Öz Türkçe İsimler Sözlüğü

Öz Türkçe isimler ve eski Türk isimleri sözlüğümüzde, Türkçe kökenli erkek ve kız isimleri anlamlarıyla incelendi. Nitekim şu an göz attığınız Türkçe bebek adları, Göktürkçe isimler, Türk prenslerinin, prenseslerinin isimleri, Türk büyüklerinin adları, Türk hükümdarları ve Hun isimleri gibi birçok ad toplandı. Ayrıca söylenişi güzel Azerbaycan, Kazak, Özbek, Kırgız ve Altay isimleri de listeye eklendi.

Türkçe İsimler Sözlüğümüzden önce sizin için “modern erkek ve kız isimleri önerileri” ve “eski Türk isimleri” bölümleri hazırladık. Dilerseniz bu bölümleri atlayarak da sözlüğümüzü incelemeye başlayabilirsiniz.

Öz Türkçe erkek ve kız bebek isim önerileri

Aşağıda sizin için seçtiğimiz erkek ve kız bebek isimler bulunmaktadır. Bu isimlerden çok daha fazlası aşağıdaki alfabetik sözlüğümüzde yer almaktadır.

• Aylança: Baş döndürücü, ay gibi etkileyici güzelliği olan kız. (K)
• Elay: Ülkenin ay yüzlü güzeli, bir ülkenin en güzel kızı. (K)
• Alça: Kızıl, kırmızı. (K)
• Kağan: Türk hükümdarı. Bu unvan Hunlardan beri Türkler tarafından devleti yöneten kişiler için kullanılmaktadır. (E)
• Kayra: Koruyan, her türlü soruna derman olan. Ayrıca bu isim koruyuculuğu ile bilinen mitolojik bir figürün de adıdır.(E)
• Ayçin: Ay gibi güzel yüzlü. Kelimenin tam anlamı “ay renkli”dir. (K)
• Alpdem: Erdemli, yiğitçe davranan. Kelime yiğit anlamındaki “alp” ve +dem eklinden oluşmuştur. (E)
• Ançmay: Parıltılı. Bilgisiyle etraftakileri etkileyen kadın. (K)
• Asral: Koruyan, gözeten, iyi yürekli kadın. (K)
• Erdem: Doğruluk, doğru ve yanlışı bilip buna göre davranabilme. (E)
• Ayda: Geceyi aydınlatan ay ışığı. Mecaz olarak gönlü ferahlatan kadın. (K)
• Ayyüce: Ay gibi aziz, yüce gönüllü kadın. (K)
• Bartun: Gönlü huzur bulan. (E)
• Belen: Her zaman hazır olan. Doruk, yüksekçe yer. (K)
• Eren: Doğru yoldan ayrılmayan yiğit insan. Hem erdemli hem de güçlü olan. (E)
• Beliz: İm. Zihinde iz bırakan kadın. (K)
• Yiğit: Cesur. Dik duran, hayata karşı güçlü duran. (E)
• Berçin: Eli açık, elinde olanı başkasına verecek kadar iyi kalpli. (K)
• Mete: Büyük Hun hükümdarı. Kelime anlamı olarak “bahadır, güçlü, yiğit” anlamına gelir. (E)
• Betim: Tasvir. Zihinde oluşan görüntü. (K)
• Diriliş: Yeniden doğma, yükselme, varlığını yeniden ortaya koyma. (E)
• Bükte: Hayatın değişim noktası, nirengi noktası. (K)
• Dayanç: Sır. Kimseye söylenmeyen söz. (E)
• Deren: İş bilen. İşleri derleyip toplayan. (K)
• Doruk: Zirve. En üst nokta. (E/K)
• Duruş: Doğru ve net tavır. (E/K)
• Düşsel: Hayal gibi. İnsanın aklından hiç çıkmayan kadın. (K)
• Egiz: Üstün, emsallerinden daha önde olan. (E)
• Elçim: Tutam. (K)
• İriz: Yiğit, çok güçlü. (E)
• Esli: Akıllı. (E/K)
• Gerçe: Güzelliği ile büyüleyen. (K)
• Günce: Yaşananların günü gününe anlatıldığı defter. (K)
• İlber: Ülkeyi derleyip, toplayan. (E)
• İlbike: Ülkenin prensesi. (K)
• İlkyaz: Bahar. (K)
• Kelebek: Rengârenk bir canlı. (K)
• Oykun: Kutsi. (E)
• Özemay: Ruhu ferahlatan. (K)
• Öznem: Hayatımın odağı. (K)
• Parsday: Pars gibi güçlü. (E)
• Sarp: Engebeli. (E)
• Sayda: Şeffaf kalpli. (E/K)
• Sehen: Bilge. (K)
• Selge: Mutlu. (K)
• Serinç: Hoş. (K)
• Özgür: Hür. (E)
• Aybel: Aya hükmeden tanrıça. (K)

Eski Türk isimleri

• Bumin: Göktürk Kağanlığı’nın kurucusudur. Orhun Yazıtları’nda adı geçen kağanlardandır.
• Mukan: Birinci Göktürk Devleti’ni zirveye çıkaran Türk kağanıdır.
• Emrah: Eski Türkçede “Amrak” olarak kullanılan bir addır. Fakat zamanla “Emrah” şekline dönüşmüştür. Altıncı yüzyılda hüküm sürmüş bir Göktürk kağanıdır.
• Baga: Özellikle Sasanilerle yaptığı savaşlarla bilinen Göktürk kağanıdır.
• Töremen: Göktürk İç Savaşı’nda Buhara bölgesinde hüküm sürmüştür.
• Tulan: Göktürkleri yeniden diriltmek için uzun mücadeleler veren bir Türk kağanıdır.
• Türkşad: Göktürklerin Avrupa’daki ilerleyişini yöneten kumandandır.
• Tardu: Batı Göktürk Kağanlığı’nın kurulmasını sağlayan şaddır.
• Yansu: Nili Kağan’ın babasıdır.
• Buyruk: Batı Göktürk tahtını elde etmek için çaba gösteren bir Göktürk asilzadesidir.
• Taman: Batı Göktürk Kağanıdır.
• Arslan: Batı Göktürk Kağanı olan Taman’ın ön adıdır.
• İnal: Bir Göktürk tiginidir.
• Tun: Tong Yabgu Kağan olarak da bilinen Batı Göktürk hükümdarıdır.
• Bahadır: Tam adı Bağatur Sepi Kağan olan Göktürk kağanıdır.
• Teriş: Bk. Tunga.
• Tunga: Tarihte Afresiyab olarak da bilinen büyük Türk-İskit hükümdarıdır. Ayrıca İşbara Teriş Tunga Kağan’ın adlarından biridir.
• Eriş: Ériş Kül Kağan olarak bilinen Türk kağanıdır.
• Börü: Göktürklerin Batı sınırlarını korumuş bir tudun, Börişad.
• Tarkan: Çorpan Tarkan büyük bir Göktürk kumandanıdır.
• Sibir: Kimin Kağan’ın oğludur.
• İlkağan: İllig Kağan olarak da bilinir. Doğu Göktürk Devleti’nin son hükümdarıdır.
• Çelebi: Son Doğu Göktürk kağanlarındandır.
• Kürşad: Çin sarayını basarak Göktürklerin yeniden bağımsızlığı için kendini feda eden Türk asilzadesidir. Çin kaynaklarında adı Chieh-she-shuai’dır.
• Bengü: Yıkılan Göktürk Devleti’nin yeniden kurulması için gizlice ordu toplayıp Çin ile savaşan Türk bürokratıdır. Bu savaş sonucunda Çin başkentindeki bir pazar yerinde idam edilmiştir.
• İnci: Göktürkçedeki şekli ile Yinçü, bir Sir-Tartuş kağanıdır.
• İlteriş: Kutluk Kağan, Göktürk Kağanlığı’nı dirilten ve bu sebeple İlteriş unvanına layık görülen büyük bir Türk kağanıdır.
• Bilge: Göktürk Yazıtları’nı diktiren Türk kağanıdır.
• Ayhan: Göktürk Yazıtları’nı taşa yazan Yollug Tigin’in hükümdarlık (Ay Kağan) adıdır.
• Kutlu: İlteriş Kağan’ın gerçek ismidir. Göktürkçede Kutluk şeklinde söylenir.
• Tamgan: Altun Tamgan Tarkan’ın adıdır.

