Divan Edebiyatı Kazanım Testi I

Fuzûlî rind-i şeydâdır hemîşe halka rüsvâdır
Sorun kim bu ne sevdâdır bu sevdâdan usanmaz mı

Yukarıdaki altı çizili kelime divan edebiyatındaki hangi kavramla ifade edilebilir?

Beni candan usandırdı cefâdan yâr usanmaz mı
Felekler yandı âhımdam murâdım şem’i yanmaz mı

Bu beyitte geleneksel olarak divan edebiyatında var olan sevgiliden şikâyet etme retoriği işlenmiştir. Şair cevabını bildiği bir soruyu sorarak şiire etkili bir giriş yapmış ve böylelikle ---------------------- sanatını icra etmiştir. Görüldüğü gibi şiirde Fuzûlî sevgilinin acı çektiren ve cefadan bıkmayan bir yapısı olduğundan yakınmaktadır. Sanatçı, bunu daha iyi yansıtabilmek için şiirde kelime tekrarlarına başvurmuş ve usanmak fiilini birden çok kullanarak tekrir sanatı yapmıştır. Beytin devamında şair, çektiği ızdırap yüzünden gökyüzünün dahi yandığını ancak istekleri için bir mumun/kandilin dahi yanmadığını belirtmektedir. Görüldüğü üzere ikinci dizede de tecahülüarif sanatı kullanılmış, ayrıca murat ve cefa gibi zıt çağrışımlı kelimelerden yararlanılarak --------------- sanatı yapılmıştır.

Yukarıdaki boşluklara getirilmesi gereken kelimeler aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?

Aşağıdakilerden hangisi divan edebiyatı nazım şekillerinden biridir?

• Döneminde “Sultânü’ş-Şu’arâ (Şairler Sultanı)” olarak anılmıştır. Ancak babasının sesinin çirkinliği nedeniyle Kargazade lakabıyla da muhatap olmuştur.
• Divan şiirinin geleneksel çizgisini devam ettiren ve yeni bir felsefe arayışında olmayan bir şairdir.
• Şiiri duygu yönünden zengin olmakla birlikte ondaki lirizm coşkun bir düzeyde değildir.

Divan edebiyatı, XIII. yüzyılda ------------------ ile başlayıp XIX. yüzyıla kadar varlığını devam ettirmiştir. Saray edebiyatı, klasik edebiyat, yüksek zümre edebiyatı gibi değişik adlarla anılan bu edebiyat için en yaygın kullanılan isim divan edebiyatıdır. Bu adlandırmada şairlerin, eserlerini “divan” adı verilen bir kitapta toplamaları etkili olmuştur.

Yukarıdaki boşluğa aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

Aşağıdakilerden hangisi divan edebiyatı için doğru değildir?

Aşağıdaki gazel türü ve şair eşleştirmelerinden hangisi yanlıştır?

Divan edebiyatının son büyük şairi kim olarak kabul edilir?

Aşağıdaki yüzyıl-sanatçı eşleştirmelerinden hangisi yanlıştır?

Gazel ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

Aşağıdaki tanımlardan hangisi yanlıştır?

(I) Beni candan usandırdı cefâdan yâr usanmaz mı
(II) Felekler yandı âhımdam murâdım şem’i yanmaz mı

(III) Kamu bîmârına cânân devâ-yı derd ider ihsân
(IV) Niçin kılmaz bana dermân beni bîmâr sanmaz mı

Yukarıdaki I ve IV beyitler arasındaki kafiyenin türü nedir?

Sahn-ı çemende turma salınsun sabâyıla
Âzâdedür nihâl bugün berg ü bârdan

Bâkî çemende hayli perîşân imiş varak
Benzer ki bir şikâyeti var rûzgârdan

Yukarıdaki şiir parçası için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

Nâm u nişâne kalmadı fasl-ı bahârdan
Düşdi çemende berg-i dıraht i’tibârdan

Yukarıdaki beyit bir gazelin hangi bölümünden alınmış olabilir?

Eşcâr-ı bâğ hırka-i tecride girdiler
Bâd-ı hazân çemende el aldı çenârdan

Yukarıdaki beyitte sonbaharın gelmesiyle ağaçların yapraklarını döküşü ve doğanın yavaş yavaş uyumaya başlaması betimlendiğine göre bu beyit hangi şiir türüne örnek gösterilebilir?

Aşağıdaki parçada yer alan yay ayraç içindeki üç noktanın parçadaki kullanılma amacı nedir?

(…)
Altında mı üstünde midir cennet-i âlâ
El-hak bu ne hâlet bu ne hoş âb u havâdır
(…)
İnsaf değildir anı dünyâya değişmek
Gülzârların cennete teşbih hatâdır
(…)

İstanbul şairi olarak bilinen Baki, Kanuni’nin ölümü üzerine “Kanuni Mersiyesi”ni kaleme aldı. -------------------- nazım biçimiyle kaleme aldığı bu eserini yedi bentten oluşturdu.

Yukarıdaki boşluğa aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

I
Benden selâm olsun Bolu Beyi’ne
Çıkıp şu dağlara yaslanmalıdır
Ok gıcırtısından kalkan sesinden
Dağlar sada verip seslenmelidir

II
Bâğ-ı dehrin hem hazânın hem bahârın görmüşüz
Biz neşâtın da gamın da rüzgârın görmüşüz

Aşağıdakilerden hangisi bu iki şiir arasındaki benzerliklerdendir?

Edrine şehri mi bu yâ gülşen-i Me’vâ mıdır?
Anda kasr-ı pâdişâhî cennet-i a’lâ mıdır?

Yukarıdaki şiir hangi ölçü ile yazılmıştır?

Çok da mağrur olma kim meyhâne-i ikbâlde
Biz hezârân mest-i mağrurun humârın görmüşüz

Aşağıdakilerden hangisi aşağıdaki şiirin üslubuyla ilgili bir özellik değildir?