TYT Türk Dili ve Edebiyatı Deneme Sınavı – I

Toplumda iz bırakmış kişilerin adını yaşatmak, bir milletin kendi tarihine ve fikir coğrafyasına karşı ödevidir.

Yukarıdaki cümledeki altı çizili sözcüğün anlamı aşağıdakilerden hangisinde yoktur?

Millî kahramanlar hakkında şarkılar, marşlar bestelenip şiirler yazılması, sadece bu kişilerin daha iyi tanınmasını değil; aynı zamanda toplumu oluşturan bireylerin de millî hislere daha fazla önem vermesini sağlayacaktır.

Yukarıdaki cümle ile ilgili aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz?

(I) "Hikâyelerini bilmediklerimizdir, en çok düşman olduklarımız." der Slavoj Zizek. (II) Gerçek veya gerçeğe uygun olayların anlatıldığı romandan kısa düzyazı türüne hikâye adı verilir. (III) Dünya edebiyatına hikâye değerlendirildiğinde, temelde iki farklı yaklaşım görülecektir. (IV) Bu iki temel hikâye türü olay hikâyesi ve durum hikâyesi olarak adlandırılır. (V) Olay hikâyesi Fransa’da Maupassant tarafından geliştirilmiş olup öykülemeye dayanır. (VI) Türk edebiyatında bu tarzın ilk önemli temsilcisi Ömer Seyfettin’dir.

3.Yukarıdaki parçada aşağıdakilerden hangisinin yanıtı yoktur?

Yukarıdaki parçada yer alan I. numaralı cümlede aşağıdaki anlatım tekniği/düşünceyi geliştirme yollarından hangisi ön plandadır?

Yukarıdaki parçada yer alan cümlelerden hangisi anlatımın akışını bozmaktadır?

Yukarıdaki metinde aşağıdakilerden hangisi yoktur?

(I) Kestane balı, yoğun kestane bulunan sınırlı bölgelerde üretilen monofloral yani tek kaynaklı bir bal çeşididir. (II) Özellikle öksürük, hazımsızlık, solunum yolu enfeksiyonları, cilt yanıkları, mide rahatsızlıkları ve bağışıklık hususlarında faydalı olduğu ve anti-enflamatuar bir yapıya sahip olduğu kanıtlanmıştır. (III) Birçok yararı olan bu güzide balın karakteristik doğal yetişme alanı Karadeniz’dir. (IV) Arıcılar, kestane balı üretmek için arı kovanlarını, mümkün olduğu kadar kestane çiçeğine erişebilecekleri bir alanda tutarlar. (V) Çünkü pratikte, herhangi bir kestane balının sadece küçük bir kısmı akasya gibi farklı çiçeklerdendir.

Yukarıdaki metin iki paragrafa ayrılmak istenirse ikinci paragrafın ilk cümlesi hangisi olur?

Yukarıdaki paragrafta yer alan cümlelerden hangisinde öznel bir yargı söz konusudur?

Orta Türkçe, Türk dilleri için genel anlamda Eski Uygurların yerlerini Müslüman Karlukların kurduğu Karahanlılara bırakmasıyla başlayan döneme işaret eder. Bu dönem Anadolu’da gelişen Eski Anadolu Türkçesiyle son bulur. Orta Türkçe Dönemi’nin kapsamı tartışmalı olmak ile birlikte tarihî Karahanlı Türkçesi, Harezm Türkçesi, tarihî Kıpçak Türkçesi ve Çağatay Türkçesi genellikle bu kapsamda değerlendirilir.

Yukarıdaki paragrafın konusu aşağıdakilerden hangisidir?

Aşağıdaki cümlelerden hangisinde bir yazım hatası vardır?

Divan edebiyatındaki kadın şairler de tıpkı erkek şairler gibi geleneksel kadın sevgili tipine şiir yazmıştır. Çünkü divan edebiyatı klişe bir edebiyattır.  Yani divan edebiyatında kadın şairlerin konu, hayal ve içerik bağlamında erkek şairlerden hiçbir farkı yoktur.

Yukarıdaki paragrafta asıl anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangisidir?

Divan edebiyatı şairlerinin şiirlerindeki en güzel dizelere mısra-i berceste denilmektedir. Mısra-i bercesteler, bir şairin sanat yönü ve yetkinliğini gösteren en önemli ölçütlerdendir. Bununla birlikte bir şairin söylediği berceste bir mısra, diğer tüm kitaplarının ve şiirlerinin önüne geçebilir.

Aşağıdaki olaylardan hangisi yukarıdaki duruma daha çok benzemektedir?

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde kip kayması yoktur?