Şimdi gelin, Türk isim verme geleneğini yansıtan Türkçe adları alfabetik sıra ile inceleyelim.

A ile başlayan isimler

Abay (E/K): Dikkatli. Yeryüzünü koruduğuna inanılan efsanevi varlık. Kazakistan’ın en büyük şairlerinden Abay Kunanbay bu adı taşımaktadır.  

Abray (K): Türk mitolojisinde denizlere hükmeden ejder, Abra. Mitolojik bir isimdir. Yutpa ile ikili oluştururlar.

Ada (E/K): Türk mitolojisinde dağların kutsal ruhuna verilen ad, Adahan. Etrafı su ile çevrili kara. Türkiye’de son dönemde yaygınlaşan Öz Türkçe isimler arasındadır.

Ada Kutay (E): Türk mitolojisinde göklerin mutlak hâkimi olduğuna inanılan efsanevi varlık, Ülgen.  Mitolojik bir isimdir.

Adahan (E): Türk ve Altay mitolojisinde dağ tanrısıdır, Adagan olarak da bilinir. Koruduğu varlıkları kıskandığı söylenir. Mitolojik bir isimdir.

Adal (E/K): “Ün kazan, bir isme sahip ol!” anlamında bir isim. “Ad” kelimesinin “almak” fiiliyle eksiz emir çekiminde ekleşmesiyle oluşturulmuş bir isimdir.

Adayış (E/K): İdeal uğruna çaba sarf etme durumu. Türkiye’de yeni kullanılmaya başlanan Türkiye Türkçesi temelli isimlerdendir.

Adınç (E): Günahtan arınma, temizlenme. Eski Uygur Türkçesinde “günahtan arınma” anlamında kullanılan bir kelimedir (Sevinçli, 2018: 405).

Akın (E): Arkası kesilmeyen ilerleme. Eski Türk isimleri arasında yer almaktadır.

Akınalp (E): Kendini sürekli geliştiren güçlü ve bilge kişi. Türkiye’de yeni kullanılmaya başlanan Türkiye Türkçesi temelli isimlerdendir.

Aksungur (E): Akdoğan. Tarihî bir isim olup Melikşah dönemindeki Halep valilerindendir.

Akşin (K): Beyaz tenli kadın. Eski Türkçe ak “beyaz” + şin “insana ait renk isimleri yapan ek” yapılarından oluşmuştur.

Aktay (E): Aktay, beyaz at yavrusu. Ak “beyaz” ve tay “at yavrusu” kelimelerinden oluşmuştur. Güçlü Memluk komutanlarından birinin adıdır.

Aktuğ (E): Türk mitolojisinde yardım eden efsanevi kişiliktir. Mitolojik Türkçe isimler arasındadır.

Alaçin (E): Şahin. bk. Laçin

Alaz (E/K): Türk mitolojisinde ateşe hükmeden figür. Anadolu ağızlarında “ateş” veya “alev” için kullanılan bir kelimedir.

Alça (K): Kızıl görünümlü, al yanaklı. Al “al, kırmızı” kelimesinden türemiştir. Alçatun biçiminde Eski Türklerde kullanılmış bir isimdir.

Alçatun (K): Kızılımsı. Al “al, kırmızı” kelimesinden renk isimlerine gelen ve “-ımsı” anlamı katan +tIn ekiyle yapılmıştır. Bu ek bugün +tım biçiminde Altay Türkçesinde yaşamaktadır. Ayrıca “Alçatun” Cengiz Han’ın kızının adıdır.

Alka (K): Kırmızı. Eski Türkçede bu kelime “kırmızı” anlamına gelir.

Alkan (E): “Övül, takdir gör!” anlamında bir isim.  Emir tabanlı bir isimdir. Eski Türkçede “Övül, takdir gör!” anlamına gelir.

Alkım (E/K): Gökkuşağı. Balıkesir Susurluk ağzında h’alâ kullanılan gökkuşağı anlamında bir kelimedir.

Allay (E): Türk mitolojisinde vatanseverlik figürü olarak vatanı korur. Işıklı bir görüntüsü vardır. Mitolojik Türkçe isimler arasındadır.

Almila (K): Elma yanaklı kız. “Bozkurtlar Ölüyor” adlı kitapta geçen Işbara Alp’ in Ötüken güzeli kızıdır. Kelime Eski Türkçedeki “almıla” yani “elma” kelimesinden türetilmiş olmalıdır (bk. Sertkaya, 2014).

Alp (E): Yiğit. Eski Türklerden beri en fazla kullanılan isimlerden biri olmuştur. Özellikle Eski Uygur Dönemi’nde kağanların birçoğunun isminde bulunan bir kelimedir.

Alparslan (E): Arslan gibi güçlü erkek. Türk tarihinde önemli bir yeri olan Selçuklu sultanının adıdır. Alparslan Türklerin Anadolu’ya tam anlamıyla yerleşmesini başlatan tarihi figürdür.

Alpay (E): Yiğit.  Eski Türkçedeki “alpagu” kelimesinin günümüz Türkçesindeki söylenişidir. Alpamak “cesur olmak” anlamına gelir.

Alpdem (E): Dürüst ve güçlü kişi. Eski Türkçede “+dem” eki kelimelere “gibi” anlamı katmıştır: kün “güneş” + dem “gibi” [güneş gibi] vb (örnek için bk. Gabain, 2007: s. 285).

Alper (E): Yiğit. “Alp” ve “er” isimlerinden oluşan birleşik bir isimdir. Bu ismin Türk tarihi açısından müstesna bir yeri vardır. İranlıların Şehname adlı ünlü destanında ve Divanü Lügati’t Türk’te de geçen Alper Tunga’nın, Türk tarihinin en büyük komutanlarından biri olduğu düşünülmektedir.

Alperen (E): Dürüst ve güçlü kişi. “Eren” kelimesi Eski Türkçede “er” kelimesinin çoğulu olmasına rağmen Anadolu Türkçesinde bu kelime evliyalar içinde kullanılmaya başlanmıştır. Alperen çağrışımsal açıdan gücünü İslam’dan alan güçlü ve dürüst manasına gelmektedir.

