10. Sınıf Şiir Ünitesi Kazanım Testi

Kar buz kamug erüşdi
Taglar suvı akışdı
Kökşin bulıt örüşdi
Kayguk bolup ügrişür

Yukarıdaki şiirin türü aşağıdakilerden hangisidir?

Garip, güzel, sonra mahzun
Işıkla yağmur beraber,
Bir türkü ki gamlı, uzun,
Ve sen gülünce açan güller.

Yukarıdaki şiir için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

Alper Tunga sagusunda, Alp Er Tunga’nın ölümü üzerine duyulan acı dile getirilmiştir. Alp Er Tunga; yüksek bilgi ve birçok fazileti şahsında toplamış, anlayışı ile nam salmış, pek çok ülke zapt etmiş, kahraman bir Türk beyi olarak kabul edilmektedir. Saguda insanların Alp Er Tunga’nın ölümü karşısında sergiledikleri tavır, onun ne kadar çok sevilen ve sayılan bir bey olduğunu göstermektedir. Ayrıca Alp Er Tunga’nın İranlı şair Firdevsî’nin Şehname adlı eserinde geçen ------------- olduğu bilinmektedir. Alp Er Tunga, Turan’ın büyük hükümdarlarından biri olup Büyük İskender’den önce yaşamıştır. Kahramanlığı ile nam salmış biridir.

Bu parçada boş bırakılan yere hangisi getirilmelidir?

Sagular ------------ adı verilen cenaze törenlerinde; ölen bir kişinin ardından duyulan acı, onun yiğitliği, fazileti gibi konuları işler. Dörtlük nazım biriminin kullanıldığı sagular, 7’li hece ölçüsüyle oluşturulur.
Yukarıda boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

Alp Er Tonga öldi-mü
İsiz ajun kaldı-mu
Ödlek öçin aldı-mu
Emdi yürek yırtılur

Ödlek küni tavratur
Yalnguk küçin kevretür
Erdin ajun sevritür
Kaçsa takı ertilür

Yukarıdaki şiir için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

İslamiyet’in Kabulünden Önceki Dönem’de sagu (I) adı verilen biçimin divan edebiyatındaki karşılığı mersiye (II), halk edebiyatındaki karşılığı ise koşma (II) nazım biçimiyle söylenen ağıtlardır. (IV) Ayrıca İslamiyet’in Kabulünden Önceki Türk Edebiyatı’nın Sözlü Dönemi’nde bugünkü atasözü yerine kullanılan destanlar (V) bulunmaktadır. 
Yukarıdaki metinde koyu harflerle yazılan edebî türlerden hangisi ile ilgili parçada bilgi yanlışlığı vardır?

Sözlü Dönem’deki ürünler, dilden dile aktarılarak yayılmış ve günümüze kadar gelmiştir. Kaşgarlı Mahmut da Türk boyları arasında dolaşarak bu sözlü ürünleri derlemiş ve -----------------------
adlı eserine almıştır.

Parçada boş bırakılan yerlere hangisi getirilmelidir?

yağız yir yıpar toldı kafur kitip
bezenmek tiler dünya körkin itip

Yukarıdaki şiirde hangi kafiye türü kullanılmıştır?

Ben onların ülkelerini ve bozkırlarını inceledim; Türk, Türkmen, Oğuz, Çigil, Yağma ve Kırgızların lehçelerini ve kafiyelerini öğrendim. Zaten ben onların, dilde en doğruyu bilenlerinden, anlatımda en açık olanlarından, akılca en yetkinlerinden, soyca en köklülerinden, mızrakta en iyi atıcılarındanım. Böylece her boyun dili bende en mükemmel şeklini buldu. Sonra bu kitabı en iyi şekilde düzenleyerek yazdım.


Yukarıda giriş bölümünden bir parça verilen eser aşağıdakilerden hangisidir?

Kutadgu Bilig ile ilgili aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?

Eserde dörtlüklerin kullanılması onu İslamiyet’in kabulünden önceki şiir geleneğine; beyitlerle, mesnevi nazım biçimiyle ve aruz ölçüsüyle yazılması da İslamiyet etkisindeki şiir geleneğine bağlamaktadır. Kutadgu Bilig, öğretici yanı ağır basan ve düşünce ağırlıklı bir eserdir. Eserde “bir yaşantı veya davranışın daha iyi kavranmasını sağlamak için göz önünde canlandırıp dile getirme” anlamına gelen alegoriler yer almaktadır. Bu yönüyle eser alegorik bir mesnevi örneğidir. Eserde söz konusu olaylar, dört sembolik kişi etrafında geçmektedir.

Kutadgu Bilig'deki bu dört sembolik kişi ile alakalı hangisi yanlıştır?

Divânu Lugati’t-Türk ile ilgili aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?

 Atabetü’l-Hakayık ile ilgili aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?

