuş bir isimdir.
E	İldeniz	Ülkesi deniz gibi engin olan.	Bilgeliğiyle ün salmış Kıpçak Türkü kökenli Türk atabeyinin adıdır.
E	İleri	İleri, diğer kişilerden önde olan, ileri görüşlü.	Eski Türkçedeki “ilgerü” kelimesinin Türkiye Türkçesindeki sesletimidir.
E	İlerk	Ülkenin gücü, ülkenin güçlü yöneticisi.	Eski Türkçedeki il “ülke” ve erk “güç” kelimelerinin birleşmesiyle oluşmuş bir isimdir.
K	İley	Ön, öndeki.	Kitâbu’l Müntahab fi’t-Tıbb adlı eserde iley “ön, ön taraf” biçimde yer alan kelimedir.
E/K	İlge	“Harekete geç, atik ol!” anlamında bir isim.	Eski Türkçedeki ilgemek “hücum etmek” fiilinin emir çekimidir.
E/K	İlgi	Bağlılık, bağ.	Eski Türkçedeki ilmek “ilişmek” fiilinden türemiştir.
K	İlgin	Söğüt.	Anadolu ağızlarında birçok farklı anlamı vardır. Kelimeye Orta Türkçede “yılgın” olarak rastlanır.
K	İlgün	“Tesir et, mutlu et!” manasında bir isim.	Eski Türkçedeki ilgünmek “etkilemek” kelimesinden gelmektedir.
E	İlhan	Hükümdar.	Eski Türkçedeki il “ülke; hükümdar” ve han “hükümdar” kelimelerinin birleşmesiyle oluşmuş bir isimdir.
K	İlhatun	İmparatoriçe. bk. İlâtun.	Eski Türkçedeki il “ülke; hükümdar” ve hatun “hatun” kelimelerinin birleşmesiyle oluşmuş bir isimdir.
E/K	İlkay	Hilâl.	Türkçedeki ilk “ilk, önce” ve ay “ay” kelimelerinin birleşmesiyle oluşmuş bir isimdir.
E/K	İlke	Temel bilgi.	Eski Türkçedeki ilki “ilk, başlangıç, amaç, esas” kelimesi Dil Devrimi ile “ilke” şeklinde canlandırılmıştır.
E	İlker	İlk erkek çocuk.	Türkçedeki ilk “ilk, önce” ve er “er” kelimelerinin birleşmesiyle oluşmuş bir isimdir.
E	İlkut	Tanrı tarafından ülkenin yönetme gücünün verildiği kişi.	Türkçedeki il “ülke, hükümdar” ve er “er” kelimelerinin birleşmesiyle oluşmuş bir isimdir.
E	İlkutay	Ülkenin aklıselim kişisi, ipek gibi ince düşüneni.	Türkçedeki il “ülke” ve kutay “ipek” kelimelerinin birleşmesiyle oluşmuş bir isimdir.
K	İlkyaz	İlkbahar.	“İlk” ve “yaz” kelimelerinden oluşan bir isimdir.
E	İlöge	Başbakan, başvezir; akıllı devlet adamı.	Uygurların en önemli başvezirlerinden biri: İl Ögesi Inançu Bilge.
E	İlteber	Türk Kağanlığı ve Hazar Kağanlığı’nın siyasi hiyerarşisinde kendisine vergi toplama ve bunun belirli bir miktarını Türk kağanına ödeme görevi bulunan boy başkanlarına verilen addır.	Sözlük anlamı “ülkeyi harekete geçiren”dir.
E	İltekin	Türk mitolojisinde Buğra Han’ın oğludur; Türklerde prense verilen ad.	Eski Türkçedeki Türkçedeki il “ülke; hükümdar” ve tigin “prens” kelimelerinin birleşmesiyle oluşmuş bir isimdir.
E	İlten	Türk mitolojisinde dağlara hükmeden kutsal varlıktır. Daha çok Altay adıyla bilinir.	Mitolojik bir isimdir.
E	İlter	Ülkeyi içinde bulunduğu zor durumdan çıkarıp, derleyen.	Kelime anlamı “ülkeyi derle, topla”dır. Kutluk Kağanlığı’nın kurucusuna ülkeyi derleyip topladığı için İlteriş unvanı verilmiştir.
E	İltuğ	Bağımsızlık nişanı, ülkenin bayrağı ya da sancağı.	Eski Türkçedeki Türkçedeki il “ülke; hükümdar” ve tug “bayrak; sancak” kelimelerinin birleşmesiyle oluşmuş bir isimdir.
K	İmde	İnsana ilaç olan, gönle ilaç olan.	Kelime Eski Türkçedeki im ~ em “ilaç” sözünden isimlere gelerek antronimler türeten +de ekiyle türetilmiştir.
K	İmer	“Kendine çek, etkile!” anlamında bir isim.	Kelime Eski Türkçedeki imermek “çekmek” fiilinin eksiz emir biçimidir. Anadolu ağızlarında “zengin” anlamında kullanılan kelimenin kökeni açık değildir.
K	İmge	Zihinde tasarlanan, bilinçte beliren olay.	Eski Türkçedeki im “işaret, im” kelimesinden Dil Devrimi sonrasında türetilmiştir.
K	İmle	Cana ilaç olan, çok sevilen, ilaç gibi.	Kelime Eski Türkçedeki im ~ em “ilaç” sözünden +le ekiyle türetilmiştir.
E/K	İmre	Türk mitolojisinde ilkbaharda görünüp titrek ışıklar saçarak göğe yükselen kutsal varlık.	Mitolojik bir isimdir.
E	İnal	Güvenilir; Türk mitolojisinde Korkut Ata ve diğer soyluların tahta çıkardığı Kayı boyundan Türk.	Eski Türkçede “Inal” şeklinde olan ve en yaygın insan isimlerinden birini teşkil eden kelimedir. *īnamak “emanet etmek, güvenmek” fiilinden türetildiği düşünülmektedir.
E	İnanç	Gönülden bağlılık.	Eski Türkler tarafından “Inanç” şeklinde kullanılan bir isimdir. Eski Türklerde bu isim Inançu şeklinde de insanlara ad olarak verilmiştir.
E	İnay	Kardeşlerin ay gibi değerlisi, en küçüğü.	Eski Türkçedeki Türkçedeki ini “küçük erkek kardeş” ve ay “ay” kelimelerinin birleşmesiyle oluşmuş bir isimdir.
K	İnci	Sedef renginden süs taşı.	Kelimeye Eski Türkçede yençü ~ yinçü “inci” biçimlerinde rastlanmaktadır. Kelimenin aslının Çince olduğu da iddia edilmektedir.
K	İnçay	Ay gibi dingin, huzurlu.	Eski Türkçedeki inç “barış” ve “ay” kelimelerinden türemiş bir isimdir.
K	İnçke	İnce, zarif.	Türkiye Türkçesinde “ince” olarak kullanılan kelimenin Eski Türkçedeki biçimidir.
E	İnel	Güvenilir.	Eski Türkçede “Inal” şeklinde olan ve en yaygın insan isimlerinden birini teşkil eden kelimenin ince sıralı biçimine benzemektedir. *īnamak “emanet etmek, güvenmek” fiilinden türetildiği düşünülmektedir. Kapgan Kağan’ın küçük oğlu olan Göktürk kağanının da adıdır.
K	İnge	İlham, esin.	Eski Uygurlar tarafından da insan ismi olarak kullanılan bu kelimeye Anadolu ağızlarında da rastlanmaktadır.
K	İpek	Dünyanın en değerli kumaş türlerinden biri; mecazen yumuşak, yumuşak teni, yumuşak huylu.	Türkçede ip “ip” kelimesine +ek eki getirilerek türetilmiştir.
K	İris	Türk mitolojisinde koruyucu tanrıçadır. Kötü ruhları kovar. İrşilerin (perilerin) kraliçesi olarak da görünür.	Mitolojik bir isimdir.
E/K	İrten	Sabah.	Eski Türkçede irte “sabah” olarak görülen bu kelime, Tuva Türkçesinde irten “sabah” biçimindedir.
E	İrteriş	Güney fatihi, güneyi fetheden.	“İr” Eski Türkçede “güney; taş” gibi anlamlara gelmektedir. Bununla birlikte Göktürklerde güneyden kasıt zengin topraklar yani Çin’dir. Bu isim ir “güney” ve teriş “derleyen, fetheden” kelimelerinden oluşmaktadır. 742’de “İl-İtmiş Kağan” sıfatı ile Çin İmparatoru ve özellikle Basmillerin desteği ile tahta çıkan Türk kağanın da adıdır.
K	İsenbike	Mutlu ve esen hanımefendi.	Türkçedeki isen ~ esen “mutlu, sağlıklı” ve bike “hanım” kelimelerinin birleşmesiyle oluşmuş bir isimdir.
K	İstem	İstek, arzu.	Kelimeye Eski Türkçede istem “istek” biçiminde rastlanmaktadır.
E	İstenç	İrade.	“İste-“ fiilinden türemiş bir isimdir.
K	İşay	Ay gibi güzel prenses.	Eski Türkçedeki işi ”prenses, kadın” ve ay “ay” kelimelerinin kaynaşmasıyla oluşan bir isimdir.
E	İtiken	Keskin, kararlarında esnemeyen ilkeli kişi.	Eski Uygurlar tarafından kullanılan bir isim olup iti “keskin” kelimesine Eski Türkçedeki antroponim eki +ken takısının getirilmesiyle kurulmuştur.
K	İye	Sahip.	Eski Türkçede idi ~ ige vb. “sahip, iye” türevleri bulunan kelimedir.
K	İzdem	Tema, hakikate ulaştıran iz.	“İz” kelimesi ve +dem ekinin birleşimi ile oluşturulmuş bir isimdir.
K	İzel	İz bırakan, unutulamayan.	“İz” kelimesi ve bazı durumlarda sıfat yapan +el ekinin birleşimi ile oluşturulmuş bir isimdir.
K	İzer	Yapıt, eser.	“İz” ismine +e isimden fiil yapım eki ve sonrasında -r sıfat fiil ekinin eklenmesiyle kurulan bir isimdir.
K	İzlem	Strateji, izlenen yol.	İz “iz; takip edilen yol” kelimesinden türetilmiş bir isimdir.
K	İzlenim	İnsanlar üzerinde oluşan etki, intiba.	“İzlemek” fiil gövdesinden türetilen yeni isimlerdendir.