Alpkutay (E): İpek gibi değerli yiğit.  ”Kutay” kelimesi Eski Türklerde ipek manasına gelmektedir.

Alptekin (E): İyi huylu yiğit. Gazneliler Devleti’ni kuran Türk hükümdarın ismidir: Alp Tekin.

Alsancak (E): Osmanlı ve Türk bayrakları için kullanılan dolaylama. Türkiye Türkçesinde son dönemde yaygınlaşmaya başlayan öz Türkçe isimler arasındadır.

Alşın (K): Kızıl. Al “kırmızı” kelimesine renk isimleri yapan +şın eki getirilerek yapılmış bir isimdir.

Altan (E/K): Altın.  Altın kelimesinin bazı tarihî şive ve lehçelerdeki farklı bir telaffuzudur.

Altay (E): Türk mitolojisinde dağları özdeşleşen mitolojik bir varlıktır. Türk milletinin ortaya çıkışında önemli bir yeri olan dağların adıdır. Bu kelime ayrıca Türkçe, Korece, Japonca, Moğolca, Tunguzca ve Mançuca gibi dillerin atası sayılan proto dilin adıdır. Ayrıca kelimenin kökeniyle ilgili açıklama için bk. Gedizli, 2010.

Altın (E/K): Tarih boyunca dünyada değerini kaybetmeyen bir maden. Kelimenin Ana Altaycadaki *daldand kökünden türediği düşünülmektedir. (bk. GEDİKLİ, Yusuf. “Altay Sıra Dağları ve Altay Sıra Dağ Adının Köken ve Anlamı”. TURAN-SAM 2.5 (2010): 64-68.) Eski Türkçede “altun” biçiminde kullanılan kelime, Tuğrul Bey’in eşinin de adıdır.

Altınay (E/K): Altın gibi değerli kişi. “Ay” kelimesi her ne kadar bir gök cismi olarak bilinse ve muhtemelen ilk Türk isimlerinde bu anlam bağlamında kullanılsa da bugün için isimlerde bulunan bu kelimenin insan ismi yapan bir ek olarak kabul etmek daha mantıklıdır: {+ay}. Bu ekleşme sonucunda {+ay} daha ziyade “-a benzer, gibi” anlamlarını ihtiva etmeye başlamıştır. “Altınay” Türk dünyasında da kullanılan bir isimdir.

Ançı (K/E): Değer. Eski Türkçedeki ançu “değer” kelimesinin Türkiye Türkçesi ses bilgisine uygunlaşmış söylenişidir.

Ançmay (K): Ay kadar parlak yüzlü kadın. Kelime Eski Türkçedeki ançma “o denli, çok fazla” ile “ay” kelimesinin birleşmesiyle oluşturulmuştur.

Anı (E/K): İnsan  bilincindeki geçmişten kalan iz. Kelime “anmak” kökünden türemiştir.

Anıl (E): “Kendinden söz ettir!” anlamında bir isim. Son dönemde türetilen emir tabanlı isimlerdendir. “Anmak” fiilinden türemiştir.

Anlam (K): Anlam, mana. “Anlamak” kökünden türemiştir. Öz Türkçe isimler arasında yer almaktadır.

Aral (E): Ada. Kelime Eski Türkçede aral “ada” biçiminde olup Türk-Moğol ortak sözdağarcığındandır.

Arat (E): Türk mitolojisinde balık şeklinde tezahür eden mitolojik bir varlıktır.  Mitolojik bir isimdir.

Arca (E): Temiz, pak. Tarihi Türk lehçelerinde temiz anlamına gelen “arıca” kelimesinin Anadolu ağızlarında dönüştüğü biçimdir: arıca “temiz” > TT arca

Arçı (E/K): Çiğ tanesi. Kelime Şor Türkçesinde hâlihazırda kullanılmaktadır.

Arçın (E): Ardıç, ardıç ağacı. Ardıç ağacına Altay Türklerinin verdiği addır.

Arçuray (E): Türk mitolojisinde ormanlarla özdeşleşen koruyucu bir varlıktır.  Mitolojik bir isimdir.

Arda (E/K): Meriç Nehri’ne boşalan bir akarsuyun adı. Sonra gelen. Kelime önceleri hem kız hem de erkekler için kullanılırken günümüzde daha çok erkekler için takılan bir isimdir. Yeni üretilen bir isim olmasına rağmen hızlı bir şekilde genelleşmiştir.

Ardıç (E): Kışın yaprak dökmeyen güzel kokulu bir ağaç.  Bu ağaca yuvarlak yemişlerinin ilaç olarak kullanılması sebebiyle Anadolu halkı büyük önem vermiştir.

Ardıl (E/K): Birinin ardından gelip onun yerine geçen kimse, halef. “Art-” kelimesinden türetilmiştir.

Argun (E): Orta Asya’da yaygın olan bir hayvan. Argun, Kutadgu Bilig’de geçen hayvan  adlarındandır. Çok eski bir isim olup İlhanlı sultanlarından birinin adıdır.

Arıkan (E): Türk mitolojisinde insanlara yardım ettiği düşünülen kutsal bir ruhtur: Aruğ Han.  Mitolojik bir  isimdir.

Arıl (E/K): “Tüm kötülüklerden temizlen!” anlamında bir isim. Eski Türkçedeki “arımak” yani “temizlenmek” fiilinden türemiş, emir tabanlı bir isimdir.

Arın (E/K): Güneşin vurduğu dağ yüzü, bakı.  Anadolu ağızlarında güneşin vurduğu dağ yüzüne verilen addır.

Arkıl (E): Türk mitolojisinde şamanların atası olarak kabul edilen figürdür, mitolojiye göre yeryüzündeki ilk şamandır. Mitolojik bir isimdir.

Armağan (E/K): Hediye.  Kelimenin Türkçe olup olmadığı tartışmalıdır (bk. Babacan, 2006).

Arsıl (E/K): Kumral, koyu kestane rengi. Karahanlı Türkçesinde  bu anlamıyla kullanılan bir kelimedir.

Arslan (E): Kedigillerden yırtıcı bir hayvan. Mecazen cesur.  Eski Türkçeden beri insan ismi olarak kullanılmaktadır.

Artuk (E): Tam, ziyadesiyle. Tarihî bir isim olup Artuklu Devleti’nin kurucusunun adıdır.

Artun (E): Beyaz ve pembe renkli çiçekler açan otsu bir bitki, kimyon. Kelimeyi Eski Türkçeden beri rastlanmaktadır.

Artunç (E): Tunç gibi katıksız bir görünümü olan. Yapay olarak ses gelişimine tabi tutulmuş birleşik bir kelimedir: arı “temiz” + tunç “tunç”.

Asena (K): Türklerin kutsal saydığı efsanevi kurt.  Aslında Türkçe kökenli bir kelime değildir ancak Göktürk hanedanının Soğdakça adıdır. Aslı Aşina’dır. Tarihte bilinen ilk Türk prenseslerinden birinin adıdır: İmparatoriçe Aşina.