Ömürleri sazla, sözle tatlı geçerdi. Bu keyif düşkünü memurlar suya sabuna dokunan işlere karışmadıklarından senelerce yerlerinde kalırlar, âdeta kasabayı benimseyip evler yaptırırlar, havuzlar açtırıp kameriyeler kurdururlardı. Zaten ekserisi devrin hoş görmediği, başından savdığı kimselerdi. Terfi ümidinde olmadıklarından resmî işlere ehemmiyet vermezler, zevklerine bakarlardı. Daha geçen sene -kasabaya geldiğinde- bu uyuşuk memurlar aleyhinde uzun nutuklar atan Agâh Bey, şimdi bu rayihalı havayı ciğerlerine kadar derin derin çektikten sonra rahat rahat geriniyor, yeni atılmış minderin üzerine yan gelip yatıyordu. Osmanlı bürokrasisinde oturmuş bu uyuşuk düzen en idealist memurları bile zamanla kendine benzetiyordu.

“Şeftali Bahçeleri” adlı öyküden alınan bu parçaya asıl anlatılmak istenen şey nedir?

(1) Yazar, bu romanda hocası Mustafa İnan’ın hayatını kaleme almıştır. (2) Romanda fakir bir halk insanı olan Mustafa İnan’ın dünyaca tanınan bir bilimadamı olma sürecinde yaşadığı güçlükler ve bu güçlüklere rağmen ahlak ve kişiliğinden hiçbir şey kaybet­memiş olması ele alınmaktadır. (3) Ayrıca yazar, hocasına ait fotoğrafları yapıtına ekleyerek daha renkli bir eser ortaya koymuştur. (4) Roman, Mustafa İnan’a konuşma tarzı ve görüntüsüyle çok benze­yen bir çocuğun fakülte giriş sınavı sonuçlarını öğrenmek için beklediği bir kuyrukta başlar. (5) Kuyruktaki diğer öğrenciler, bu ülkenin hâlâ iptidai şartların hüküm sürdüğü ücra bir köşesinden gelen taşralı çocuğun bu çok zor sınavı kaza­namayacağını düşünmektedir. (6) Yan blokta ise “TÜBİTAK Ödülleri” dağıtılmaktadır. (7) Or­ta yaşlı bir adam çocuğun yanına gelir. (8) Bilimle uğraşan hayatı anlamlandırmış bu orta yaşlı adam, Mustafa İnan’dan bahseder çocuğa. (9) Yan bloktaki törende “Bilim Hizmet Ödülü” ölümünden dört yıl sonra Mus­tafa İnan’a verilecektir. (10) Törende çocuk, Mustafa İnan hakkın­da pek çok şey öğrenir. (11) Oğuz Atay, bu orta yaştaki adam vası­tasıyla Mustafa İnan’ın hayatını anlatmaya başlar.

15. soru
Yalnızca yukarıdaki metinde yer alan bilgiler dikkate alındığında romanda geçen çocuk ile ilgili aşağıdakilerden hangisi kesin olarak söylenilebilir?

Parçaya göre “Bir Bilim Adamının Romanı” ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenilemez?

Bu parça iki paragrafa ayrılmak istenirse ikinci paragraf hangi cümle ile başlar?

Bu parça ile ilgili aşağıdaki önermelerden hangisi yanlıştır?

“Niçin, nasıl, ne zaman, ne kadar” gibi soruların dışında; temel soru kelimelerine edat eklenerek bulunan ögeler zarf tümleçleridir. Örneğin ne sorusuna ile eklenerek (ne ile?) soru sorulduğunda alınan yanıt zarf tümlecidir.

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bu duruma uygun bir örnek yoktur?

Kelimelerden her ikisi veya ikincisi, birleşme sırasında anlam değişmesine uğradığında bu tür birleşik kelimeler bitişik yazılır.

Aşağıdaki birleşik kelimelerden hangisi bu açıklamaya uygun bir örnektir?

21. soru

Türk edebiyatının en yetkin günlük yazarlarından biri olan Salah Birsel’in yapıtlarındaki üslup değerlendirildiğinde, kendine ait bağımsız bir günlük anlayışı geliştirdiği görülecektir.

Alper Tunga, Türk devlet geleneğinin yalnızca gayriresmi tarihçe onaylanan en eski kumandanıdır.

Hâlihazırda yayımlanmış bu sayımızdan sonra dergimize göndereceğiniz yazıların daha önce hiçbir yerde yayımlanmamış olması gerekir.

Ermenistan ile Azerbaycan’ın sınırlarını yeniden belirleyen Dağlık Karabağ Ateşkes Antlaşması, 10 Kasım gecesinde imzalandı.