K harfi ile başlayan Türkçe isimler

Cinsiyet	İsim	İsmin anlamı	Açıklama
E	Kaan	Türk ve Moğol hükümdarlarına verilen ad, kağan, hakan.	Türkçenin ses bilgisi iki ünlüyü yan yana istemez. Bu nedenle “Kağan” ismini kullanmak daha doğrudur.
E	Kaday	Türk mitolojisinde demirci tanrısıdır.	Mitolojik bir isimdir.
E	Kağan	Türk ve Moğol hükümdarlarına verilen ad, kaan, hakan.	“Kağan” kelimesine Eski Türkçede “Kagan” ve bunun kısaltılmış biçimleri olan “hān, kān” biçimlerinde rastlanmaktadır.
E	Kağıl	Kamçı.	Eski Türkçedeki kagıl “kamçı” kelimesinden gelmektedir.
E	Kalım	Hayatta kalmayı başaran.	Eski bir Uygur ismidir.
E	Kanoğlu	Kağanın oğlu, tigin.	Eski Uygurların kullandıkları isimlerdendir.
E	Kara	Siyah, mecazen güçlü.	Eski Türklerde yaygın kullanılan bir insan ismidir.
K	Karaca	Esmer; güzelliği ile bilinen bir geyik türü.	“Kara” kelimesine getirilen +ca eki ile türetilmiştir.
E	Karahan	Güçlü hükümdar; Türk mitolojisinde Dib-Yafku’nun oğludur.	“Kara” bir renk adı olmasının yanında Eski Türklerde gücü temsil etmiştir. Kelimenin mitolojik geçmişi olduğu gibi İdil-Bulgar Devleti’nden sonra ilk Müslüman Türk devleti olan Karahanlılar da bu adla bilinmektedir.
K	Kardelen	Karların arasında açan ve baharı müjdeleyen bir çiçek.	Anadolu ağızlarından derlenmiş bir kelime olup “kar” ve “delen” biçimlerinden oluşan birleşik bir yapıdır.
E	Kartal	Çok güçlü bir yırtıcı kuş; Türk mitolojisinde göklerin efendisinin kılığına girdiği hayvan.	Kelimenin *kartamak “tırmalamak” kökünden geldiği düşünülmektedir.
E	Katkay	Türk mitolojisinde mitolojik bir hayvan.	Türk mitolojisinde mitolojik bir hayvan olan “Kat” kelimesine Eski Türkçede +kay antroponim ekinin eklenmesiyle kurulan bir isim olup Eski Uygurlar arasında yaygındır.
E	Kaya	Sert; büyük taş kütlesi.	Eski Türkçeden beri kullanılan kadim bir isimdir. Aynı zamanda Ertuğrul Bey’in dedesinin adıdır: aya Alp.
E	Kayaalp	Kaya gibi sağlam yiğit.	Osmanlı Devleti’nin kurucusu olan Osman Bey’in büyük dedesinin adıdır.
E	Kayahan	Kaya gibi güçlü hükümdar.	Eski Türkçedeki Türkçedeki kaya “kaya” ve han “han” kelimelerinin birleşmesiyle oluşmuş bir isimdir.
E	Kayhan	Kayı beyi.	Kelimenin aslı “Kayıhan” olup Osmanlının kurucu uruğu “Kayı” ile “han” kelimelerinin birleşiminden oluşmaktadır.
E	Kayıhan	Kayı beyi.	Osmanlının kurucu uruğu “Kayı” ile “han” kelimelerinin birleşiminden oluşmaktadır.
E	Kayıtbay	Zengin, varlıklı.	15. yüzyılda yaşamış bir Memluk sultanının adıdır. Kayıt “yiyecek, rızık” ve bay “zengin” kelimelerinden oluşmaktadır.
E/K	Kayra	Yeniden, tekrar; bağışlayıcı; Eski Türk mitolojisindeki bağışlayıcı varlık.	“Kayırmak” fiilinden türemiştir.
E	Kayraalp	Merhametli yiğit.	“Kayra” ve “alp” kelimelerinden türemiştir.
K	Kelebek	Güzelliği ile bilinen uçan bir hayvan.	Kelimenin Türk lehçelerinde birçok farkı söylenişi vardır.
E	Kıraç	Her türlü zorluğa dayanan; ürün yetiştirmenin zor olduğu susuz toprak.	“Kır” kelimesine +aç eki getirilerek kurulmuş bir isimdir.
K	Kırçiçek	Eski Uygurların kullandığı “kır çiçeği” anlamında bir isim.	Eski Türkçede “Kır Çeçek” biçiminde insan ismi olarak kullanılan bir addır.
E	Kıvanç	Övünç, iftihar.	Eski Türkçedeki kıw ~ kuw “kut, baht” kelimesinden türeyen bir isimdir.
K	Kıvılcım	Harekete geçiren ilk devinim; ateş parçası.	Yansıma bir söz olan *kıv kökünden türediği düşünülmektedir.
E	Kızıl Arslan	Gözü kara yiğit.	Çok eski bir Türk ismi olup Atsız olarak da bilinen Harzemşah hükümdarının ismidir.
E	Koçkar	Güçlü ve dirayetli; koç.	Aslen “koç” anlamına gelip Harzemşah sultanlarından Ekinçi ibn Koçkar’ın adıdır.
E	Kongar	Koyu kahverengi.	Anadolu ağızlarında yer alan bir kelimedir.
E	Konrul	Anka kuşu.	Türk mitolojisinde anka kuşudur. Kongrul olarak da söylenir. Doğaüstü nitelikleri olan kızıl renkli devasa kuştur.
E	Koral	Koruyucu, istenmeyen kişileri veya nesneleri dışarıya çıkaran kişi.	Eski Türkçedeki koramak “çıkarmak, kaldırmak” fiilinden +l takısıyla türetilmiştir.
E	Koralp	Yürekli yiğit.	Türkçedeki kor “ateş parçası” ve alp  “yiğit” kelimelerinin birleşmesiyle oluşmuş bir isimdir.
E	Koray	Kor gibi, yürekli, korkmaz.	Türkçedeki kor “ateş parçası” kelimesine ekleşerek benzerlik bildiren bir hâle gelen +ay takısının eklenmesiyle oluşmuştur.
E/K	Korday	Kuğu kuşu.	Kelime Kutadgu Bilig’de “kuğu” anlamında kullanılmaktadır.
E	Korkut	Kendisine karşı hem korku hem de sevgi duyulan kişi.	Eski Türk inanışındaki aksakallı bilgeye verilen addır. Korkut Ata olarak bilinir ve Oğuz soyunun en önemli yazılı belgelerinden Dede Korkut Hikâyeleri’nin efsanevi anlatıcısıdır.
E	Köksal	“Bulunduğun yere iyice yerleş, oraya kök sal!” anlamında bir kelime.	Emir tabanlı bir isimdir.
E	Kuba	Toprak rengi.	“Kuba” Türkçede kullanılan ve “toprak rengi” manasına gelen bir renk adıdır. (bk. KÜÇÜK, Salim (2010). “Tarihî Türk Lehçelerinde Renk Adlandırmaları”, Turkish Studies, C. 5/1, s. 556-577.) Bunun yanında Eski Uygurlar tarafından da “Kuba” biçiminde insan ismi olarak kullanılmıştır.
E	Kubat	Büyük boyutlu.	Anadolu ağızlarında yer alan bir kelimedir.
E	Kubay	Toprak rengine benzeyen, toprak tenli.	Türkçede “toprak rengi” anlamına gelen “kuba” kelimesine ekleşmiş antroponim takısı +ay biçiminin kaynaştırılmasıyla oluşan bir isimdir.
E	Kubrat	“Her şeyi ele geçir, her şeyi topla!” anlamında bir isim.	Kadim bir Türk ismi olup Ogur topluluklarını birleştirip Büyük Bulgar Kağanlığı’nı kuran Türk hükümdarının ismidir. Kelime Eski Türkçede kuvratmak ~ kubratmak “toplatmak, ele geçirmek” fiilinin eksiz emir çekimiyle yapılmıştır.
E	Kudaş	Bilinen, tanış.	Kelimeye Eski Türkçede kudaş “tanış” biçiminde rastlanmaktadır.
K	Kuğu	Kuğu.	Kelime Eski Türkçede “kogu” biçimindedir.
E	Kunanbay	Hırslı, her şeyi elde etmeye çalışan.	“At yavrusu, tay” anlamına gelen “kunan” yapısına “bay” kelimesi getirilerek yapılmış bir isimdir.
E/K	Kural	Bir konuda izlenmesi gereken yol. Yasa.	“Kurmak” fiilinden türetilmiş bir isimdir.
E/K	Kurtuluş	Zor bir durumdan esenlikle çıkma.	“Kurtulmak” fiilinden türetilmiş bir isimdir. Eski Türkçede “Kurtuluş” diye bir insan ismi olmasa da “Kurtulmış” ismi kullanılmıştır.
E	Kut	Türk geleneğinde kutsal enerji, yaşam gücü.	Kelimenin Soğdakça olduğu da iddia edilmekle birlikte Türkçenin yazılı olarak kayda geçirildiği tüm dönemlerde bilinen bir isimdir.
E/	Kut Ada	Kutsanmış.	Eski Uygurlar tarafından “Kutada” biçiminde insan ismi olarak kullanılmıştır.
E	Kutal	“Kutlu ol, saadet ver!” anlamında bir isim.	Eski Türkçedeki “Kut” isminden türemiş, fiil tabanlı bir addır.
E	Kutalmış	Tanrı tarafından ülkenin yönetme gücünün verildiği kişi.	Anadolu Selçuklu Devleti’nin kurucusu Süleyman Şah’ın babasının ismidir.
E/K	Kutay	İpek; mutlu.	Eski Türkçede “ipek” anlamında kullanılan kelimelerdendir.
E	Kutkan	Hükümdarlık yetkisi olan.	“Kanında kut olan” anlamında bir isimdir. “Kut” ve “kan” kelimelerinden oluşur.
E	Kutlu	Tanrı tarafından ülkenin yönetme gücünün verildiği kişi; uğurlu, saygıdeğer.	Eski Türkçede “Kutlug” biçiminde insan ismi olarak kullanılmış, II. Göktürk Kağanlığı’nın kurucusu da bu isimle anılmıştır. Kelime “kut” ismi ile Eski Türkçdeki +lug ekiyle yapılmıştır.
E	Kutlualp	Tanrı tarafından kutsanmış savaşçı.	Eski Türkçedeki kutlu “uğurlu” ve alp “yiğit” kelimelerinin birleşmesiyle oluşmuş bir isimdir.
E	Kutpay	Hükümdarlık payı, tahta geçme talihi.	“Kut” ve “pay” kelimelerinden oluşan bir isimdir.
E	Kuyaş	Türk mitolojisinde Güneş figürüdür.	Mitolojik bir isimdir. Yeryüzüne gönderdiği yaşam enerjisi nedeniyle Türk kültüründe Güneş’e saygı duyulur ve Yaşam verici bir unsur olarak kabul edilir. Ayrıca kelime anlamı da “güneş”tir.
E/K	Kuzay	Güneş görmeyen serin yer.	Anadolu ağızlarında kullanılan bir kelimedir (bk. Kuzey).
E	Kuzey	Kuzey Kutbu’nun bulunduğu yön; soğukkanlı.	Eski Türkçedeki kuz “güneş görmeyen” kelimesinden Anadolu ağızlarındaki kuzay “gölgelik yer” kelimesinin de etkisiyle Dil Devrimi sonrasında yön adı olarak türetilen bir kelimedir. Bununla birlikte “Kuz” kelimesi Eski Türklerde de insan ismi olarak kullanılmıştır.
E	Kürşat	Yetenekli devlet adamı.	Nihal Atsız’ın Bozkurtların Ölümü adlı romanında Çin kaynaklarında A-shih-na Chieh-she-erh olarak bilinen Türk savaşçıya verilen addır. Kürşat, 13 Mayıs 639’da 40 askeriyle birlikte Çin sarayını basmıştır. “Kür” Eski Türkçede “bir durumu bozmak için gizlilikle yürütülen çalışma” anlamına gelmektedir.