Asral (E/K): Güçsüzleri koruyan, himaye eden. Orta Türkçe metinlerinden Nehcü’l-Feradis’te yer alan bir kelimedir.

Asu (K): fayda, istifade. Kelimenin Türkçe olup olmadığı açık değildir. Türk Dil Kurumu tarafından “yaramaz çocuk” şeklinde verilen anlamı muhtemelen Arapça “asi” kelimesinden bozulmuştur. Bununla birlikte kelimenin Eski Türkçedeki asıg “fayda” kelimesinin Eski Anadolu Türkçesinde son ses yuvarlaklaşması gösterip günümüze ulaşan şekli olarak da düşünülebilir.

Asutay (E): faydalı olmaya çalışan kişi.  ”Asu” ismine +tay benzerlik antroponim ekinin getirilmesiyle oluşturulmuştur. Anlamı için “asu” ismine bakınız.

Aşila (K): uyaklı söz, mani.  Özbek Türkçesinden alıntılanan ve bu lehçede “mani” anlamına gelen bir isimdir.

Aşkan (E): Aşkın. Eski Türkçede kullanılan bir isimdir.

Aşkın (E/K): Çok fazla. Üstün.  ”Aşmak” fiilinden türeyen bir isimdir.

Ata (E): Geçmişte yaşayan büyük, cet.  Eski Türkçeden beri kullanılan bir kelimedir.

Atakan (E): Türk mitolojisinde dağlara hükmeden varlık: Atagan.  Mitolojik bir isimdir.

Atalay (E/K): Geçmişteki büyük atalarının yolundan giden, onlara benzeyen, geleneklerine bağlı.  Benzerlik bildiren antroponim eki +lay ile yapılmıştır. Kelimenin kökü “ata”dır.

Atay (E): Türk mitolojisinde suçluları cezalandıran kutsal varlığa verilen addır. Atalara sevgi bildiren bir kelime. “Atay” Eski Türkçede küçüklerin büyüklerine saygı bildirmek için kullandıkları bir kelimedir. Aynı zamanda kelime Eski Türkçedeki ada “tehlike” kökünden türetilen mitolojik bir kahramanın adıdır. Türkiye’de genellikle soyadı olarak kullanılır: Oğuz Atay vb.

Atılay (E/K): Kendisi gibi olan, adı gibi olan.  Eski Türkçedeki at “ad, isim” ismine +tay benzerlik antroponim ekinin getirilmesiyle oluşturulmuştur.

Atınç (E): Atılgan, önderlik eden.  Atmak fiilinden +ınç ekiyle türetilmiş, yeni bir isimdir.

Atilla (E): Cihan hükümdarı. Kelime Pritsak’a göre cihan hükümdarı anlamına gelmektedir (bk. Pritsak, 1982) Attila tarihteki büyük Türk-Hun hükümdarlarından biri olup Avrupa’ya düzenlediği seferler Avrupa tarihini derinden sarsmıştır.

Aya (K): Türk mitolojisinde melek. “Hürmet et, saygı göster!” manasında bir isim.  Eski Türkçeden “ayamak” saygı göstermek anlamına gelmektedir.

Ayanç (E): Hürmet, saygı. Kelime Eski Türkçede ayanç “saygı” biçimindedir.

Ayas (E): Parlak, bulutsuz. Şor Türkçesinde kullanılan bir kelimedir.

Ayaskan (E): Açık gökyüzü. Altay Türkçesinde “açık gökyüzü”ne verilen addır.

Ayata (E): Türk mitolojisinde aya hükmeden kutsal varlıktır ve gök aleminin altıncı katında oturur.  Mitolojik bir isimdir.

Ayaz (E): Türk mitolojisinde soğuğa hükmeden kutsal varlık. Berrak gökyüzünün neden olduğu soğuk.  Mitolojik bir isimdir. Tarih boyunca Türkler tarafından insan ismi olarak kullanılmıştır. Örneğin Gazneli Mahmud’un en önemli beylerinden birinin adı Melik Ayaz’dır.

Aybars (E): Güçlü ve güzel. Hun İmparatorluğu’nda Atilla’nın amcası.

Ayben (K): Varlığı ay gibi parlak olan. “Ay” ve “ben” kelimelerinden oluşan daha ziyade fonetik bir ses grubudur, anlamı çağrışımsaldır. Çünkü insan adlarında “ay”eğer ilk kelime ise çağrışımsal isimler yapar ve mecazen önüne geldiği kelimeyi güzel sıfatıyla pekiştirir.

Ayberk (E): Güçlü, dayanıklı ve güzel olan. Eski Türkçede “berk” “sağlam, güçlü” anlamlarına gelir. İnsan adlarında “ay”eğer ilk kelime ise çağrışımsal isimler yapar ve mecazen önüne geldiği kelimeyi güzel sıfatıyla pekiştirir.

Aybey (E): Ay gibi güzel yüzlü. Çok eski bir Türk ismidir. “Ay” kelimesinin önüne bir unvan olan “bey” sözünün gelmesi ile oluşturulmuştur. Tarihte Aybeg olarak da kullanılmıştır. Nitekim Aybeg, Memluk Devleti’nin kurucusunun adıdır.

Aybike (K): Ay gibi güzel kadın.  ET ay “ay” + bike “hanım” biçiminde kurulan bir isimdir. Çünkü bike “hanım, kadın” demek iken büke “çalı” anlamına gelir.

Aybüke (K): Ay gelin. Aybüke ve Aybike aynı anlama gelmemektedir. Çünkü bike “hanım, kadın” demek iken büke “çalı”, “gelin” veya “ejderha” anlamına gelir. Bu durumda Aybike “ay gibi güzel kadın” anlamına gelirken Aybüke “ay ejderhası, ay gelini” anlamına gelir.

Ayça (K): Hilal. Bayrakların üstündeki metal süs. Kelime “ay” kelimesinin önünde +ça eki getirilerek türetilmiştir.

Ayçin (K): Ay gibi parlak, ay renginde.  Renk isimlerinden sıfat yapan +çin ekiyle türetilmiştir.

Ayda (K): Geceleyin dağın üstünde görülen ay. Eski Türkçede “Aytag” biçiminde kullanılan ve “ay” ile “dağ” kelimeleriyle kurulan bir erkek ismidir. Batı Türkçesinde /y/ ve /ğ/ gibi iki akıcı sesin birlikte söylenmesi zor olduğu için ağızlarda isim “Ayda” hâline gelmiş ve kadın adı olarak kullanılmıştır. Tarihî olarak Batı Horosan’ı yöneten bir Türk beyinin adıdır.

Ayday (E/K): Görkem.  Kırgız Türkçesinde görkem, güzellik anlamına gelen bir kelimedir.

Aydem (K): Etrafına bilgisiyle ay gibi  ışık saçan, erdemli kişi.  ”Ay” kelimesinin önüne antroponimlerde benzerlik ilgisi kuran +dem eki getirilerek türetilmiştir.

Aydın (E):  Işıklı, ay gibi. Türk mitolojisindeki efsanevi ozanın adıdır. Mitolojik ve yaygın bir isimdir. Tarihî olarak İzmir ve çevresini yöneten bir Anadolu beyliğinin soyuna verilen addır.

