Çocukluk Günleri | Çocuklar için Yazılan İlk Eserler, İlk Şiir Kitabı

Çocukluk günleri, hayatın hem mutlu hem de sıkıntılarla dolu anılarını saklar. Küçük olmak farklı iradelere tahakkümü gerektirir. Ancak sevilen bir küçükseniz, ebeveynleriniz sizin etrafınızda pervane olur. Daha siz doğmadan anne babanız tüm kişi adları sözlüklerinin başından girip sonundan çıkar. Aileniz size iyi bir öz disiplin vermek için elinden geleni yapar. Ama herkes ailesinin seçimleri hususunda dabii ki çok şanslı değildir. Öyle ya aileni seçemezsin.

Çocukluk Günleri Üzerine Yazılan Kitaplar

Çocuk edebiyatı Tacettin Şimşek tarafından şöyle tanımlanmaktadır:

Gelişme çağındaki çocukların duygu ve düşünce dünyasına, anlama ve kavrama becerilerine seslenen edebiyata çocuk edebiyatı denir. Terim; 20. yüzyılın ilk yarısında ortaya çıkmış, her yaştan çocuğu hede

Tacetttin Şimşek

Hayattaki anılarımızın belki de en güzelleri çocukluk anılarımızdır. Öyle ya tâ Muallim Naci’den başlayarak çocukluk anılarını anlatan birçok yazarımız olmuştur. Muallim Naci’nin Ömer’in Çocukluğu adlı eseri Türk edebiyatında bu hususta yazılan ilk eserdir.

Çocuk şiirleri denildiğinde ise akla Şermin gelir. Şermin, Türk edebiyatındaki ilk çocuk şiirleri kitabı olma özelliğini taşır. Kitap Servetifünun sanatçılarından Tevfik Fikret tarafından hece ölçüsü kullanılarak yazılmıştır. Servetifünun Dönemi’nde ön plana çıkan ölçü aruz olmasına rağmen Fikret, çocukları konu alan kitabında mensup olduğu topluluğun ilk ve tek hece ile yazılan eserini ortaya koymuştur.

Çocukluk anılarını şiirlerinde en etkili şekilde anlatan bir diğer şairimiz Rıza Tevfik Bölükbaşı‘dır. Özellikle onun “Uçun Kuşlar” adlı şiirinde çocukluk anılarının geniş bir yer tuttuğu görülür:

UÇUN KUŞLAR

Uçun kuşlar uçun, doğduğum yere
Şimdi dağlarında mor sümbül vardır
Ormanlar koynunda bir serin dere
Dikenler içinde sarı gül vardır

O çay ağır akar, yorgun mu bilmem
Mehtabı hasta mı, solgun mu bilmem
Yaslı gelin gibi mahzun mu bilmem
Yüce dağ başında siyah tül vardır

Orda geçti benim güzel günlerim
O demleri anıp bugün inlerim
Destan-ı ömrümü okur dinlerim
İçimde oralı bir bülbül vardır

Uçun kuşlar uçun, burda vefa yok
Öyle akarsular, öyle hava yok
Feryadıma karşı aks-i sada yok
Bu yangın yerinde soğuk kül vardır

Hey Rıza kederin başından aşkın
Bitip tükenmiyor elem-i aşkın
Sende derya gibi daima taşkın
Daima çalkanır bir gönül vardır

Divan Edebiyatında Çocuk Kitapları

Divan edebiyatı da çocuklar için yazılan eserler açısından oldukça zengindir. Özellikle Nabi ve Sünbülzâde Vehbi bu konuda başı çekmektedir. Divan edebiyatında hikmetli sözlerle şiir yazma geleneğinin en büyük temsilcisi olan Nabi, çocuklara öğüt niteliğindeki Hayriyye adlı eseri kaleme almıştır. Eserde Nabi kendi oğlu nazarında tüm çocuklara öğütler vermektedir.

Divan edebiyatında Hayriyye dışında çocuklar için yazılan bir diğer önemli eser Lütfiyye’dir. Eser mesnevi nazım biçimiyle kaleme alınmıştır. Sünbülzâde Vehbi, Lütfiyye‘de tıpkı Hayriyye’de olduğu gibi kendi oğluna öğütler vermektedir.

Türk Edebiyatında İlk Çocuk Dergisi: Çocukluk Günleri Temalı İlk Dergi

Tanzimat Dönemi’nde Türk edebiyatında ilk dergi ve gazetecilik faaliyetlerinin başlamasıyla çocuk edebiyatında da bu yönde bir canlılık görülmüştür. Nitekim Türk edebiyatındaki ilk çocuk dergisi Mümeyyiz’dir. Mümeyyiz yaklaşık bir yıl boyunca yayımlanmıştır.

KAYNAKÇA

Şimşek, T. (2014). Çocuk edebiyatı tarihine ön söz. Türk Dili Dergisi, 7(756), 15-58.