Şiir yarışmalarında şiir değerlendirilmesi için ölçütler kullanılır. Bu ölçütler “şiir değerlendirme çizelgesi” yahut “şiir değerlendirme ölçütleri” formu olarak hazırlanır. Bizim ödüllü yarışmalarımızda da bu formu kullanıyoruz.
Ancak bunun çok daha kolayı var. Sitemizdeki çevrim içi (online) “çevrim içi şiir değerlendirme ölçeği”ni kullanabilirsiniz.
Çevrim içi şiir değerlendirme ölçeğimize ulaşıp otomatik şiir değerlendirmesi yapmak için tıklayın.
İsterseniz çevrim dışı da formumuzu kullanabilirsiniz:
Şiir değerlendirmesi nasıl yapılır?
- Hissettirme
“Şiirde anlatılmak istenen duygu/düşünce etkili şekilde verilebilmiş mi?” sorusuna yanıt aranır.
- Uyum
“Metinde şiirsel uyumu nasıl tarif edersiniz?” sorusuna yanıt aranır.
- Dilin kullanımı
“Eserde dil kurallarına ne denli özen gösterilmiş?” sorusuna yanıt aranır.
- Üslup özellikleri
“Şiir özlü/yoğun anlatıma sahip mi, sürükleyici bir tarzı var mı, duru bir dil kullanılmış mı, anlatımda aksamalar var mı, yazıldığı akıma/tarza uygun biçimsel, anlamsal özellikler gösteriyor mu?” sorularına yanıt aranır.
- Şiirin teknik yönü
“Şiir bireysel bir konuyu işliyorsa imge ve imaj değeri yüksek tasarımlara sahip mi? Toplumcu bir şiirse yalınlığı ne denli başarılı bir edebî zevke dönüştürüyor?” sorularına yanıt aranır.
- Özgünlük
“Şiir yeterince özgün mü? Şair kendine has bir tarz yakalamış mı?” sorularına yanıt aranır.
- Etkileyicilik
“Bir dergim olsa bu şiiri arka kapak şiiri olarak yayımlayabilir miyim ve herhangi bir dergi kapağında görsem bu şiiri kesinlikle okur muyum?” sorularına yanıt aranır.
- Değerlendirme
Alınan puanlar toplanarak sonuç ortaya çıkarılır.
İyi bir şiir sadece ilham perilerinin yardımıyla yazılamaz. Bu tarz anlık ilhamla yazılan bir eserin en azından düşünce boyutu eksik kalacak, bu da şiirin çağrışım değerini düşürecektir. Kısacası Fuzuli‘nin de dediği gibi “İlimsiz şiir olmaz.” Bu nedenle şiir yazmak isteyen bir şair adayı mutlak surette kültürünü ve olayları algılama tarzını geliştirmek zorundadır. Şair adayı bu doğrultuda hareket ettiğinde şiirindeki anlam, çağrışım ve imge değerlerindeki özgünleşmeye bizzat tanık olacaktır.
Şiir yazmak boş zamanları doldurmak için yapılan bir dar zaman eğlencesi değildir. Bu sebeple şiir yazmak isteyen kişilerin bu hususta kendileriyle konuştukları özel zamanlar ayırması gerekir Aksi takdirde yazdıkları şiirler yalnızca tesadüfi bir başarı yakalayabilir, güzel şiirlerin devamı gelmez. Bunların yanında hissetmeden ve empati kurmadan da şiir yazmak mümkün değildir. Çünkü şiirin en önemli unsuru hissetmektir.
Siz de şiir yazma istiyorsanız öncelikle derin anlam evrenleri kuran şairleri okuyarak başlayın. Bu konuda İsmet Özel, İlhan Berk ve Sezai Karakoç gibi şairler, şiirinizi geliştirmenize yardımcı olacaktır.
Yukarıda anlatılan her şeyi eksiksiz şekilde yapsanız bile yazdığınız şiirin çok iyi bir şiir olduğundan hiçbir zaman emin olamazsınız. Hatta belki hiçbir zaman güzel şiir yazamayacaksınız. Çünkü bu biraz da yetenek işi.
Kendi Şiirini Beğenmek ya da Beğenmemek Mevzusu
Şair sıfatını yazaklara (şiir yazanlara) toplum verir, kendisi vermez. Bu hiçbir zaman unutulmamalıdır. Herkese kendi yazdığı ilk şiirler çok güzel gelir. Ama şiirin derinlikli dünyasına girdikçe insanlar kendi şiirlerini beğenmemeye başlar. Zaten kendi şiirini çok beğenen bir kişi ya gerçekten üstattır ya da şiirden hiçbir şekilde anlamıyordur. Bundandır ki bir şiir yarışmasında kaybeden yazakların en az yarısı kazanan şiirlerden çok daha özel bir şiire sahip olduğunu düşünür. Ancak kaçırdıkları nokta şudur: Kendi zihinlerinde hayal ettikleri o müstesna dünya demek ki şiirlerini okuyan kişilerde yeterince yankı bulmuyor. Veyahut teknik olarak o dünyaya okurları götürecek kısayollar şiirde mevcut değil.
Öz olarak, tüm bunları düşünerek şiir yazma yetimizi ve alışkanlığımızı yeniden değerlendirmeliyiz
[…] Şiirim neye göre değerlendirilecek? Yarışmaya göndermeden önce kendi şiirini değerlendir! […]