Aydilge (K): Akşamları ay ışığı sessizliğindeki dilek, içten dilek.  ”Ay” ve dilge “dile!, dilek dile!” kelimelerinden oluşan bir isimdir.

Aydoğan (E/K): Doğuşuyla etrafa mutluluk saçan.  ”Ay” ve “doğan” kelimelerinden oluşan birleşik bir isimdir.

Aydoğdu (E): Ay gibi güzel doğan, etrafa mutluluk veren.  Eski Türk isimlerindendir. Aynı zamanda Osmanlı’nın kurucusu Osman Bey’in yeğeninin adıdır.

Aygelim (K): “Ay gibi hayallerimisüsleyen” anlamında bir isim. Eski Türkçedeki kelig “hayal” kelimesinin “ay” kelimesiyle birleşmesi sonucunda oluşan bir isimdir.

Ayhan (E): Ay kağanı. Mitolojiye göre Oğuz Kağan’ın annesi, Karahan’ın eşidir. Çok eski bir Türk ismi olup aynı zaman Yollug Tigin’in Göktürk tahtındaki hükümdarlık sanı olarak kullanılmıştır .

Ayınç (E): Heybet, hürmet. Bu kelime Eski Türkçede “heybet” ve “hürmet” gibi anlamlara gelmektedir.

Aykun (E): Türk mitolojisinde gücü ile bilinen bir varlıktır. Mitolojik bir isimdir.

Aykut (E): Eski Türklerde kutsallığını aydan  düşünülen kutsal güç.  Türklerdeki kağanlık geleneğinin görüldüğü bir addır.

Ayla (K): Ayı saran ışık çeperi, hale.  Yüce kişilerin bulunduğu yerlerde oluştuğuna inanılan ışık çeperlerine de denir.

Aylan (E): Açık ve şeffaf kişi.  Orta Türkçede ve Türkiye Türkçesi ağızlarında aydınlanmış, berrak, açık anlamlarına gelmektedir.

Aylança (K): Bkz. Aylançak.

Aylançak (K): Baş döndürücü, çok güzel. Altay Türkçesinde “baş döndürücü” anlamına gelen bir isimdir.

Aylı (K): Mehtap, ay ışığı. Kelime Şor Türkçesinde “aylıġ” biçimindedir ve “ay ışığı” anlamına gelir.

Aylin (E): Ayı saran ışık çeperi, hale. Aylin kelimesi özensiz fonetik uyumla oluşturulan ve birtakım isim sözcüklerinde kullanılmaya başlanan +lin ekinin yardımıyla türetilmiştir. Bazı diğer kelimelerde de olduğu gibi isimleştirme esnasında uygulanan estetik onarım nedeniyle kelimedeki ünlü uyumu bozuktur. Buna rağmen çok yaygınlaşmıştır, hatta yabancı dillere de geçen nadir Türkçe antroponimlerdendir. Nitekim Pilar María Del Carmen Mónica Giménez García adlı İspanyol şarkıcı kendine sahne adı olarak bu adı (Ailyn) seçmiştir.

Aynal (E/K): Değişime ayak uyduran. Eski Türkçe’deki “aynamak” yani “değişmek” fiilinden türetilen yeni isimlerdendir.

Ayra (E/K): Açık seçik olan, yalanı olmayan, şeffaf insan.  Kelimeye Orta Türkçe metinlerinden Nehcü’l-Feradis’te rastlanmaktadır.

Aysat (K): Türk mitolojisinde güzelliği ile bilinen efsanevi figürdür.  Mitolojik bir isimdir.

Aysel (K): Ay güzeli, ay gibi güzel. “Seli” Eski Türkçede “güzel, temiz” demektir. Bu isim ise  Ayseli isminden muhtemelen yapay gelişimle türetilmiştir. (Gelişim: ay+sélig>ay+séli>ay+sél>aysel)  

Ayseli (K): Ay güzeli, ay gibi güzel. “Seli” Eski Türkçede “güzel, temiz” demektir (Tarihi gelişim: ay+sélig>ay+séli).

Aysevil (K): Ay kadar çok sevilen.  ”Ay” kelimesi ve fiil tabanlı “sevil” yapısının birleşimiyle oluşan çağrışımsal bir isimdir.

Aysile (K): Dolunay. “Ay” ve sile “dopdolu, tam” kelimelerinden oluşan bir isimdir.

Aysun (K): Hanım hanımcık kadın, sakin mizaçlı kadın. Türkiye Türkçesi ağızlarında “uysal” anlamında kullanılan kelimeden türetilmiştir.

Aytolu ~ Aytulu (K): Dolunay. Bu kelimeler “ay” kelimesinin Eski Türkçede tolmak “dolmak” ve tulmak “kapamak” anlamına gelen fiillerin +ug /+u ekleriyle isimleştirilmesiyle oluşmuştur.

Aytül (K): Ay serabı. Eski Türkçedeki ay “ay” ve tül “hayal” kelimelerinden türemiştir.

Aytülü (K): Ay ışığının etkisiyle insan bilincinde oluşan hayal ve çağrışım. Eski Türkçedeki ay “ay” ve tül “hayal” kelimelerinden türemiştir.

Ayyüce (K): Ay gibi yüce. “Ay” ve “yüce” kelimelerinden oluşan bir isimdir.

Ayzın (K): Ay gibi parlak, ay renginde.  Renk isimlerinden sıfat yapan +zın ekiyle türetilmiştir.

B ile başlayan isimler

Bangu (E): Lokma, rızık. Orta Türkçe döneminde Mukaddimetü’l-Edep’te rastlanan bir kelime olmakla birlikte kullanımı çok daha eskidir. Ayrıca Birinci Göktürk Kağanlığı’nın yıkılmasından sonra 50 yıl boyunca ortaya çıkan bağımsızlık hareketleri sonucunda Çin tarafından idam edilen bir Türk asizadesidir.

Baran (E): Varan, ulaşan. Kelime “varmak” fiilinden türemiştir. “Varmak” fiili Türkiye Türkçesi dışındaki birçok lehçede “barmak” şeklinde kullanılmaktadır.  

Barçın (E/K): İpek kumaş, ipek. Türk mitolojisinde Oğuz beyliğini yöneten kadın simalardan biri.  Orta Türkçe Dönemi’nde ipek için kullanılan kelimelerden biridir. Ayrıca çok eski bir kişi ismi olup Türk mitolojisinde Oğuz beyliğini yöneten kadın simalardan biri olarak anlatılmaktadır.

Barış (E): Savaşın bitirilmesi, savaşsız yaşama.  Kelime “varmak” fiilinden türemiştir. “Varmak” fiili Türkiye Türkçesi dışındaki birçok lehçede “barmak” şeklinde kullanılmaktadır.

Barlıbars (E): Varlıklı ve pars gibi güçlü erkek. “Barlı” Eski Türkçede varlıklı anlamına gelmektedir.

Barlıbay (E): Varlıklı adam. “Barlı” Eski Türkçede varlıklı anlamına gelmektedir.

Bartu (E): Zenginlik. Eski Türkçeden beri rastlanılan bir kelimedir.