L-M harfleriyle başlayan Türkçe isimler

Cinsiyet	İsim	İsmin anlamı	Açıklama
E	Laçin	Yiğit; şahin.	İsmin aslı “Laçın” olmakla birlikte zamanla kelimedeki ünlü uyumu bozulmuştur. Kelimenin l sesi ile başlaması Türkçe olup olmadığı konusunda şüphe uyandırmaktadır. Bununla birlikte *alaçin kelimesinden dönüştüğü düşünülmektedir. Ayrıca eski bir isim olup bir Memlûk sultanının adıdır.
K	Maral	Ceylan.	Anadolu ağızlarında “ceylan” yerine kullanılan bir kelimedir.
K	Meltem	Deniz kıyılarında, gündüzleri denizden karalara, geceleri ise karalardan denize doğru esen hafif şiddetli rüzgâr.	Kelimenin kökeni tartışmalıdır. İtalyanca mal “kötü hava” ile ilişkili olabileceği düşünülse de kökeni ile ilgili hiçbir tatmin edici izah yoktur. Sonuç itibarıyla kelime Türkçe olsun veya olmasın; Türkçenin fonetik yapısıyla uyumlu hâle gelmiş, Türkçeden Yunancaya da geçmiştir.
K	Mengü	Sonsuzluk; semah.	Eski Türkçede beŋgü ~ meŋgü “sonzuz, ebedi” anlamlarında kullanılan bir kelimedir. Bununla birlikte Anadolu ağızlarında “semah” anlamında da kullanılmaktadır.
K	Meral	Dişi geyik.	bk. Maral
E/K	Mergen	Türk mitolojisinde akılıyla sorunları çözen varlık, Bergen; becerikli.	Kelime “bermek” yani “vermek” fiiliyle ilişkili olup Altay Türkçesinde “becerikli” anlamında kullanılmaktadır.
E	Mete	Yiğit., bahadır, batur.	Kelimenin aslının “Bagatur” olduğu ve “Mete” şeklinin bu sözün Çin kaynaklarındaki transkripsiyonu olduğu düşünülmektedir. Mete, Çin’i boyunduruk altına alan Hun imparatorunun adıdır.
E	Metehan	Yiğit hükümdar.	bk. Mete
E	Mutlu	Mesut, sevinçli.	İlk kez Eski Anadolu Türkçesinde görülen bu kelime Kamus-i Türkî’de de yer almaktadır.
E/K	Müren	Türk mitolojisinde ırmaklara hükmeden varlık; ırmak.	Kelimenin Farsça olduğunu iddia eden araştırmacılar da vardır.

O-Ö harfleri ile başlayan Türkçe isimler

Cinsiyet	İsim	İsmin anlamı	Açıklama
E	Ogün	Mutlu olunacağı düşünülen idealize gün.	“O” zamiri ve “gün” kelimesinden oluşan bir isimdir.
E	Oğuz	Türklerin en büyük boylarından biri; Türklerin atası olduğuna inanılan efsanevi kişi; sağlam, kudretli.	Kelimeye Eski Türkçede “Oguz” biçiminde rastlanmaktadır.
E	Oğuzhan	Güçlü hükümdar.	bk. Oğuz
E	Okan	Anlayışlı; Türk mitolojisinde barışı temin eden kutsal varlık.	Mitolojik bir isimdir.
E	Okay	Türk mitolojisinde suyun altında yaşayıp çeşitli sihirler yapan kutsal varlık.	Mitolojik bir isimdir.
E	Oktay	Ok gibi güçlü ve çevik kişi.	“Ok” ismine benzerlik ilgisi kuran antroponim takısı +tay getirilerek kurulmuştur.
E	Olcan	Aslı Olca Han’dır. Türk ve Moğol mitolojisine göre Türklerin ve Moğolların ilk ve ortak atası olan kağan.	Mitolojik bir isimdir.
E/K	Olgu	Varlığı kanıtlanmış kavram.	“Olmak” fiilinden türemiş bir isimdir.
E/K	Olgun	Bilgi ve görgü sahibi kişi.	“Olmak” fiilinden türemiş bir isimdir.
E	Olguner	Bilgi ve görgü sahibi erkek.	“Olgun” ve “er” kelimeleriyle yapılmış bir isimdir.
E	Oltan	“Sabahın ilk ışıkları gibi umut dolu ol!” anlamında bir isim.	“Olmak” fiili ve tan “sabahın ilk ışıkları” ismi ile kurulmuş eksiz emir çekiminde bir isim.
E	Oltun	“Hep huzurlu ol!” anlamında bir isim.	“Olmak” fiili ve tun “gönül rahatlığı” kelimesi ile kurulmuş eksiz emir çekiminde bir isim.
E	Oltunç	“Tunç gibi değerli ve sağlam ol!” anlamında bir isim.	“Olmak” fiili ve tunç “tunç, bronz” kelimesi ile kurulmuş eksiz emir çekiminde bir isim.
E	Onga	Dayanıklı.	Eski Türkçede onga “dayanıklı, metin” biçiminde rastlanan kelimedir.
E	Ongay	Jüpiter; kolay.	Kutadgu Bilig’te Jüpiter için kullanılan bir söz iken Eski Türkçede “kolay” anlamına gelmektedir.
E	Ongun	Kutsal, mübarek; Türk mitolojisinde bereketi sağlayan kutsal varlık.	Mitolojik bir isimdir. Aynı zamanda Eski Türklerde her boy kendisinin türediğini düşündüğü bir hayvana yani onguna sahiptir. Camiü’t-Tevarih’e göre Türkler bu hayvanlara “ongun”, “oykun” ya da “oytun” adı verir.
E	Oray	Bulunduğu yere ışık saçan, aydın, münevver.	Eski Türkçedeki or “yer, mevki, makam” ve ay “ay” kelimeleriyle kurulan birleşik bir isimdir.
E	Orçun	Makam sahibi.	Eski Türkçedeki or “yer, mevki, makam” kelimesinden türemiştir.
E	Orhan	Kağanlık makamını elinde tutan.	Türk mitolojisinde Dib-Yafku’nun oğludur. Aynı zamanda çok eski bir isim olup ilk Osmanlı padişahlarından Orhan Gazi’nin adıdır. Eski Türkçedeki or “yer, mevki, makam” ve han “hükümdar” kelimeleriyle kurulan birleşik bir isimdir.
E	Orhun	Türklere ait toprak, Hun toprağı; Türklerin tarih sahnesine çıktığı vadinin adı.	Eski Türkçedeki or “yer, mevki, makam” ve Hun“Hun” kelimeleriyle kurulan birleşik bir isimdir.
E	Orkan	Kağanlık makamını elinde tutan.	bk. Orhan
E	Orkun	Türklere ait toprak, Hun toprağı; Türklerin tarih sahnesine çıktığı vadinin adı.	bk. Orhun
E	Orkut	Eski Türklerde tanrıya dua edilen ve kutsal sayılan yerelere verilen ad, dağ tepeleri vb. yerler orkuttur.	Eski Türkçedeki or “yer, mevki, makam” ve kut“saadet; ülkeyi yönetme yetkisi” kelimeleriyle kurulan birleşik bir isimdir.
E	Orkutay	Kutsal yerlerin koruyucusu.	“Orkut” ismine “ay” kelimesinin eklenmesiyle oluşturulmuş bir isimdir.
E	Ortun	Yanındakine huzur veren; ortanca, ortanca çocuk.	Kelime Eski Türkçede ortun “ortanca” biçimindedir. Bununla birlikte bu antroponim or “yer” ve tun “gönül rahatlığı” (DLT) kelimeleriyle kurulmuş bir birleşik isim olarak da değerlendirilebilir.
E	Otağ	Türk hükümdarlarının oturduğu çadır.	Türk kültüründe renk adlarına göre adlandırılan otağlar; akça otağ, kızıl otağ, boz otağ vb. adlara sahiptir.
K	Oya	İnce dantel.	Kelime “Oymak” fiilinden türemiştir.
K	Oyaçiçek	Mecazen kibar; her tarafı çiçek gibi güzel işlenmiş.	“Oya” ve “çiçek” kelimelerinden oluşan birleşik bir isimdir.
E/K	Oykun	Ongun, kutsal.	bk. Ongun
K	Oylum	“Düşüncelim.” anlamında bir isim.	Orta Türkçedeki oy “düşünce” kelimesine gelen eklerle kurulmuş bir yapıdır.
E	Oytun	Aklın verdiği gönül rahatlığı; ongun.	Türkçedeki ōy “düşünce” ve tun “gönül rahatlığı” (DLT) kelimeleriyle kurulmuş bir birleşik isimdir. Kelimenin “ongun” anlamı için bk. Ongun.
E	Ozan	Şair.	Eski Türklerde merasimleri yöneten kişilere şaman, baksı, kam gibi kelimelerin yanında ozan da denir.
K	Ödçe	Zaman.	Eski Türkçedeki öd “zaman” kelimesinden türemiştir.
E/K	Öge	Temel unsur, çok akıllı danışman; şöhret.	Çok eski bir isim olup son meşru Uygur Kağanı’nın ismidir.
E	Ögedey	Şöhretli.	Eski Uygurlarda da kullanılan bir addır. Öge “şöhret; temel unsur” kelimesinden isim yapımında kullanılan +dey ekiyle türetilmiştir. Bu isim Moğollarca Ögeday biçiminde kullanılmıştur: Ögeday Kağan.
E	Ögehan	Akıllı ve anlayışlı hükümdar.	bk. Ügehan
E/K	Ögen	Küçük ırmak, çay.	Eski Türkçede “dere, çay” anlamında kullanılan bir kelimedir.
E	Öğüt	Nasihat.	Eski Türkçedeki öğüt “öğüt” kelimesinin Türkiye Türkçesi ses bilgisine uygunlaşmış söylenişidir.
E	Öktem	Onurlu.	Orta Türkçedeki öktem “gururlu” biçiminde bulunan kelimedir.
E	Ökten	Akıllı.	Eski Türkçedeki ög “akıl” kökünden türeyen isimlerdendir.
E/K	Önal	Önde olan, öncü.	“Ön” kelimesine bazı durumlarda sıfat türeten +al eki getirilerek türetilmiştir.
E/K	Önay	Önde olan, öncü.	“Ön” kelimesiyle “ay” kelimesi birleştirilerek oluşturulan bir isimdir.
K	Önay	Ay rengi, parlayan, parlak, aydın.	Eski Türkçede öŋ renk anlamına gelmektedir.
E/K	Öncel	Diğerlerinden daha önde olan, öncelikli.	“Önce” kelimesine bazı durumlarda sıfat türeten +l eki getirilerek türetilmiştir.
E	Önder	Ülkenin temellerini kuran ve kurduğu ülkeyi yücelten kişi; bir kurum veya organizasyona liderlik eden kişi.	“Ön” kelimesinden türemiş bir isimdir.
E/K	Öngörü	İleride olacak durumları sezebilme gücü.	“Ön” kelimesiyle “görü” kelimesi birleştirilerek oluşturulan bir isimdir.
E/K	Öngün	Önde gelen, önemli.	Anadolu ağızlarından derlenmiş bir isimdir.
K	Önseli	Rengârenk, renkli ve güzel.	Eski Türkçedeki öŋ “renk”, seli(g) “güzel” kelimelerinden oluşan bir isimdir.
K	Örge	Motif.	“Örmek” fiilinden -ge ekiyle türetilmiş bir isimdir.
E	Öthan	Türk mitolojisinde zamanın akışından sorumlu varlık.	Mitolojiye göre Öthan, zamanın geçişini bazen hızlandırır, bazen yavaşlatır.
E/K	Övünç	Kıvanç.	“Övmek” fiilinden türemiş bir isimdir.
K	Öykem	“Kendim gibi hissettiğim, ciğerparem” anlamında bir isim.	Eski Anadolu Türkçesinde yer alan öyke ~ öyken “ciğer” kelimesinden türetilmiştir.
K	Öykü	Gerçeğe uygun bir olayı aktaran kısa, düzyazı şeklindeki anlatıdır.	Oy ~ öy “düşünce” kökünden türetilen bir isimdir.
E	Özalp	Doğuştan yiğit olan kişi.	Birleşik isimlerin ilk kelimesi olduğunda bu yapılara “kendi, kendiliğinden, doğuştan, huyunda var olan” gibi anlamlar katan “öz” kelimesine “alp” kelimesi eklenerek türetilmiş bir isimdir.
K	Özçin	Karakterli olan, kendine has.	Birleşik isimlerin ilk kelimesi olduğunda bu yapılara “kendi, kendiliğinden, doğuştan, huyunda var olan” gibi anlamlar katan “öz” kelimesine +çin antroponim eki getirilerek yapılan bir isimdir.
K	Özden	Soylu.	Birleşik isimlerin ilk kelimesi olduğunda bu yapılara “kendi, kendiliğinden, doğuştan, huyunda var olan” gibi anlamlar katan “öz” kelimesine +den kalıplaşmış ayrılma hâli eki getirilerek yapılan bir isimdir.
K	Özdeyiş	İçerisinde içkin ve değerli anlamlar olan söz.	İsimlere “kendi, kendiliğinden, doğuştan, huyunda var olan, özünde” gibi anlamlar katan “öz” kelimesine “deyiş” kelimesi eklenerek türetilmiş bir isimdir.
K	Özem	İncelikli, ruhu ince.	Özemek “inceltmek” fiilinden türeyen özem “incelmiş, kibar, ruhu ince” kelimesinden türemiştir.
K	Özemay	Ay gibi yüreğe incelik veren, ferahlatan.	Özemek “inceltmek” fiilinden türeyen özem “incelmiş, kibar, ruhu ince” kelimesinden “ay” kelimesiyle birleşerek türemiştir.
E/K	Özel	Kişiye ait, kişinin kullanımına ayrılmış, herkesten farklı, biricik.	Birleşik isimlerin ilk kelimesi olduğunda bu yapılara “kendi, kendiliğinden, doğuştan, huyunda var olan” gibi anlamlar katan “öz” kelimesine +el eki eklenerek yapılan bir isimdir.
E/K	Özer	Yiğit.	Birleşik isimlerin ilk kelimesi olduğunda bu yapılara “kendi, kendiliğinden, doğuştan, huyunda var olan” gibi anlamlar katan “öz” kelimesine “er” kelimesi eklenerek türetilmiş çok eski bir isimdir. Nitekim Özer Bey, Toros bölgesinin Türkleşmesini sağlayan önemli tarihî simalardandır.
K	Özge	Herkesten farklı, başka.	Birleşik isimlerin ilk kelimesi olduğunda bu yapılara “kendi, kendiliğinden, doğuştan, huyunda var olan” gibi anlamlar katan “öz” kelimesine +ge kalıplaşmış yönelme hâli eki getirilerek yapılan bir isimdir.
E/K	Özgen	Hayata bakış açısı geniş olan, ufku açık.	İsimlere “kendi, kendiliğinden, doğuştan, huyunda var olan, özünde” gibi anlamlar katan “öz” kelimesine gen “geniş” kelimesi eklenerek türetilmiş bir isimdir.
E/K	Özgüç	Maneviyat, insanın içindeki duyusal güç.	İsimlere “kendi, kendiliğinden, doğuştan, huyunda var olan, özünde” gibi anlamlar katan “öz” kelimesine “güç” kelimesi eklenerek türetilmiş bir isimdir.
E/K	Özgür	Kimseye bağımlı kalmayan.	İsimlere “kendi, kendiliğinden, doğuştan, huyunda var olan, özünde” gibi anlamlar katan “öz” kelimesinden türemiş bir isimdir.
E	Özhan	Kağan soyundan gelen.	İsimlere “kendi, kendiliğinden, doğuştan, huyunda var olan, özünde” gibi anlamlar katan “öz” kelimesine “han” kelimesi eklenerek türetilmiş bir isimdir.
E	Özkan	Kağan soyundan gelen.	bk. Özhan
K	Özlem	Kavuşma isteği.	“Özlemek” fiilinden türetilen bir isimdir.
K	Özleyiş	Kavuşma isteği.	“Özlemek” fiilinden türetilen bir isimdir.
K	Özne	Kendine ait, kendine özgü.	“Öz” kelimesinden türetilen bir isimdir.
K	Öznem	“Hayatımın odak noktası” anlamında bir isim.	Kelime “özne” kelimesine +m kalıplaşmış iyelik eki getirilerek oluşturulmuştur.
K	Özşin	Kendine özgü olan kadın.	İsimlere “kendi, kendiliğinden, doğuştan, huyunda var olan, özünde” gibi anlamlar katan “öz” kelimesine +şin eki eklenerek türetilmiş bir isimdir.
K	Özüm	“Manevi varlığım, kendime ait değerlerim” anlamında bir ad.	“Öz” kelimesinden +(ü)m iyelik ekiyle türetilen bir addır.

