Göktürk isimleri
Göktürk isimleri, Göktürk Kağanlığı Dönemi’nde Türklerin taktığı kişi adlarıdır. Bu adlar Göktürkçe veya Türklerin temas ettiği topluluklardan alıntılanan adlardır. Bu hususta Çince ve Soğdca adlar, Göktürklerin taktığı Türkçe olmayan isimlerin başında gelmektedir.
Göktürk kişi isimleri listesi
Aşağıda Göktürk Dönemi’nde de takılan adların günümüz Türkçesine uyarlanmış şekilleri verilmiştir:
- Kağan: Kelime Göktürkçede “hükümdar” anlamındadır. Ayrıca bugün aynı kelime Kaan veya Farsçadaki telaffuzuyla Hakan biçimlerinde de kullanıma sahiptir.
- Bengü: I. Göktürk Kağanlığı’nın yıkıldığı dönemde Çin’e isyan eden ve devamında idam edilen büyük Türk beyinin adıdır.
- Eriş: Bir Göktürk kağanının adıdır.
- Börü: Özellikle Batı fetihlerinde önder olmuş bir Türk komutanıdır, Börişad.
- Mete: Eski Hun hükümdarı Batur’un Çin kaynaklarındaki adıdır. Nitekim kelimenin Motun, Bahadır, Batur varyantları da mevcuttur.
- Bumin: Göktürklerin kurucusunun adıdır. Orhun Yazıtları’nda geçen bir addır.
- Mukan: Orhun Yazıtları’nda geçen bir addır. Onun döneminde Göktürkler büyük başarılar kazanmıştır.
- Tamgan: Birçok hükümdarın adıdır.
- Bilge: Türklerin en önemli hükümdarlarındandır. Orhun Yazıtları onun döneminde dikilmiştir.
- Kutlu: Göktürkçede “Kutlug” olarak geçer. Kendisine ülkeyi yönetme yetkisi verilen kişi anlamına gelir. II. Göktürk Kağanlığı’nın kurucusunun adıdır.
- Ayhan: Kitabelerin yazarı olan Yollug Tigin’in hükümdar olduktan sonraki adıdır.
- İlteriş: Ülkeyi derleyip toplayan anlamına gelir. Nitekim II. Göktürk Kağanlığı’nın kurucusu olan Kutluk’un lakabıdır.
- İlteber: Eski Türklerde yüksek bir devlet görevi ve unvanıdır.
- İnci: Eski Türklerde Yinçü şeklindedir.
- Tardu: Batı Göktürk Kağanlığı’nın kurucusudur.
- Bangu: Birinci Göktürk Kağanlığı’nın yıkılmasından sonra 50 yıl boyunca ortaya çıkan bağımsızlık hareketleri sonucunda Çin tarafından idam edilen bir Türk asizadesidir.
- Börte (K): Hissetme, hissediş. Eski Türkçedeki börtmek “dokunmak, temas etmek” fiilinden türemiş, çok eski bir isimdir. Ayrıca Cengiz Han’ın eşinin de adıdır.
- Çiçek: Göktürkçeden beri takılan bir kadın ismidir.
- Demir: Göktürkçeden beri Timur, Temür gibi farklı biçimlerde kullanılan bir isimdir.
- Aşina: Göktürk kağanlarının mensup olduğu uruğun adıdır. Nitekim bu uruğa daha sonra Asena da denmiştir. Ayrıca bu kelimenin “dişi kurt” anlamına geldiği söylenmektedir.
- Emrah: Göktürklerde hüküm sürmüş Amrak Kağan’ın adıdır. Ayrıca günümüzde Emrah olarak kullanımı devam etmektedir.
- İstemi: Bumin Kağan’ın kardeşidir.