Bartun (E): Gönlü rahat. Orta Türkçede görülen bar “var” ve tun “gönül rahatlığı” (DLT) kelimeleriyle kurulmuş bir birleşik isimdir.

Basaman (E): Türk mitolojisinde denize hükmeden figürdür.  Mitolojik bir isimdir.

Başak (K): Okun ucu. Bir burç adı. Buğdayın üst kısmı. Türk lehçelerinin ortak kelime haznesinde yer alan ve okun başındaki bölüm için kullanılan bir sözdür. Kelime mecazen en öndeki anlamına gelmektedir.

Başar (E): “Başarılı ol!” anlamında bir isim. Fiil tabanlı bir isim olup “başar, muvaffak ol!” anlamlarına gelmektedir

Başat (E): En önde gelen, başı çeken. Baş kelimesinden türeyen bu kelime “en önde gelen, başı çeken” anlamlarını taşımaktadır.  

Batı (E/K): Güneşin batış yönü. Yön isimlerinin insan adı olarak kullanılmaya başlamasıyla biraz da Batu ismi ile de karışarak türetilmiştir ancak Batu ile aynı anlama sahip değildir.

Batu (E): Mücevher. Eski Türkçeden beri kullanılan ve mücevher anlamına gelen bir kelimedir.

Batuhan (E): Güçlü ve değerli hükümdar. 13. yüzyılda yaşamış Altınordu hükümdarıdır. Moğol İmparatorluğu’na bağlı Altın Orda’nın kurucusudur. 1240 – 1255 yılları arasında Altın Orda Devleti’ni yönetmiştir.

Batukan (E): Güçlü ve değerli hükümdar. 13. yüzyılda yaşamış Altınordu hükümdarıdır. Moğol İmparatorluğu’na bağlı Altın Orda’nın kurucusudur. 1240 – 1255 yılları arasında Altın Orda Devleti’ni yönetmiştir.

Batur (E): Cesaretli, yiğit. Güzel. Türk mitolojisinde cesareti simgeleyen varlık. Bu kelime “bahadır” kelimesi ile ortak bir geçmişe sahip olup muhtemelen büyük Türk kağanı Mete’nin gerçek adıdır. Kelime bugünkü bazı Türk lehçelerinde “güzel” anlamına da gelmektedir.  

Baturalp (E): Cesaretli. İki yakın anlamlı kelime ile oluşturulan pekiştirmeli bir isimdir.

Baybars (E): Pars gibi güçlü bey. Memluk Devleti’nin en güçlü sultanlarından birinin adıdır. Moğolları yenebilen tek Müslüman hükümdar olarak bilinir.

Bayhan (E): Zengin hükümdar. “Bay” Eski Türkçede zengin anlamına gelmektedir ve bu nedenle insan ismi türetilirken sıkça kullanılmaktadır.

Baymünke (E): Ejderhası ve 40 yiğidi olduğuna inanılan Türk mitolojisi kahramanı.  Mitolojik bir isimdir.

Bayram (E): Kutlu gün. Kelimenin her ne kadar yabancı dilden alıntı olduğuna dair iddialar olsa da bugünkü Türk lehçelerinin birçoğunda “bayram” kelimesi ortak olarak kullanılmaktadır.

Baysal (K): Zenginlik ve mutluluk sahibi. Eski Türkçedeki bay “zengin” kelimesine +sal eki getirilerek yeni dönemde oluşturulmuş bir isimdir.

Baytaş (E): Zengin ve kuvvetli. Eski Türklerde sağlam anlamında kullanılan “taş” kelimesinin bay “zengin” kelimesine eklenmesiyle oluşturulmuştur. Karahanlı sultanlarından Musa Baytaş’ın isminde yer alır.

Beken (K): Türk mitolojisinde adaleti temsil eder. Mitolojiye göre Beken, yeryüzünde adaleti sağlar. Adil insanları korur.

Beklem (K): Özlem, bekleyiş. “Beklemek” fiilinden -m ekiyle türemiş bir isimdir.

Beklim (K): Sabır, metanet. “Beklemek” fiili ile alakalı olan ve Kuzeydoğu Anadolu ağızlarında “sabır” anlamında kullanılan bir kelimedir.

Bektaş (E): Taş gibi sağlam. Bek “sağlam, kuvvetli” ve “taş” kelimelerinden oluşan çok eski bir isimdir. Başta Hacı Bektaşi Veli ve bir dönem Şam’ı yöneten Selçuklu prensi Bektaş gibi birçok kişinin ismidir.

Belek (E/K): Hediye. Eski Türkçede “hediye” anlamında kullanılan bu kelime aynı zamanda bir insan ismidir. Nitekim Anadolu’nun Türkleşmesinde önemli beylerden olan Belek Gazi’nin adıdır.

Belen (K): Türk mitolojisinde yoldaşlığı ile bilinen mitolojik unsurdur. Pelen olarak da bilinir. Yakut Türkçesinde “hazır, her daim hazırlıklı olan” anlamında bir kelime. Mitolojik bir isimdir.

Belgin (K): Şeffaf, yalan söylemeyen, dürüst. Yaptığı her şey belirli olan, gizli saklı işlerle uğraşmayan kişi manasında bir isimdir

Belin (K): Güzelliğiyle etrafa şaşkınlık veren. Belin kelimesi aslında korku şaşkınlık uyandıran durum anlamlarına gelmektedir. Ancak isim olarak güzelliğiyle herkesi büyüleyen, şaşkına çeviren şeklinde bir anlam evrenine sahiptir.

Belit (K): Her şeyin temelinde olan önerme. Son dönemde yaygınlaşmaya başlayan bu isim aslında bir felsefe terimidir.

Beliz (K): İşaret. Beliz kelimesi Eski Türkçeden beni rastlanan kelimelerdendir.

Bengi (K): Sonsuzluk. Orhun Kitabeleri’nde de geçen çok eski bir kelimedir.

Bengilay (K): Ülkenin sonsuz ay yüzlü kızı. Antroponim benzerliği kuran +lay ekiyle türetilmiştir.

Bengisu (K): Ölümsüzlük suyu, ab-ı hayat. İçildiğinde ölümsüzlüğe ulaşılacağını inanılan suyun adıdır.

Benlem (K): Öne çıkan, kendini belli eden. Eski Anadolu Türkçesindeki beŋlemek “belirlemek, nişan koymak” fiilinden türetilmiştir.

Bensu (K): Su gibi aziz. Kendi varlığı su gibi aziz olan anlamına gelen bu kelime çağrışımsal bir anlam evrenine sahiptir.

Berçin (K): Cömert. Eski Türkçedeki “ber-“ fiilinden türeyen bu kelime, eli açık anlamına gelmektedir.

Berdi (E): Türk mitolojisinde bir bey.  Mitolojik bir isimdir.

Beren (K): Türk mitolojisinde adlı temsil eden efsanevi varlıktır. Mergen adıyla da bilinir. Cömert. Eski Türkçedeki “ber-“ fiilinden türeyen bu kelime, eli açık anlamına gelmektedir. Mitolojik bir isimdir.

Berge (E/K): Türk halk inanışında esin veya ilham anlamına gelir. Bergü veya bergi de denir. Eski Türkçedeki “ber-“ fiilinden türeyen bu kelime, eli açık anlamına gelmektedir.