P-R ile başlayan Türkçe isimler

Cinsiyet	İsim	İsmin anlamı	Açıklama
E/K	Pamir	Orta Asya’da lalenin ana vatanı olan dağların adı.	Kelimenin kökeni tartışmalıdır.
K	Parla	“Her zaman en iyi ol, parla!” anlamında bir ad.	Eksiz emir çekiminde kurulmuş bir kişi adıdır.
K	Parlaşım	Güzelliğiyle etrafa ışık saçan.	“Parla-“ fiilinden türemiş bir isimdir.
E	Pars	Yırtıcı bir hayvan.	Kelimenin kökeni tartışmalıdır. Bununla birlikte Türk coğrafyasının büyük bölümünde kullanılan çok eski bir isimdir. Eski Uygurlar bu ismi “Bars” biçiminde kişi adı olarak kullanmıştır. Gülensoy kelimenin *bar “kaplan” kökünden türediğini ve Türkçe olduğunu düşünmektedir.
E	Parsday	Pars gibi cesur ve güçlü.	Bugünkü birçok Türk lehçesinde yaygın olarak kullanılan ve kelimelere gibi anlamı katan +day ekiyle türetilmiştir.
E	Parslan	Pars.	“Pars” kelimesinin sonuna yabani hayvan isimleri yapan +lan eki getirilerek oluşturulmuştur.
E	Paşa	Askeri anlamda üstün rütbeli kişi.	Gülensoy’a göre kelime *baş+ağa biçimine sahiptir.
E/K	Payna	Türk geleneğinde bereket töreni.	Mitolojik bir addır.
K	Pekşen	Çok neşeli.	“Pek” ve “şen” kelimeleriyle kurulan bir insan ismidir.
K	Pınar	Bulak, su kaynağı.	Eski Türkçedeki “bıŋar” kelimesinin Türkiye Türkçesi ses bilgisine uygunlaşmış söylenişidir.
K	Pırıl	Parlak ve temiz.	Kelimenin eskicil *pımak fiil kökünden türediği düşünülmektedir.
K	Pırıltı	Yansıyan ışık.
E	Rona	Devleti akıllıca yöneten, başvezir.	Omeljan Pritsak’a göre “Eröge” isminin Avrupa dillerindeki transkripsiyonudur. Kelime Attila’nın amcasının Batılı kaynaklardaki ismidir. Bununla birlikte Eski Türklerde başvezir anlamına gelen “ilöge” kelimesi de fonetik açıdan bu kelimenin açıklanabileceği bir kaynaktır.