XI. yüzyılın önemli şairlerindendir. İyi bir eğitim görmüş, Arapçayı ve Farsçayı öğrenmiş, zamanının bilimlerine hâkim olmuştur. Doğduğu şehir olan Balasagun’da kendini gösterme fırsatı bulamayan sanatçı, ilerleyen yaşlarında Kaşgar şehrine gitmiştir. Orada hükümdara sunduğu “Kutadgu Bilig” adlı eseriyle “ulug has hâciblik” (başmâbeyincilik-dönemin dışişleri bakanlığı) makamına getirilmiştir. Bundan sonraki ömrünü devlet hizmetinde geçiren Yusuf Has Hâcip, uzun bir ömür sürdükten sonra vefat etmiştir. İlim, erdem, takva sahibi ve akıllı bir insan olduğu için halk tarafından sevilip saygı görmüştür.

Yukarıda hakkında bilgi verilen yazar kimdir?

Aşkın âşıklar öldürür
Aşk denizine daldırır
Tecellî ile doldurur
Bana seni gerek seni

Yukarıdaki şiirin uyak örgüsü aşağıdakilerden hangisidir?

Sûfilere sohbet gerek
Ahîlere ahret gerek
Mecnunlara Leylâ gerek
Bana seni gerek seni

Yukarıdaki şiir için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

İlahilerle alakalı aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

Tasavvuf, hem halk edebiyatında hem de divan edebiyatında geniş bir konu olarak işlenmiştir. İslamiyet’in kabulünden kısa bir süre sonra ortaya çıkan tasavvuf, özellikle tarikatlar ve tekkeler aracılığıyla İslam dünyasındaki etkisini uzun süre devam ettirmiştir. Tasavvufla uğraşan, tasavvuf ehli kişiler için mutasavvıf ve sufi kelimeleri kullanılmaktadır.

Tasavvufla alakalı aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

Aşkın şarabından içem
Mecnûn olup dağa düşem
Sensin dün ü gün endîşem
Bana seni gerek seni

Yukarıdaki şiirde aşağıdaki söz sanatlarından hangi ikisi vardır?

------------------ adlı bu şair mutasavvıf bir şahsiyettir. Mürşidi Tapduk Emre’dir. 40 yıl ona hizmet etti. Şiirlerinin konusunu din ve tasavvuftan alan sanatçı, bütün mutasavvıfların tasavvufla ilgili benimsediği ortak duygu ve düşünceleri özgün bir dille anlattı. Şiirlerinde olabildiğince sade, samimî bir dil kullandı. Bunun yanı sıra yaşadığı dönemin Türkçesinde var olan ve halk tarafından kolaylıkla anlaşılabilen Arapça, Farsça kelimelere de eserlerinde yer verdi. Tasavvuf düşüncesini kolaylıkla anlatmasını ve ününün geniş bir coğrafyaya yayılmasını kolaylaştırdı. Şiirleri, çok kolay gibi görünüp aksine anlam derinliği ve anlam yoğunluğu içeren (sehl-i mümteni) tarzdadır. Ayrıca İslami unsurlarla yerel unsurları şiirlerinde birleştirme konusunda oldukça başarılıdır. Ölümünden sonra pek çok şair ve yazarı etkileyen sanatçının ----------------------- (Nasihatler Kitabı) ve Divan olmak üzere iki önemli eseri vardır. 

Yukarıdaki boşluklara aşağıdakilerden hangileri getirilmelidir?

Bu şiirler; Bektaşi şairlerince yazılan, Bektaşi törenlerinde saz eşliğinde ve makamla okunması gelenek hâlini alan tasavvufi içerikli şiirlerdir. ----------------- olarak adlandırılmalarının nedeni içsel duyguların konu edilmesidir. Söz konusu metinde de görüldüğü üzere bu eserlerde genellikle samimi, akıcı bir dil kullanılır. Ancak genel anlamıyla tasavvufi eserler alegorik (sembolik) bir anlatıma sahiptir. Kafiye düzeni daha çok, koşmaya benzeyen bu şiirler; 7’li, 8’li veya 11’li hece ölçüsüyle söylenir. Ancak aruz ölçüsüyle yazılanları da vardır, dörtlük sayısı 3-7 arasında değişmektedir.

Yukarıdaki metinde boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

Dinî-tasavvufi Türk edebiyatı ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

Dinî-tasavvufi halk edebiyatının önemli temsilcilerinden olup mutasavvıf bir şairdir. Asıl adı Alaaddin Gaybî’dir. Varlıklı bir aileye mensup olan Gaybî, iyi bir eğitim görmüştür. Zamanının bütün ilimlerini, tasavvufu, dinî konuları ve Farsçayı bilen birisidir. Tekkede yetiştiği için didaktik içerikli eserlerinde açık ve sade bir dil kullanmıştır. Bazı şiirlerinde Yunus Emre’nin etkisi açıkça görülen şairin hece ile yazdığı şiirlerinin yanı sıra gazel tarzında yazdığı şiirleri de bulunmaktadır. Şair, son zamanlarına kadar Anadolu’daki Bektaşiliğin ileri gelenlerinden birisi olmuştur. Divan, Gülistan, Gevhernâme, Budalanâme, Vücudnâme, Saraynâme sanatçının tanınmış eserlerinden bazılarıdır.

Yukarıda hakkında bilgi verilen şair aşağıdakilerden hangisidir?

Derinden derine ırmaklar ağlar,
Uzaktan uzağa çoban çeşmesi,
Ey suyun sesinden anlayan bağlar,
Ne söyler şu dağa çoban çeşmesi?

Yukarıdaki şiir için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?