Aşk Konulu Halk Hikayeleri

Aşk konulu halk hikayeleri, Türk edebiyatında meddahlar tarafından anlatılan geleneksel anlatmaya dayalı metinlerdir. Bu metinler klasik devirde roman ve hikayelerinin yerini tutmuştur. Kahramanlık konulu halk hikayeleri ile birlikte aşk konulu hikayeler, halk edebiyatındaki en yaygın hikayelerin başında gelir.

Türk edebiyatındaki başlıca aşk konulu halk hikayeleri şunlardır:

• Kerem ile Aslı,
• Arzu ile Kamber,
• Ferhat ile Şirin,
• Emrah ile Selvihan,
• Tahir ile Zühre,
• Sümmani ile Gülperi.

Aşk konulu halk hikayeleri temelde üç farklı yöntem ile oluşturulmuştur. Bazı halk hikayeleri divan edebiyatındaki mesnevilerin halk tarafından özümsenip yeniden oluşturulmasıyla meydana gelmiştir. Mesela Ferhat ile Şirin ve Tahir ile Zühre bu tarz halk hikayesi örnekleridir.

Bazı halk hikayeleri, bilinen bir ozan tarafindan kendi yaşamından da izler taşıyan şekilde söylenmiştir. Örneğin Âşık Sümmani, Sümmani ve Gülperi hikayesini ortaya çıkarmış, Erçişli Emrah Emrah ile Selvihan hikayesini söylemiştir.

Bazı halk hikayeleri ise anonimdir ve kaynakları bilinmemektedir.

Aşk konulu halk hikayelerinin genel özellikleri

Bu hikayelerde yer yer olağanüstü ögeler olsa da bunlar masal ve destanlara göre çok daha azdır.

Hikayelerde genellikle iki âşık birbirine kavuşmak için çetin sınavlardan geçer. Hikayeler bazen iyi bazen kötü sonla biter.

Erkek kahraman genellikle fedakârlığı ile ön plana çıkar.

Hikayedeki kahramanlar karakterden çok tip özelliği gösterir.

Âşıklar ya vezir ya da padişah çocuğudur veyahut bir halk ozanının kendisidir.

Aşık tarzı halk hikayelerinde genellikle kalıplaşmış olaylar bulunur. Bunlara formel denir. Örneğin çocuğu olmayan iki aileye bir aksakallının bir elmanın yarısını vermesi bir formeldir.

Birçok halk hikayesinde mekan bellidir. Fakat zaman genellikle bilinmeyen geniş bir zamandır.

Halk şairlerinin kendilerini anlattıkları hikayelerde aşklarının başlangıcı genellikle bir pirin elinden bade içerek olur.

Bu tür hikayeler nazım ve nesir karışık haldedir. Bu sayede anlatıdaki tekdüzelik ortadan kalkar. S-Ayrıca halk edebiyatı ürünleri oldukları için aşk konu halk hikayeleri sade bir dile sahiptir.

Hikayelerde güzeller ve çirkinler kalıplaşmış ifadelerle anlatılır. Bu betimleme kalıpları sevgiliyi idealize bir tip hâline getirmeyi amaçlar.

Halk hikayelerinin içinde destan, masal ve bilmece gibi farklı halk edebiyatı ürünleri de yer alabilir.