S-Ş harfleri ile başlayan Türkçe isimler

Cinsiyet	İsim	İsmin anlamı	Açıklama
E	Sağınç	Düşünce.	Kelimeye Eski Türkçede sakınç “düşünce” biçiminde rastlanmaktadır.
E	Salgar	Alıp götüren, insanların gönlünü kaptırdığı kişi.	Eski Türkçedeki *salmak “alıp götürmek” kelimesinden gelmektedir. Eski Uygurlarda kullanılan bir insan ismidir.
E	Saltık	Özgür; mutlak.	bk. Saltuk.
E	Saltuk	Özgür; mutlak.	Orta Asya Türklüğündeki ilk Müslüman hükümdarın adıdır: Saltuk Buğra Han.
E	Salur	Kılıç; bir Oğuz oymağı.	Eski bir Türk ismi olup Dede Korkut’taki Türk beylerindendir.
E	Sanberk	Sağlamlığı ile ünlü olan kişi.	San “ün” ve berk “güç, kuvvet” kelimeleriyle kurulmuş bir isimdir.
E	Sancak	Alay bayrağı.	Orta Türkçedeki sancak “sancak” kelimesinin Türkiye Türkçesi ses bilgisine uygunlaşmış söylenişidir.
K	Sanla	Hürmetli.	Eski Türkçedeki sanlag “hürmetli” kelimesinin Türkiye Türkçesi ses bilgisine uydurulmuş telaffuzudur.
E	Sarkan	Türk mitolojisinde ejderhalara hükmeden varlıktır.	Mitolojik bir isimdir.
E	Sarp	Erişilmesi zor, kayalık, engebeli.	Kelimeye Eski Türkçede sarp “sarp, diki bayır” biçiminde rastlanmaktadır.
E	Sarsılmaz	Kötü durumlar karşısında güçlü durmayı bilen, dirayetli.	“Sarsılmak” fiil gövdesinden türetilen bir isimdir.
E	Savaş	Fiziksel şiddet yoluyla insanlar arasında yaşanan çarpışma.	Orta Türkçedeki sawaş “savaş” kelimesinin Türkiye Türkçesi ses bilgisine uygunlaşmış söylenişidir.
E	Savcı	Eski Türklerde hikmetli sözler söyleyen kişilere verilen ad; müddeiumumi, mahkemede iddianame hazırlayan görevli.	Çok eski bir Türk ismi olup Osman Bey’in kardeşinin adıdır.
E/K	Sayda	İçi dışı bir olan.	Eski Anadolu Türkçesindeki say “cilalı, parlak, kaygan kaya” biçiminden kalıplaşmış bulunma hâli ekiyle türetilmiştir.
E/K	Sayınç	Saygıdeğerlik.	“Saymak” fiilinden türetilmiş bir isimdir.
E	Saylam	Seçkin kişi.	“Saymak” fiilinden türetilmiş bir isimdir.
E	Saylan	Uçurum	Anadolu ağızlarında kullanılan bir kelimedir.
K	Sayram	Cilveli kadın.	Altay Türkçesinden alınmış bir insan ismidir.
K	Seçil	“En kabiliyetli ol, herkesin arasında ses öne çık!” anlamında bir kelime.	“Seçmek” fiiline –il eki getirilmesi suretiyle eksiz emir çekimiyle kurulan bir insan ismidir.
E/K	Seçkin	Soylu, diğerlerinden üstün.	“Seçmek” fiilinden türemiş bir isimdir.
K	Seçlin	“Seçilip ayrıl, diğerlerinden farklı ol!” anlamında bir isim.	Kelime Eski Türkçedeki “seçilip ayrılmak” manasına gelen “seçlinmek” fiilinin emir tabanıdır (Karaman, 2019: 18).
K	Seden	Şık insan, şık giyinmiş.	Altay Türkçesinden alınmış bir insan ismidir.
K	Sehen	Türk mitolojisinde bilgeliği ve öğreticiliği temsil eder. İnsanlara öğütler verir ve geçmişte yaşanan olayları anlatır.	Mitolojik bir isimdir.
K	Selay	Yüzü ay gibi güzel olan.	Eski Türkçedeki silig “güzel” ve “ay” kelimeleriyle yapılmış bir isimdir.
E	Selçuk	Güzel, temiz, arıca.	Eski Türkçede “güzel” anlamına gelen “sélig ~ silig” kelimesinden türemiştir. Tam anlamı “güzelcik”tir. (Tarihi gelişimi: séligçik>séliçik>sélçik>selçuk)
K	Selda	En güzel, güzellikte en önde olan.	Eski Türkçede “güzel” anlamına gelen “sélig ~ silig” kelimesinden türemiştir. Kelime Türkiye Türkçesindeki isimlerde “sel veya seli” biçiminde erimeye uğramıştır. Selda ismi ise bu kelimeye +da kalıplaşmış bulunma hâli ekinin getirilmesiyle türetilmiştir. Bazı kaynaklarda verilen “söğüt cinsi” anlamı tarafımızca herhangi bir kaynakta bulunamamıştır.
K	Selen	Neşeli, sevinçli.	Kelime Eski Anadolu Türkçesindeki selmek “sevinmek” kelimesinden sıfat fiil ekiyle türemiştir.
K	Seler	Neşeli, sevinçli.	Kelime Eski Anadolu Türkçesindeki selmek “sevinmek” kelimesinden sıfat fiil ekiyle türemiştir.
K	Selge	Sevinçli, şen.	Kelime Eski Anadolu Türkçesindeki selmek “sevinmek” kelimesinden -ge ekiyle türemiştir.
K	Seli	Güzel, temiz, arı. (Tarihi gelişimi: Eski Türkçe sélig>séli>seli)	Eski Uygurlar arasında “Seli” şeklinde kullanılmıştır.
K	Selin	“Övün, kendinle gurur duy!” anlamında bir kelime.	Orta Türkçedeki selinmek “salınmak” sözcüğünün Türkiye Türkçesindeki eksiz emir çekimidir. Kelime Anadolu ağızlarında anlam değişimine uğrayarak “övünmek” manasında kullanılmaktadır.
E	Semre	Çok güçlü, eli kolu kuvvetli.	Eski Uygurların da kullandığı çok eski bir isimdir.
K	Senal	“Sen kırmızı yanaklısın, güzelsin” anlamında bir kelime.	“Sen” ve al “kırmızı” kelimelerinden oluşan bir isimdir.
K	Senay	“Sen ay gibisin.” anlamında bir isim.	“Sen” ve “ay” kelimelerinden oluşan birleşik bir kelime.
E	Sencer	Hücum eden; kalkan.	Çok eski bir Türk ismi olup Büyük Selçuklu Devleti’nin 1118-1157 dönemindeki sultanıdır. Bosworth’e göre Türkçe bir isim olup “sançan, hücum eden” anlamına gelmektedir.
E	Sengiray	Dağ yamacından vuran ay ışığı.	Eski Türkçedeki sengir “dağ yamacı” kelimesine “ay” kelimesi eklenerek yapılan bir isimdir.
K	Senle	“Kendin gibi ol!” anlamında bir isim.	“Sen” kişi zamirinden türetilmiştir.
K	Serçe	Bir kuş türü.	Orta Türkçede kelimeye seçe “serçe” biçiminde rastlanmaktadır.
K	Serçem	“Sevimli küçüğüm, benim serçem” anlamında bir isim.	bk. Serçe
K	Seren	Türk mitolojisinde Arslan Han’ın oğlu; bulunduğu yeri derleyip toplayan, düzene koyan; sergen, vitrin.	Sermek “açmak, uzatmak” kelimesinden türeyen bu isim kumaş, yelken vb. nesnelerin ayakta durmasını sağlayan göndere verilen addır. Bu nedenle mecazi olarak derleyen toplayan, bir arada tutan anlamında insan ismi olarak kullanılmaktadır. Bu ismin “ay” ismi eklenmiş biçimi de vardır. Aynı zamanda kelime Anadolu ağızlarında “vitrin, sergen” anlamında kullanılmaktadır.
K	Serenay	Türk mitolojisinde Arslan Han’ın oğlu; bulunduğu yeri derleyip toplayan, düzene koyan güzel.	bk. Seren
E	Sergen	Vitrin, raf; yayla.	Sermek “açmak, uzatmak” kelimesinden türeyen bir isimdir.
K	Serginay	Gecenin üzerine serilen ay şavkı.	Sergin “serilmiş” ve “ay” kelimelerinden oluşan bir isimdir.
K	Serim	Başlangıç.	“Sermek” fiilin türemiş bir isimdir.
E/K	Serin	Hoşgörülü, hafifçe soğuk.
K	Serinç	Tat, lezzet, hoşluk.	Eski Türkçedeki serinç “tat, lezzet” kelimesinden gelmektedir.
K	Serpil	“Büyüyüp güzelleş!” anlamında bir isim.	“Serpilmek” fiilinin eksiz emir çekimidir.
K	Setenay	Aslen Satanay’dır. Türk mitolojisinde güzelliğin ve bilgeliğin sembolüdür. Babası Güneş’tir ve annesi Ay’dır. Doğaüstü güçlere ve sihirlere sahiptir.	Mitolojik bir isimdir.
K	Seval	“Sev ve sevdiğini al, özgür ol!” anlamında bir isim.	“Sevmek” ve “almak” fiilleri ile kurulmuş bir insan ismidir.
K	Sevay	“Ay yüzlü güzeli sev!” anlamında bir isim.	“Sevmek” ve “ay” kelimeleri ile kurulmuş bir insan ismidir.
K	Sever	“İnsanları sever.” anlamında bir isim.	“Sevmek” fiilinden –er ekiyle türemiş bir isimdir.
K	Sevgi	İçten gelen yakınlık.	“Sevmek” fiilinden türemiş bir isimdir.
K	Sevil	“Herkes tarafından sevgiyle karşılan!” anlamında bir isim.	“Sevilmek” fiilinin eksiz emir çekimidir. Kelimenin “ay” antroponim kelimesi eklenmiş biçimi de vardır.
K	Sevilay	“Herkes tarafından sevgiyle karşılan!” anlamında bir isim.	bk. Sevil
K	Sevim	Muhabbet.	“Sevmek” fiilinden türemiş bir isimdir.
K	Sevimli	Sevilesi, tatlı davranışlı.	“Sevmek” fiilinden türemiş bir isimdir.
K	Sevinç	Somut anlamda mutluluk; mitolojiye göre Türklerin atası olan Tatar Han’ın 9 çocuğundan biri.	“Sevmek” fiilinden türemiş mitolojik bir isimdir.
K	Sevtap	“Onu sev ve daima sevdiklerini bul, onlarla karşılaş!” anlamında bir isim.	“Sevmek” ve Eski Türkçedeki tapmak “bulmak, elde etmek” fiillerinin eksiz emir çekimidir.
K	Sezay	“Ay yüzlü güzeli anla, onun ne düşündüğünü sez!” anlamında bir isim.	“Sezmek” ve “ay” kelimeleri ile kurulmuş bir insan ismidir.
K	Sezen	Sezgisi yüksek.	“Sezmek” fiilinden türemiş bir isimdir.
K	Sezgi	Sezme.	“Sezmek” fiilinden türemiş bir isimdir.
K	Sezgin	Sezgisi yüksek.	“Sezmek” fiilinden türemiş bir isimdir.
E/K	Sezin	Anlayış, sezgi.	“Sezmek” fiilinden türemiş bir isimdir.
K	Sıla	Temiz, güzel.	Eski Türkçeden beri kullanılan çok eski bir Türk ismidir. Nitekim Eski Uygurlar bu ismi sıl- “temizle-, sil-“ kökünden türeterek kişi adı olarak kullanmıştır. Eski Türkçeden beri kullanılan bu isim zamanla “gurbet sonrası kavuşma” anlamındaki Arapça “sıla” kelimesiyle karıştırılmıştır.
K	Sırma	Altın yaldızlı; Türk mitolojisinde güzel kadın motifini simgeler. Yanında kırk kızdan oluşan dilberleri vardır.	Mitolojik bir isimdir.
K	Sibel	Türk mitolojisinde bereketi ve bolluğu simgeleyen kutsal bir varlık.	Mitolojik bir isimdir.
K	Simge	İşaret, sembol.	Anadolu ağızlarındaki sim “işaret” kelimesi üzerinden türetilmiş bir isimdir.
K	Sile	Dopdolu, eksiksiz.	Eski Anadolu Türkçesinde “dolu, tam, silme” anlamında kullanılan bir kelimedir.
K	Silem	“Eksiksizim, hayatımın eksikliğini dolduran” anlamında bir isim.	Eski Anadolu Türkçesinde “dolu, tam, silme” anlamında kullanılan “sile” kelimesine getirilen iyelik ekiyle türetilmiştir.
K	Solmaz	“Rengini hiçbir zaman kaybetmez.” anlamında bir isim.	“Solmak” fiilinden türetilen bir isimdir.
E	Sonalp	Son doğan çocuklara takılan “son yiğit” anlamında bir ad.	“Son” ve “alp” kelimelerinden oluşan bir isimdir.
E/K	Sonay	Son doğan çocuklara takılan “son güzel” anlamında bir ad.	“Son” ve “ay” kelimelerinden oluşan bir isimdir.
E	Soner	Son doğan çocuklara takılan “son yiğit” anlamında bir ad.	“Son” ve “er” kelimelerinden oluşan bir isimdir.
E/K	Sonsuz	Ebediyete kadar sürecek olan.	“Son” kelimesine yoksunluk eki getirilerek oluşturulan bir isim.
E	Soyalp	Üstün nitelikleri olan yiğit kişi.	Bu isim soy “üstün nitelikleri olan” ve “alp” kelimelerinden türemiştir.
E	Sökmen	Tuttuğunu koparan.	Eski Türk isimlerinden olup eski Anadolu beyliklerinde çok yaygın bir addır. Örneğin 12. yüzyılda Artuklu beylerinden birinin adıdır.
E/K	Söngü	Süngü.	Eski Türkçede “süngü” kelimesinin türevlerinden olup Eski Uygurlar tarafından insan ismi olarak kullanılmıştır.
K	Söylem	Belirli bir konudaki ifade, anlatım.	“Söylemek” fiilinden türetilen bir isimdir.
K	Söz	Bir düşünceyi anlatan ifade dizisi; vaat, yemin.	Eski Türkçeden beri Türkçede kullanılan bir kelime olup insan ismi olarak kullanımı yenidir.+
E/K	Su	Temel yaşam sıvısı.	Eski Türkçedeki sub ~ suw “su” kelimesinin Türkiye Türkçesi fonetiğine uygun telaffuzudur. Tek başına isim olarak kullanımı yeni olmakla birlikte tarihî olarak isimlere eklenerek birleşik isimler yapan bir kelimedir.
E	Subaşı	Subay, askerin başı.	Su “asker” ve “baş” kelimelerinden oluşan ad tamlaması biçiminde bir isimdir. Tarihte insan ismi olarak da kullanılmıştır: Subaşı Tegin vb.
K	Suna	Bir yaban ördeği türü, göl ördeği.	Özellikle halk edebiyatında güzelliği ile sevgiliye benzetilen bir kuş çeşididir.
E/K	Sunay	“Ay gibi aydınlığını her tarafa dağıt, çevrene ışık vere!” anlamında bir kelime.	“Sunmak” fiili ve “ay” kelimesinden oluşan bir isimdir.
E	Sungur	Akdoğan.	Eski Türkçeden beri insan ismi olarak kullanılan bir isimdir.
K	Suyla	Türk mitolojisinde su ile Güneş ve Ay’ın ışığından yaratılan ve yazgıya hükmeden varlıktır.	Mitolojik bir isimdir.
K	Süslü	Süslü.	“Süs” kelimesinden +lü ekiyle türetilmiş bir kelimedir.
E	Şanlı	Tanınmış, ad sahibi kimse.	“Şan” kelimesinden +lı ekiyle türetilmiş bir kelimedir.
E/K	Şaylan	Eski Türklerdeki bayram kutlamaları, bayramlar.	Eski Oğuz Türklerinde kurbanların kesildiği ve koşukların okunduğu törenlere şölen ya da şaylan adı verilmiştir.
E/K	Şen	Neşeli.	Kök hâlinde bir sıfattır.
K	Şenay	Ay gibi etrafa neşe saçan.	“Şen” ve “ay” kelimelerinden oluşan bir isimdir.
E	Şener	Neşeli erkek.	“Şen” ve “er” kelimelerinden oluşan bir isimdir.
E	Şenol	“Her zaman etrafa neşe saç!” anlamında bir isim.	“Şen” ve “olmak” kelimelerinden oluşan eksiz emirle yapılmış bir isimdir.
E	Şensoy	Neşesi soyundan gelen.	“Şen” ve “soy” kelimelerinden oluşan bir isimdir.
E/K	Şeylan	Eski Türklerdeki bayram kutlamaları, bayramlar.	bk. Şaylan
K	Şırıl	Akarsu sesi.	Yansıma bir kelime kökünden gelmektedir.