Bergen (E/K): Türk mitolojisinde adlı temsil eden efsanevi varlıktır. Mergen adıyla da bilinir.  Eski Türkçedeki “ber-“ fiilinden türeyen bu kelime, eli açık anlamına gelmektedir. Mitolojik bir isimdir.

Bergin (E): Sağlam, güçlü. Eski Türkçeden beri bilinen ve insan ismi olarak kullanılan eski bir kelimedir.

Beril (K): Azimli, kendini adayan. Gücünü esirgemeden ortaya koyan anlamında emir tabanlı bir isimdir.

Berim (K): Verim, bereket. Orta Türkçede berim “verim” olarak kullanılmaktadır.

Berin (K): Sağlam, güçlü. Eski Türkçede “Bergin” biçiminde yine insan ismi olarak kullanılmaktadır.

Berk (E): Sağlam, güçlü. Eski Türkçeden beri bilinen bir kelimedir. Eski zamanlardan beri Türkler tarafından kullanılan bir isimdir. Nitekim Selçuklu hükümdarı Berkyaruk’un isminde geçen bir ifadedir.

Berkan (E): “Güç kat, yeni bir soluk getir!” anlamında bir isim.  “Kan ver, can suyu ol!” anlamında emir tabanlı bir isimdir.

Berkant (E): Sözünün eri, sözünü tutan, mert.  Eski Türkçedeki berk “sağlam” ve ant “yemin” kelimelerinden oluşan bir kelimedir.

Berkay (E): Sağlam, güçlü. Eski Türkçedeki berk “sağlam” kelimesine +ay antroponim eki getirilerek türetilen bir isimdir.

Berke (E): Kamçı. Eski Türkçeden beri bilinen bir kelimedir.

Berkehan (E): Güçlü hükümdar (bk. Berke). Ayrıca 13. yüzyılda yaşamış Altınordu hükümdarının adıdır.

Berki (E): İlerideki, önde olan. “Beriki” sözünün bazı Türk lehçelerindeki varyantlarından biridir.

Berkilay (K): İmparatoriçe. Güçlü ülkenin ay yüzlü kraliçesi. “İlay” ülkenin ay yüzlüsü, yani prensesi, imparatoriçesi anlamına gelmektedir. Bu isme eklenen “berk” kelimesiyle oluşturulmuş bir isimdir.

Berkin (E): “Sağlamlaş, güçlü hâle gel!” anlamında bir ad.  Eski Türkçedeki berk “sağlam” isim kökünden türeyen ve emir tabanlı bir isimdir.

Berkinay (E): Güçlü ve yetenekli evlat. En küçük erkek evlat için tercih edilir. İnay, küçük erkek çocuk alamına gelmektedir.

Berksan (E): Meşhur.  Şanı, sanı yüce olan, sağlam olan anlamında bir birleşik isimdir.

Berne (K): Armağan, hediye. Eski Türkçe ve Orta Türkçede “hediye” anlamında kullanılan bir kelimedir.

Bertun (E): “Gönül rahatlığı ver!” anlamında bir isim. Orta Türkçede görülen bermek “vermek” ve tun “gönül rahatlığı” (DLT) kelimeleriyle kurulmuş eksiz emir çekiminde bir isimdir.

Betim (K): Akılda canlanan görsel, hayal.  Yeni ve yaygınlaşan bir isimdir.

Beyla (K): Soylu, bey soyundan gelen. (bk. Bayla, Baylan).  Estetik onarım nedeniyle ünlü uyumuna uygun bir şekilde oluşturulmayan bu isim, zaman anlamı yapan +la eki ile türetilmiştir. Kelimenin ilk anlamı “her zaman bey olan, nesli bey olan, soylu”dur.

Beylim (K): Benim “soylum” anlamında bir isim. Kelime “beyli” gövdesine kalıplaşmış iyelik eki getirilerek türetilmiştir.

Bike (K): Kadın, hanım. Bazı Türk lehçeleri ve Anadolu ağızlarında (Eskişehir) kullanılan bir kelimedir.

Bilçin (K): “Bilgili ol!” anlamına gelen bir isimdir. +çin eki Eski Türkçede fiillere gelerek emir anlamı katan bir yapıdır. Dolayısıyla bu isim de emir tabanlıdır.

Bilge (E/K): Bilgili, âlim. “Bilge” en eski Türk isimlerinden biridir. Nitekim Orhun Yazıtları’nı diktiren ve uzun süre Göktürk Kağanlığı’nı yöneten Türk hükümdarının da adıdır Bununla birlikte Türk tarihindeki birçok hükümdar “Bilge” ismini sıfat olarak kullanmıştır.

Bilgen (K): Bilen, fikir sahibi. “Bilmek” kökünden Türkiye Türkçesi için eskicil +gen kalıplaşmış sıfat fiil ekiyle türetilen bir isimdir.

Bilger (E): Akıllı. “Bilge” ve “er” kelimelerinin birleştirilmesi ve yan yana getirilen ünlülerin kaynaştırılmasıyla oluşturulmuş bir isimdir.

Bilgesu (K): Su gibi aziz bir bilişe sahip olan, mütevazı. “Bilge” ve “su” kelimelerinin birleştirilmesi ile oluşmuş, çağrışımsal bir isimdir.

Bilgi (E/K): Varlık ve durumlar hakkındaki gerçekler. “Bilmek” kökünden türeyen ve son dönemlerde kullanılmaya başlanan yeni isimlerdendir.

Bilgin (E/K): Çok bilen, âlim, bilim insanı. “Bilmek” kökünden türeyen bir isimdir.

Bilkan (E): Bilgili hükümdar. Türkçenin “han, kan” kelimeleriyle kurduğu isim fonetiğinden etkilenerek benzeşim yoluyla türetilmiş bir isimdir. İsim çağrışımsal bir anlam taşımaktadır. İsimde “bilmek” fiili “kan” ismi ile bağlanmıştır.  

Birdem (E/K): Büsbütün, sağlam karakterli. Eski Türkçede “büsbütün” anlamına gelen çok eski bir kelimedir.

Birkan (E): Soyu biricik olan.  “Bir” ve “kan” kelimeleriyle kurulan bir isimdir.

Birol (E): “Bir ol, birlikte kal!” anlamında bir isim. Birliğin vurgulandığı “emir” tabanlı bir isimdir.

Birsel (E/K): Biricik bir güzelliğe sahip olan, eşsiz. Türkiye Türkçesinde Eski Türkçede “güzel” anlamına gelen “silig” kelimesinin fonetik evrimiyle bir ek hâline gelen +sel antroponim ekiyle oluşturulmuştur.

Birsen (E/K): “Sadece sen!” anlamında bir isim. “Bir” ve “sen” kelimelerinin birleştirilmesiyle oluşturulmuştur.

Boday (E/K): Buğday tenli. Harezm-Kıpçak Türkçesinde kullanılan bir kelimedir.