T harfi ile başlayan Türkçe isimler

Cinsiyet	İsim	İsmin anlamı	Açıklama
E	Talay	Türk mitolojisinde denizlere hükmeden varlık; deniz, okyanus.	Kelime Eski Türkçede taluy ~ talay “okyanus; büyük deniz” biçimindedir.
E	Talga	Şiddetli tipi	Orta Türkçede talgag “şiddetli tipi” biçiminde rastlanan kelimedir.
E	Talkan	Rızık; un.	Eski Türkçedeki talkan “un” kelimesinden gelmektedir.
E	Talu	Okyanus; çok bilgili kimse.	Kelime Eski Türkçede taluy ~ talay “okyanus; büyük deniz” biçimindeki kelimenin Türkiye Türkçesindeki söylenişidir.
E/K	Tan	Günün ilk ışıkları ve bu zaman dilimi.	Eski Türkçeden beri kullanılan bir insan ismidir.
E/K	Tanal	Şafak sökmeden önceki kızıllık.	“Tan” ve “al” kelimelerinden oluşan bir isimdir.
E	Tanalp	Sabah gibi huzurlu yiğit.	“Tan” ve “alp” kelimelerinden oluşan bir isimdir.
E	Tanay	Fecir vakti görülen ay.	“Tan” ve “alp” kelimelerinden oluşan bir isimdir. Tarihî olarak Tang İmparatorluğu’na bağlı bir Türk generalinin ismidir: Tanay Tigin.
E	Tanayaz	Bulutsuz ve soğuk hava.	Tan “sabah kızıllığı” ve ayaz “bulutsuz günlerde meydana gelen soğuk” kelimelerinden oluşan birleşik bir isimdir.
E	Taner	Sabah gibi huzurlu yiğit.	“Tan” ve “er” kelimelerinden oluşan bir isimdir.
K	Tanıl	Ön bacaklarında çizgiler olan ceylan.	Muhakemetü’l-Lugateyn’de yer alan hayvan isimlerindendir.
E	Tanju	Hun kağanılarının kullandığı unvan, tanhu.	Çinlilerin Hun hükümdarlarının unvanını telaffuz biçimi.
E	Tankutay	İpek gibi parıldayan tan ışığı.	“Tan” ve kutay “ipek” kelimelerinden oluşan bir isimdir.
K	Tanla	Sabah vakti, tan kızıllığının görüldüğü vakit, imsak.	Tan “sabah, sabah kızıllığı” kelimesine +la eki getirilerek oluşturulmuş bir isimdir.
E	Tansen	“Tan sensin, tan gibi huzurlusun!” anlamında bir isim.	“Tan” ve “sen” kelimelerinden oluşan bir isimdir.
E	Tantuğ	Sabah olacağının ilk alametleri.	“Tan” ve “tuğ” kelimelerinden oluşan bir isimdir.
E/K	Tanyeli	Sabahın ilk saatlerinde hafifçe esen rüzgâr.	“Tan” ve yel “rüzgâr” kelimelerinden oluşan bir isimdir.
E	Tardu	Darlaşmış, bölünmüş yer; mecazen Batı Göktürk Kağanlığı.	Kelime Eski Türkçede tarduş ~ tardu “darlaşmış, daralmış yer” manasına gelmekle birlikte ülkenin daha küçük bölümü olan Batı Göktürkleri ifade etmek için kullanılmıştır. Bununla birlikte bu ismi kağanlar takma ad olarak da kullanmıştır: Tarduş Kağan vb.
E	Targutay	Türk, Moğol ve İskit mitolojisinde ilk insan. Âdem.	Mitolojik bir isimdir.
E	Tarkan	Ülkeyi genişleten, cengâver; Eski Türklerde bir soyluluk unvanı.	Eski Türklerden beri isim olarak kullanılmaktadır. Altay dillerindeki tarmak “germek, genişletmek” fiilinden türediği veya Farsçadan alındığı iddia edilmektedir.
E	Taşkın	Coşkulu; sel.	“Taşmak” fiilinden türemiştir.
E	Tayanç	Dayanma gücü, sır.	bk. Dayanç
E	Taygun	Irmak; hayatta istediklerini gerçekleştirmiş, doygun.	Kelimenin iki manası vardır. İlk anlamı olan “ırmak”a Orta Türkçede tadgun “ırmak” biçiminde rastlanır. Türkiye Eski ve Orta Türkçede taygun ~ toygun ~ toygan “doygun, doyan” biçimlerinde rastlanan bir diğer anlamı daha vardır. Bu kelime günümüzde “doygun” biçimindedir.
E	Taykut	Kut sahibi genç ve çevik hükümdar.	Kelime Eski Türklerde dinamizmiyle insan ismi olarak kullanılan tay “at yavrusu” ve “kut” kelimelerinden oluşmaktadır.
E	Taylu	Gençlik ve dinamizme sahip.	Taylıg “taylı” kelimesinden gelişip ilk Anadolu beyliklerinde “tayların at yavrularının” genç ve dinamik oluşunu çağrıştırması bakımından takılan bir isimdir. Ayrıca hayatı halk tarafından destansı bir kimlik kazanan Danişment Gazi’nin adlarından biridir.
E	Tekin	Uygun, ahlaklı; prens.	Eski Türklerde “tigin” olarak kullanılan kelime “şehzade” anlamını ihtiva etmiştir.
E	Tengiz	Deniz.	“Deniz” kelimesinin Eski Türkçedeki söylenişi.
E	Teoman	Duman.	Kelimenin aslı “tuman” olup anlamı dumandır. “Tuman”, birçok Türk kağanının ve Mete’nin babasının adıdır.
E	Tetrim	Aydın, açık, berrak.	Eski Türkçedeki tetrüm “açık, berrak” sözünün Türkiye Türkçesi fonetiğine uygunlaştırılmış biçimidir.
E	Timur	Demir.	Aynı zamanda Türk mitolojisinde demire hükmeden kutsal varlığın adıdır. Çok eski bir Türk ismi olup tarih boyunca farklı söyleyişlerle kullanılmıştır. Nitekim büyük Türk hükümdarı Timur ve Osmanlı beylerinden Timurtaş Paşa’nın ismi de bu kelimeyi ihtiva eder (bk. Demir).
E	Tolga	Savaşta takılan zırhlı başlık.	Eski Türklerin savaşta kullandığı zırhlı başlıkların adıdır. Kelimenin eskicil biçimi “tubulga”dır.
E	Tolgay	Mutlu olunan yer; dolay, çevre, yaşanılan yer.	Eski Türkçedeki tolgamak “dolamak” fiilinden türemiş bir isimdir.
E	Tolu	Dolu.	Eski Türkçeden beri insan ismi olarak kullanılmaktadır. Eski Türkçede “Toluk” biçimi de vardır.
E/K	Tolun	Tam, bütün, en gelişmiş; Türk mitolojisinde toprağın ve doğanın verimini sağlayan kutsal varlık.	Tarihte insan ismi olarak kullanılmıştır. Örneğin Mısır ve Suriye’de güçlü bir egemenlik sağlayan Ahmed bin Tolun bu adla bilinmektedir.
E	Tolunay	Dolunay.	Eski Türkçedeki tolun “dopdolu” kelimesinden türemiştir.
	Tolunbay	Dolunay gibi güzel.	Eski Türkçedeki tolun “dopdolu” ve bay “zengin” kelimelerinin birleşmesiyle türemiştir.
E	Toluy	Deniz.	Eski Türkçeden beri kullanılan bir isimdir. Cengiz Han’ın dördüncü oğlunun adıdır.
K	Tomurcuk	Filiz.	Eski Türkçedeki togurmak ~ *toburmak “büyümek, artmak” fiilinden türemiştir.
E/K	Toprak	Yer yüzeyindeki katı tabaka; ülke.	Kelime Eski Türkçede de toprak “toprak” biçiminde kullanılmaktadır.
E	Toralp	Fatih, fetheden.	Eski Türkçedeki tor “ağ” ve “alp” kelimelerinin birleşmesiyle oluşan ve mecazi olarak “istediğini elde eden, fetheden, düşmanlarını ağına düşüren” bir kelimedir.
E/K	Torku	İpek.	Eski Türkçede “ipek” anlamına gelen bir kelimedir. Eski Türkçedeki tor “ağ” kelimesinden türemesi muhtemeldir.
E	Toygan	Hayatta istediklerini gerçekleştirmiş, doygun.	bk. Toygun
E	Toygar	Bir serçe türü.	bk. Turgay
E	Toygun	Hayatta istediklerini gerçekleştirmiş, doygun.	Eski ve Orta Türkçede taygun ~ toygun ~ toygan “doygun, doyan” biçimlerinde rastlanan bir kelimedir. Kelime günümüzde “doygun” biçimindedir.
E/K	Tözay	Etrafa ay ışığı gibi asalet dağıtan.	Eski Türkçedeki töz “asalet” sözünden türetilmiştir.
K	Tuğça	Bayrak, ülkenin simgesi; mecazen prenses.	bk. Tuğçe
K	Tuğçe	Bayrak, ülkenin simgesi; mecazen prenses.	Eski Türkçedeki tuğ “bayrak; sancak” kelimesine +çe eki getirilerek oluşturulmuş bir isimdir. İsimlerde söyleyişi daha estetik hâle getirmek için büyük ünlü uyumunun bozulduğu görülebilmektedir. Bu isimde de aynı durum vardır. İsmin doğrusu “Tuğça”dır.
K	Tuğçin	Mavimsi, Göktürk bayrağının renginde.	Eski Türkçedeki tuğ “bayrak; sancak” kelimesine renk ve insan isimleri yapan +çin eki getirilerek oluşturulmuş bir isimdir
E	Tuğhan	Egemen kağan, bayrağı ve sancağı olan kağan.	Tuğ “bayrak, sancak” ve “han” kelimelerinden oluşan bu eski Türk ismi, Delhi Memluk valilerinden Tuğral Tuğhan’ın adında yer almaktadır.
E	Tuğra	Osmanlı hükümdarlarının hatla işlenmiş imzası.	Orta Türkçedeki tugrag “hükümdar mührü” kelimesinin Türkiye Türkçesindeki biçimidir.
E	Tuğral	Tuğrul, bir kuş türü (bk. Tuğrul).	“Tuğrul” kelimesinin Hindistan Türk devletlerindeki söylenişidir. Örneğin Bengal’i uzun süre yöneten Türk beyinin adı Tuğral Tuğhan’dır.
E	Tuğrul	Dumrul adı ile de bilinen yırtıcı bir kuş, çakırdoğan.	Eski Türklerde çok yaygın olan bir erkek ismi olup Büyük Selçuklu Devleti’nin kurucusunun adıdır.
E	Tuğşad	Ülkeyi temsil eden, ülkenin bayrağını temsil eden yönetici.	Eski Türklerde Buhara kentinin yöneticisi ve kağanın sağ koluna verilen addır. Bir yöneticilik unvanı olan “şad” kelimesi Eski Türkçeden beri kullanılsa da kökeni tartışmalıdır. Nitekim bu isim tug “bayrak; sancak” ve “şad” kelimelerinden oluşmaktadır.
E	Tuğtekin	Geleceği parlak şehzade, bayrak taşıyıcısı şehzade.	Tuğ “bayrak, sancak” ve tekin ~ tigin “prens” kelimelerinden türemiş çok eski bir isim olup Selçukluların Suriye’deki kolu olan Böriler Hanedanı’nın kurucusu Tuğtekin bu adla bilinmektedir.
E	Tulpar	Türk mitolojisinde yer alan kanatlı at figürü.	Mitolojik bir isimdir.
E	Tuman	Duman.	bk. Teoman
E	Tuna	Kaplan.	Eski Türkçede de tunga ~ tonga “bir kaplan türü” anlamında kullanılan çok eski bir isimdir. Anlam yitimi sonrası yeniden anlamlandırılan kelimelerden olup genel halk nazarında “kaplan”dan ziyade “Tuna” nehriyle özdeşleşen ve sıklıkla “han” kelimesiyle birleşerek kullanılan bir ad hâlini almıştır.
E	Tunahan	Kaplan gibi güçlü sultan.	bk. Tuna
E	Tunal	Parlayan beyaz.	Yakut Türkçesinde “parlayan beyaz, apak” anlamına gelen bir isimdir.
E	Tunay	Ay ışığının verdiği huzur.	Orta Türkçede görülen tun “gönül rahatlığı” ve ay “ay” kelimeleriyle kurulmuş bir birleşik isim.
E	Tuncalp	Tunç gibi değerli yiğit.	Tunç “bronz” ve “alp” kelimelerinin birleşimiyle oluşmuştur.
E	Tuncay	Tunç gibi değerli insan.	Tunç “bronz” ve isimlerde ekleşerek benzerlik anlamı katan +ay takısı ile oluşturulan bir isim.
E	Tunç	Tunç madeni, bronz.	Değerli bir maden olması yönüyle insan ismi olarak kullanılmaktadır.
E	Tunga	Orta Asya’da yaşayan bir kaplan türü.	İranlılarla uzun süre mücadele eden ve bu mücadeleleri Şehnâme’de anlatılan büyük Türk komutanının ismidir: Alper Tunga.
E	Turalp	Her zaman yiğit ve mert olan.	Eski Türkçedeki turu “bütünü, hepsi tamamı” kelimesi ile “alp” kelimesinin kaynaşmasıyla oluşan bir isimdir.
E	Turan	İşlerin üstesinden gelen, becerikli.	Orta Türkçedeki turgan “işlerin üstesinden gelen, altından kalkan” kelimesinden gelişmiştir.
E	Turbay	Zenginliği baki olan.	Eski Türkçede de kullanılan bir isimdir. “Turmak” yani “durmak” fiili ve bay “zengin” isminin birleşimyle oluşturulmuştur.
E	Turga	Turga kuşu, çayır kuşu, toygar.	Kelimeye Orta Türkçede turga ~ torıga ~ torgak “turga kuşu, toygar” biçiminde rastlanmaktadır.
E	Turgay	Bir serçe türü, toygar.	Kelimeye Orta Türkçede turga ~ torıga ~ torgak “turga kuşu, toygar” biçiminde rastlanmaktadır.
E	Turgut	Hayatta kalmayı başaran, yaşayan.	Eski Türkçedeki *turmak “durmak, hayatta kalmak” fiilinden türemiş çok eski bir isimdir. Bu isme “alpagut” gibi kelimelerde de bulunan -gut eki eklenerek türetilmiştir. Türklerde “Alp” ismi eklenerek Turgut Alp olarak da kullanılır. Turgut Alp Osman Gazi adına İnegöl’ü fetheden Osmanlı’nın kuruluşunda önemli bir rol oynayan Türk beyidir. Yine Turgut Reis bu adı taşımaktadır.
E	Turgutalp	Hayatta kalmayı başaran, yaşayan yiğit.	bk. Turgut
E	Turhan	Türk mitolojisinde Türklerin atası.	Mitolojik bir isimdir.
K	Turna	Göçebe yaşayan bir kuş türü. Türkler arasında kavuşmayı ve yolculuğu simgeler.	Kutadgu Bilig ve Eski Türkçede de rastlanan bir kuş ismidir.
E/K	Tutku	Şiddetli istek; zaptetme.	Kelime Eski Türkçede bugünkü anlamından farklı olarak “zaptetme” anlamında kullanılmıştır.
E/K	Tutkun	Gönülden bağlanmış.	“Tutmak” fiilinden türemiş bir isimdir.
E	Tutuş	Tutunuş, yerini sağlamlaştırma.	Eski bir Türk ismi olup Suriye Selçuklu Devleti’nin ilk hükümdarının adıdır.
E	Tuygut	Hisseden, hisli.	Eski Uygurların da kullandığı çok eski bir isimdir. Eski Türkçedeki tuy- “hisset-“ fiilinden türemesi muhtemeldir.
K	Tülay	Düş gibi, rüya gibi.	Eski Türkçedeki tül “düş, hayal, rüya” kelimesine benzerlik ilgisi kuran +ay antroponim eki getirilerek türetilmiştir.
K	Tülin	Hayal edilen, düş gibi güzel.	Eski Türkçedeki tül “hayal” kelimesinden türemiş bir isimdir.
K	Tültem	Etrafını güzelleştiren.	Kelime Eski Türkçedeki tültemek “güzellştirmek” fiilinden türetilmiştir.
E/K	Tümce	Cümle.	Tüm “tüm, bütün” kelimesine +ce eki getirilerek türetilen bir isimdir.
K	Tümer	Her yönüyle yiğit.	“Tüm” ve “er” kelimelerinden oluşan bir isimdir.
E/K	Tünay	Ayın parıldadığı gece.	Eski Türkçedeki tün “gece” ve “er” kelimelerinden oluşan bir isimdir.
K	Tünle	Gece.	Eski Türkçede “geceleyin” anlamında kullanılan bir kelimedir.
K	Tünlem	Geceler boyunca kendisini düşündüren.	Eski Türkçedeki tün “gece” kelimesinden türemiştir.
E/K	Türkay	Ay gibi parlayan Türk.	“Türk” ve “ay” kelimelerinden oluşan bir isimdir.
E	Türkeş	Türk mitolojisinde Dib-Cenkşü’nün oğlu; Batı Göktürklerin adı.	Mitolojik bir isimdir.
E/K	Tüzay	Nesli ay gibi parlak olan, soylu.	Eski Türkçedeki tüz “nesil, soy; doğru” kelimesinden türetilmiştir.
E	Tüzkan	Mayasında, kanında doğruluk olan.	Eski Türkçedeki tüz “nesil, soy; doğru” kelimesine “kan” kelimesi eklenerek yapılmış bir isimdir.
K	Tüzün	Asil soydan gelen, soylu.	Eski Türkçedeki tözün “soylu” kelimesinin Türkiye Türkçesi ses bilgisine uygunlaşmış söylenişidir. Eski Türkler tarafından da isim olarak kullanılan bu söz Abbasilere hizmet eden ünlü Türk beyi Ebü’l-Vefa Tüzün’ün adıdır.