Bolga (K): Olsun, gerçekleşsin; (mec.) istikbal, iyi gelecek, olacak durum. Bk. Bolgay

Bolgay (K): Olsun, gerçekleşsin; (mec.) istikbal, iyi gelecek, olacak durum.  Eski Türkçedeki bolmak “olmak” ve  +gay gelecek zaman ekiyle türetilmiştir. Türkçede “olmak” olarak kullanılan kelime bugünkü Orta Asya ve eski Türk lehçelerinde “bolmak” biçimindedir. Bu fiil çekimi tabanlı yapı kaynaklarda “+gay, +ga” beklenti kipliğini alarak daha ziyade “bolgay” biçiminde bazen de “bolga” şeklinde geçmekte ve tam anlamıyla “olacak, olur, gerçekleşecek” gibi anlamlara gelmektedir. Bu durumda mecazi isim anlamıyla “iyi gelecek” manasında yorumlanmaktadır. Karahanlı Türkçesinde “olsun” anlamında da kullanılmaktadır.

Bolkan (E): Delişmen, kanı damara sığmayan, çok hareketli.  “Bol” ve “kan” kelimeleriyle türetilmiş birleşik bir isimdir.

Boraçin (K): Bozkır rengi. Eski Türkçedeki *borag ~ bor “gri, boz”

Boran (E): Türk mitolojisinde yağmura hükmeden kutsal varlık. Fırtınalı yağmur. “Burmak” fiil kökünden gelir, Eski ve Orta Türkçede “buragan” şekli de vardır.

Boyga (E): Başına buyruk. Eski Türkçede kullanılan çok eski bir kelimedir.

Bozkurt (E): Dirençli oluşu ve gücüyle bilinen bir hayvan; Türklerin simgesi; Türkçüler için kullanılan bir kelime. Çok eski bir insan ismi olup Dulkadiroğlulları Devleti’nin bir beyinin adıdır.

Böke (E/K): Kahraman, pehlivan. Eski Türkçeden beri kullanılan bir kelimedir.

Böritekin (E): Kurt gibi akıllı ve güçlü şehzade. Eski Türkçeden beri kullanılan çok eski bir isimdir. Ayrıca Karahanlı Devleti emirlerinden birinin adıdır.

Börte (K): Hissetme, hissediş. Eski Türkçedeki börtmek “dokunmak, temas etmek” fiilinden türemiş, çok eski bir isimdir. Ayrıca Cengiz Han’ın eşinin de adıdır.

Börteçin (E): Mitolojiye göre, Türklerin Ergenekon’dan çıkmasını sağlayan demircinin adıdır.  Mitolojik bir isimdir.

Börü ~ Böri (E/K): Türklerin kutsal saydığı efsanevi kurt. Eski Türkçeden beri kullanılan çok eski bir isimdir. Şam atabeylerinden Tacülmülk Böri’nin adıdır.

Buğra (E): Erkek deve. Kelimenin anlamı her ne kadar “erkek deve” olsa da bu sözcük mitolojik bir antroponimdir. Buğra, Türk mitolojisinde Karahan’ın oğludur.

Bulan (E/K): Boynuzlu geyik. Eski Türkçeden beri kullanılan çok eski bir isimdir. Hazarların Yahudileşmesine öncülük eden kağanın adıdır.

Bulcahan (E): Mitolojiye göre Türklerin ve Moğolların ilk atasıdır. Tüm Türkler ondan türediğine inanılmaktadır.  Mitolojik bir isimdir.

Bulunç (E): Vicdan. Türk halk kültüründe insanın kendi iç muhasebesini yapması anlamında kullanılan bir kelimedir.

Buluş (E/K): İcat, yeni keşfedilen, yenilik. “Bulmak” kökünden türetilmiş ve son dönemde insan ismi olarak da kullanılan bir kelimedir.

Bulut (E): Atmosferdeki su zerreleri. Eski Türkçeden beri kullanılan çok eski bir kelimedir.

Bumin (E): Baykuş. Kelimenin anlamı tam olarak açık değildir. Bununla birlikte Göktürk Kağanlığı’nın kurucusudur.

Burcu (K): Güzel koku, ıtır, damla sakızı kokusu. Anadolu ağızlarından derlenmiş bir kelimedir. Ölçünlü dilde ise “burcu burcu” ikelemesinde yaşamaktadır.

Burça (E/K): Türk mitolojisinde zenginliği ile bilinen kutsal varlık. Mitolojik bir isimdir.

Burçak (K): Taneli bir bitki; nohut vb. hububat. Burçak, Eski Türklerde ve bugünkü bazı Türk topluluklarında zenginliğin simgesidir.

Burçin (K): Türk mitolojisindeki yol gösteren dişi geyik. Türk mitolojisinde özel bir yeri olan Burçin, bedeninde yıldız işaretleri bulunan efsanevi bir dişi geyiktir. Göktürkler kendi soylarının bu geyikten türediğine dair efsaneler anlatmıştır. Geyiğin çatallı boynuzları ve kanatları vardır, istediği zaman güzel bir kız olarak insan kılığına girebilir.

Burkay (E): Hilal. Eski Türklerde de kullanılan bir isimdir.

Burla (K): Türk mitolojisinde zekâsı ve gücüyle hasımlarını yok eden kadın figür. Türk mitolojisi ve söylencelerinde Türk kadınının gücünü gösteren önemli bir kültürel unsurdur.

Burlay (K): Güçlü olduğu kadar da güzel kadın. Mitolojik “Burla” isminden türetilmiştir.

Burşin (K): Türk mitolojisindeki uçabilen efsanevi atların adıdır. Bu ikiz atlar Ak Burşun ve Kök Burşun olarak adlandırılır. (Burşun>Burşin)

Burutay (E): Türk mitolojisinde yağmura hükmeden varlıktır, diğer adı Burgut Ata’dır. Burutay’ın kartal kılığında bulunduğu düşünülür.

Büge (E/K): Türk mitolojisindeki efsanevi ejderhanın adıdır.  Büke olarak da kullanılır.

Bügem (K): Bilgili kadın, derya.

Büget (K): Küçük göl. Mukaddimetü’l-Edep (107)

Büke (K): Türk mitolojisindeki efsanevi ejderhanın adıdır.  Büge olarak da kullanılır.

Büke (K): Ejder; güçlü; gelin. Kelime “güçlü” (Türkiye Türkçesi Ağızları: Antep); “gelin” (Türkiye Türkçesi Ağızları: Malatya) ve “ejderha” anlamlarına gelir.

Büklem (K): Güzel saçlı, saçları kıvrım kıvrım olan. Büklüm kelimesinin Özbek Türkçesindeki söylenişidir.

Büklüm (K): Güzel saçlı, saçları kıvrım kıvrım olan.  Kelime “bükülmek” fiilinden türemiştir.

Bükte (K): Dönüm noktası. Altay Türkçesinde “dönemeç” anlamına gelen bir isimdir.

2. sayfaya geçmek için tıkla!

Özet

Başlık

Öz Türkçe İsimler

Açıklama

Bu araştırmamızda Türk isimleri yani Öz Türkçe isimler sizin için derlendi. Bu adların modern isimler olarak kullanılabilmesine dikkat edildi. Ayrıca sözlüğümüzün son sürümünde

Yayımcı

Ensar KILIÇ

Yayımlayan

Simit Çay

Logo

Sayfalar: 1 2 3 4 5