U-Ü-V-Y-Z harfleri ile başlayan Türkçe isimler

Cinsiyet	İsim	İsmin anlamı	Açıklama
E/K	Uğur	Şans getiren; talih.	Kelimeye Eski Türkçede “ugur” biçiminde rastlanmaktadır.
K	Ulakan	Türk mitolojisinde ışığa hükmeden figür.	Mitolojik bir isimdir.
E	Ulaş	Türk mitolojisinde Dib-Yavku’nun veziridir; “amacına eriş” anlamında bir isim.	“Ulaşmak” fiilinin eksiz emir çekimidir.
E	Ulay	Zemine düşen ay yansıması.	Eski Türkçedeki ul “zemin” kelimesine “kan” kelimesi eklenerek yapılmış bir isimdir.
E	Ulubay	Zengin.	Eski Türkçede “Ulug Bay” olarak kullanılan isimdir.
E	Ulus	Millet; Uygur milleti ve bu Türklerin kurduğu şehirler, uluş.	Eski Türkçede uluş ~ ulus “şehir, ülke” anlamında kullanılan bir kelimedir.
E	Ulutay	Kangar Türk Birliği’nin kurulduğu Türkler için kutsal bir dağ.	Ulu tag “ulu dağ” kelimesinin fonetik bir biçimidir.
K	Umay	Türk mitolojisinde doğum ve bereketin sembolü olan en önemli kutsal varlıktır.	Kelimenin “ubay” biçimi de olup mitolojik bir isimdir.
E	Umut	Olumlu manada beklenti.	“Ummak” fiilinden türemiş bir isimdir.
E	Ural	“Vur ve hakkını al!” anlamında bir isim.	Eski Türkçedeki urmak “vurmak” fiiline “almak” fiilinin eksiz emir biçiminin getirilmesiyle oluşan bir isimdir.
E	Uralp	“Ülkeyi adaletle yönet, kanunlarla yönet!” anlamında bir isim.	Eski Türkçedeki urmak “kanun çıkartmak” fiilinin eksiz emir biçiminde “alp” kelimesine bağlanmasıyla oluşturulmuş bir isimdir.
E	Uras	Talih; Türk ve Sümer mitolojisinde şifalı nefes anlamına gelir.	Eski bir mitolojik Türk ismi olup Nogay Hanlığı’nı 1554’e kadar yöneten hükümdarın adıdır.
E/K	Utku	Zafer.	Eski Türkçedeki utmak “yenmek” kökünden -ku ekiyle türemiştir.
K	Uyanış	Kendine gelme, doğruları idrak etme.	“Uyanmak” fiilinden isim fiil ekiyle türetilmiş bir isimdir.
E	Uygar	Görgülü, medeni.	Kelime aslında bir Türk topluluğunun adından esinlenerek türetilmiş gibi durmaktadır. Uygurlar Türk toplulukları arasında yerleşik hayata geçip döneminin modern yaşayışına uygun bir hayat sürmüş, kültürel açıdan zengin bir uygarlık oluşturmuştur. Bu çağrışım sonucunda uymak “uygun davranmak” fiilinden türetilmiştir.
K	Uyum	Ahenk.	Uymak “uygun davranmak” fiilinden türetilmiştir
E	Uz	Usta, mahir.	Kelimeye Orta Türkçede uz “usta, mahir” biçiminde rastlanmaktadır.
E	Ügehan	Akıllı ve anlayışlı hükümdar.	841’de tahta geçen Uygur kağanı, Üge Kağan’ın ismidir. Ayrıca bk. Üge.
E/K	Ülgen	Türk mitolojisinde dünyayı iyilik ile yöneten yüce bir varlıktır.	Mitolojik bir isimdir.
E/K	Ülker	Türk mitolojisinde evrenin merkezinde bulunduğuna inanılan yıldız; bir takımyıldız.	Mitolojik bir isimdir.
E/K	Ülkü	Ulaşılmak istenilen hedef.	Eski Türkçedeki ülgü “ölçü” kelimesi anlam genişlemesine uğrayarak “ulaşılmak istenen hedef” anlamını kazanmıştır.
E/K	Ülkühan	Adil hükümdar; ölçülü davranan yönetici.	Eski Türkçedeki ülgü “ölçü” ve “han” kelimelerinin birleştirilmesiyle türemiş bir isimdir.
E	Ünal	“Ün kazan, meşhur ol!” anlamında bir isim.	Ün “şöhret” kelimesine eksiz emir biçiminde “almak” fiilinin getirilmesiyle oluşan bir isimdir.
E	Ünalp	Herkes tarafından yiğitliği bilinen.	Ün “şöhret” ve “alp” kelimelerinden oluşan bir isimdir.
K	Ürperiş	Merak uyandıran bir durum karşısında vücudun gösterdiği tepki.	“Ürpermek” fiilinden türemiş bir isimdir.
E	Varol	“Var ol, her zaman yanımda ol!” anlamında bir isim.	“Var” kelimesine “olmak” fiilinin eksiz emir biçiminin getirilmesiyle oluşan bir isimdir.
E	Vural	“Vur ve hakkını al!” anlamında bir isim.	“Vurmak” fiiline “almak” fiilinin eksiz emir biçiminin getirilmesiyle oluşan bir isimdir.
E	Yaçı	İyi ok atan, odaklandığı hedefe ulaşan.	Kelime Kutadgu Bilig’de “iyi ok atan” anlamında kullanılmaktadır.
E/K	Yağın	Yağmur.	“Yağmak” fiilinden türeyen bir isimdir.
K	Yağış	Gökyüzünden düşen yağmur ve kar gibi su zerreleri.	“Yağmak” fiilinden türeyen bir isimdir.
E	Yağız	Esmer; mecazen kuvvetli.	Kelimeye Eski Türkçede yagız “toprak rengi, yağız”  biçiminde rastlanmaktadır.
K	Yağmur	Yağmur.	Çok eski bir isim olup eskiden erkekler için kullanılmıştır. Örneğin dokuzuncu Nogay hükümdarının adı ve Horasan Selçuklu beylerinden Aytak’ın önemli beylerinden birinin adıdır.
K	Yalçı	Düzgün, parlak.	Anadolu ağızlarında “düzgün, parlak taş” anlamında kullanılmaktadır.
E	Yalçın	Dik, sarp.	Eski Türkçedeki “yalıŋ” kelimesine +çın ekinin getirilmesiyle meydana gelen hece erimesiyle türetilen bir isimdir.
E	Yalım	Ateş.	Yalmak “parlamak” kökünden türeten ve Orta Türkçede daha ziyade “yalıŋ” biçiminde kullanılan isimdir.
E/K	Yalın	Şamanist Türk geleneğinde Yer Ana ve Yer İyesi için yapılan kutsal merasim, çalın;  sade; ateş.	Eski Türkçedeki yalıŋ “sade, çıplak” kelimesi; yine Orta Türkçedeki yalıŋ ~ yalım “ateş” kelimelerinin Türkiye Türkçesindeki söylenişidir.
E/K	Yalkın	Ateş.	Tatar ve Başkurt Türkçelerinde “ateş” anlamına gelen bir kelimedir.
E	Yalvaç	Elçi.	Eski Türkçedeki yalabaç ~ yalavaç “elçi, peygamber” kelimesinden gelen bir isimdir.
E	Yamaç	Dağın zirvesi ve etekleri arasında kalan alan.	Son dönemde insan ismi olarak kullanılmaya başlamıştır.
E	Yaman	Kendisiyle mücadele edilmesi zor olan, güçlü, becerikli.	Çok eski bir isim olup Çandarlı Beyliği’nin kurucusunun adıdır.
E	Yanal	Güvenilir.	bk. Yınal.
K	Yaprak	Bitkilerin çoğunlukla yeşil olan solunum organı.	Kelime Eski Türkçede yalpurgak ~ yapurgak “yaprak” biçimindedir.
E	Yargı	Hüküm, keskin karar.	Eski Türkçedeki yargu “karar, hüküm” kelimesinden gelmektedir.
K	Yargın	Bir geyik türü	Irk Bitig’te yargun “bir geyik türü” biçiminde yer alan hayvan isimlerindendir.
E	Yasa	Kanun, düzen.	Orta Türkçede de görülen yasmak “çözmek” fiilinden türemiş bir kelimedir.
E/K	Yaşam	Hayat.	“Yaşamak” fiilinden türemiş bir isimdir.
E/K	Yaşar	Uzun yaşayan.	“Yaşamak” fiilinden türemiş bir isimdir.
E/K	Yaşın	Türk ve Altay mitolojisinde şimşeğin koruyucu ruhu; şimşek.	Mitolojik bir isim olup Eski Türkçede “yıldırım” anlamında kullanılmıştır.
E	Yavuz	Mert, cesur.	Eski Türkçedeki Türkçedeki yabız “kötü, fena” kelimesinden gelişmiştir. Kelime I. Selim’e önce lakap olarak takılmış sonra hem benimsenip hem de anlam iyileşmesine uğrayarak ilk Osmanlı halifesi olan Yavuz Sultan Selim için kullanılan temel ad hâline gelmiştir.
E/K	Yaz	Havanın sıcak olduğu mevsim, yaz; Türk mitolojisinde yaza hükmeden kutsal varlık.	Kelime Eski Türkçede “ilkbahar” için de kullanılmıştır.
E/K	Yazla	Türk mitolojisinde yaylanın koruyucu ruhudur. Avul İyesi ile bağlantılı varlıktır.	Mitolojik bir isimdir.
K	Yelgin	Yolcu.	Kelime Orta Türkçede yelgin “yolcu” biçiminde bulunmaktadır.
K	Yelin	Bol rüzgârlı, fırtınalı.	Orta Türkçedeki yeliŋ “bol rüzgârlı” kelimesinden gelişmiştir.
K	Yeliz	Ferah, rüzgârlı.	Kelime yel “rüzgâr” kelimesinden türemiştir.
E/K	Yener	“Her zaman galip gelir.” anlamında bir isim.	“Yenmek” fiilinden –er ekiyle türemiş bir isimdir.
E	Yengi	Zafer.	“Yenmek” fiilinden -gi ekiyle türemiş bir isimdir.
E/K	Yepkin	Erguvan rengi.	Orta Türkçedeki yepkin “erguvan rengi” biçiminde bulunan bir renk adıdır.
K	Yeşim	Değerli bir taş; gövelördek.	Kelime Anadolu ağızlarında “gövelördek” anlamına gelir. Değerli taş anlamında kullanılan kelime ise *yāş “yeşil” kelimesinden türemiştir. Gülensoy’a göre kelimenin Farsçadan ödünçlendiğine dair iddia yanlıştır.
E/K	Yeter	1. Kendine yeterli, özgür. 2. Genellikle son çocuklara takılır.	“Yetmek” fiilinden –er ekiyle türemiş bir isimdir. Anadolu kültüründe son çocuğa takılması geleneği vardır.
K	Yetiş	“İstediklerine ulaş!” anlamında bir isim.	“Yetişmek” fiilinin eksiz emir çekimidir.
E/K	Yetkin	Bir işi yapma konusunda bilgili.	“Yetmek” fiilinden –kin ekiyle türemiş bir isimdir.
E	Yıldıray	“Ay gibi ışık saç!” anlamında bir isim.	Eski Türkçedeki yıltıramak “parıldamak” fiiliyle “ay” kelimesinin kaynaşmasıyla oluşan bir isimdir.
E	Yıldırım	Gökyüzünde oluşan elektrik yükünün ışıldama görüntüsüyle boşalması; hızlı.	Eski Türkçedeki yıltıramak “parıldamak” fiilinden türeyen bir isimdir. Meteorolojik açıklamasının yanı sıra hızlı anlamında da kullanılan bu isim 1360-1404 arasında Osmanlı’yı yöneten Beyazıt için de kullanılan bir addır.
E	Yıldız	Galaksilerindeki diğer cisimlerin etraflarında döndüğü parlak gök cisimleri.	Eski Türkçeden beri farklı söyleyişlerle kullanılan bir isimdir.
E	Yılmaz	Azimli, yılmadan amacı uğruna uğraş veren.	“Yılmak” fiilinden –maz ekiyle türemiş bir isimdir.
E	Yınal	Güvenilir.	Selçuklu Dönemi’nde “İnal” kelimesi bu şekilde kullanılmıştır. Tarihî olarak İbrahim Yınal, Yusuf Yınal gibi Türk beyleri bu adla bilinmiştir (bk. İnal). Türkiye Türkçesindeki “Yanal” adı da muhtemelen kısa bir ünlü olan ı’nın başında ortaya çıkan y türemesiyle ortaya çıkmıştır.
E	Yiğit	Cesur.	Bu kelimeye Eski Türkçede yigit “yiğit, cengâver” biçiminde rastlanmaktadır. Kelime “han” kelimesiyle birleştirilerek de kullanılmaktadır.
E	Yiğithan	Cesur hükümdar.	bk. Yiğit
K	Yonca	Yapraklarının uğur getirdiğine inanılan çayır bitkisi.	Eski Türkçedeki “yorınçga ~ yonçka” kelimelerinden gelişmiş bir isimdir.
E/K	Yorum	Bir konudaki kişisel görüş.	Yormak “tabir etmek” fiilinden türeyen bir isimdir.
E/K	Yücel	“Kendini ruhî anlamda geliştir, yücel” anlamında bir isim.	“Yücelmek” fiilinin eksiz ekim çekimidir.
E/K	Yüksel	“Kendini geliştir, yüksel” anlamında bir isim.	“Yücelmek” fiilinin eksiz ekim çekimidir.
E	Yükseliş	Yükselme, daha ileriye gitme.	Eski Türkçedeki yüksemek “yükselmek” fiilinden çatı eki ve sıfat fiil ekleri eklenerek türetilmiştir.

https://www.instagram.com/p/CCc-OftJlqw/

KAYNAKÇA

AKALIN, Ş. Haluk vd. Büyük Türkçe Sözlük. Ankara: Türk Dil Kurumu, (2011).

BABACAN, İsrafil. “Armağan Kelimesinin Kökeni ve XIV XVI Yüzyıl Divanlarında Oluşturduğu İmajlar.” Türk Dili , (2006).

CAFEROĞLU, Ahmet. Eski Uygur Türkçesi Sözlüğü. Ankara: Türk Dil Kurumu, (2005).

ERASLAN, Kemal. Eski Uygur Türkçesi Grameri. Ankara: Türk Dil Kurumu, (2012)

ERCİLASUN, A. Bican; Aliyev, A.; Şayhulov, A.; Kajıbek, E. Z.; Ulu, K. K.; Yusuf, B.; Göklenov, C.; Mahpir, V. U. & Çeçenov, A. Karşılaştırmalı Türk Lehçeleri Sözlüğü. 2 Cilt, Ankara: Kültür Bakanlığı, (1991).

——————– & Akkoyunlu, Ziyad. Kâşkarlı Mahmud Dîvânu Lugâti’t-Türk: Giriş-Metin-Çeviri-Notlar-Dizin. Ankara: Türk Dil Kurumu, (2014).

GABAIN, Annamarie. Eski Türkçenin Grameri, Ankara: TDK, (2007).

GEDİKLİ, Yusuf. “Altay Sıra Dağları ve Altay Sıra Dağ Adının Köken ve Anlamı“. TURAN-SAM, 2/5, (2010).

GÜLENSOY, Tuncer (2011). Türkiye Türkçesindeki Türkçe Sözcüklerin Köken Bilgisi Sözlüğü. Ankara: Türk Dil Kurumu.

GÜRSOY-NASKALİ, Emine & Duranlı, M. Altayca-Türkçe Sözlük. Ankara: Türk Dil Kurumu, (1999).

KARAMAN, Ahmet (2019). Yenisey Yazıtlarında Geçen adrıl-seçlin- İkilemesi Üzerine. Türk Dili Araştırmaları Yıllığı-Belleten, (67), 7-26.

KOÇ, Kenan; Bayniyazov, A. & Başkapan, V. Kazak Türkçesi-Türkiye Türkçesi Sözlüğü. Ankara: Türk Dil Kurumu, (2019).

PRITSAK, Omeljan. “The Hunnic Language of the Attila Clan“. Harvard Ukrainian Studies. VI (4), (1982).

SERTKAYA, Osman Fikri. “Elma Kelimesinin Kökeni Üzerine.” Türk Dili (2014).

SEVİNÇLİ, Veysi (2018). “A- ve Türevleri”. Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (BUSBED), 8(15), 399-418.

SAMİ, Şemseddin. Kamus-ı Türki, Haz. Paşa Yavuzarslan, Ankara: Türk Dil Kurumu, (2015).

Türk Dil Kurumu Kişi Adları Sözlüğü, web: https://sozluk.gov.tr/ (27.03.2020).

VARDARLI, Emel; Ülkütaşır, Ş.; Ün, A. vd. Türkiye’de Halk Ağzından Derleme Sözlüğü. Ankara: Türk Dil Kurumu, web: https://sozluk.gov.tr/ (27.03.2020).

Bu sözlük Ensar KILIÇ tarafından hazırlanmıştır. Tüm hakları saklıdır.