(I) “Öz Şiir” hareketinin temelinde iki “kalburüstü” edebî akım vardır. (II) Bunlardan ilki olan sembolizm, bu şiir hareketinin Yahya Kemâl'den öykündüğü bakış açısının sonucuyken, “Öz Şiir” üzerinde dramatik bir etki yaratan izlenimcilik Ahmet Hâşim’den izler taşır.

Zarflar, fiilimsi ve yüklem konumundaki filleri niteler ya da açıklar. Sıfatların, zarfların ve adlaşmış sıfatların derecesini artırır. Zarflar, bu koşullardan bağımsız olarak cümlenin yapılış zamanını verir.

Yukarıdaki paragraftan aşağıdakilerden hangisi çıkarılmaz?

Kurul üyeleri ilk dönemde alınan zümre kararlarına uygun bir eğitim-öğretim faaliyeti gerçekleştirildiğini değerlendirdi. “2020-2021 Eğitim-Öğretim Yılı”nın ilk döneminde zümre üyelerimiz öğrencilerin okuduğunu anlama, analiz etme, çıkarımda bulunma, eleştirel düşünme, görsel okuma ve uzamsal becerilerinin gelişmesini sağlayacak bir eğitim öğretim süreci planladı. Aynı şekilde ölçme-değerlendirme uygulamaları da bu kazanım boyutları ile bağıntılı şekilde uygulandı.

Yukarıdaki paragraftan aşağıdakilerden hangisi çıkarılmaz?

Eco “Gülün Adı” adlı eserinde; bir dil bilimci olarak sözün yaşam üzerindeki tesirine dikkat çekmiştir. Ona göre Avrupa’nın tüm sorunları, bugün de hissedildiği biçimleriyle Orta Çağ’da oluşur (Eco, 2005, s. 666). Yazar, eserinde dinin toplum üzerindeki rolünü, kilisenin sosyal yaşam üzerindeki baskısını ve skolastik düşüncenin çöküşünü göstergesel anlamlar evreni üzerinden; yer yer dilsel boyutla sözel boyut arasındaki farkı da ortaya koyarak öyküler. Hâl dilinin ve göstergenin insan bilinci ve toplum üzerindeki yetkinliğini tartışır. Aşağıdaki satırlar bu durumun roman içerisinde ifade bulduğu örneklerdendir: Şeytan değerli taşların dilinden görülmemiş bir şekilde nefret eder. Bu kötü hayvan, bu dilde, değişik anlamlar ya da bilgi düzeyleriyle aydınlanmış bir mesaj görür ve onu yok etmek ister, çünkü o, düşman, taşların görkeminde cennetten kovulmadan önce kendi tekelinde olan harikaların yankısını sezer (Eco, 2005, s. 564).

Yukarıdaki metin için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

Son yüzyılda, dil ile felsefenin “gösterge” kavramının getirdiği geniş perspektif sayesinde hacimli bir literatür inşa ettiği görülmektedir. Çünkü bu iki alanın birbiriyle ilişkisi çok eskiye dayanmakta; dilin maddi dünya ile ilişkisi, asırlardır filozofların ilgisini çekmektedir. Antik dönem düşünürleri, varlık ve dil arasındaki bağlantının boyutunu ele alırken bu iki kavramın birbiri üzerinde kurduğu eş değer yansıtıcılığı vurgulamıştır. Bu yansıtıcılığın görüldüğü Herakleitos’un “logos” kavramı, düşünce ile dilin birbirinden koparılamayacağı önermesiyle yola çıkmakta, Herakleitos “logos”u evrenin yasası ilan etmektedir.

Bu metinde ele alınan konu aşağıdakilerden hangisidir?

Gazali, dil ile kavram arasındaki ilişkiyi açıklarken dilin tam olarak oluşabilmesi için ilk önce dile tekabül eden şeyin var olması, daha sonra bu şeyin zihinde bir idesinin oluşması yani kavranması daha sonra bunun dile gelmesi, en son da yazıya dökülmesi şeklinde ifade ettiği aşamalı oluşum sürecini önermektedir.

Gazali’nin yukarıdaki görüşleri bağlamında aşağıdakilerden hangisi savunulamaz?

Doğada, tabii olarak güçlü ve güce erişmek isteyen odaklar arasında zaruri bir var oluşsal mücadele vardır. Bu mücadele, iradeye değil; varlığın tabiatına bağlıdır.

Yukarıdaki metinden aşağıdakilerden hangisi çıkarılamaz?

Ötekileştirme ve dışlamanın bir başka yöntemi ise yok sayma üzerine kurulu sosyal yalıtılmışlıktır. Toplumdan uzaklaştırılarak, hakir görülen bu yalıtılmış zümreler; doğal bir sonuç olarak, baskın güce karşı provoke olmakta, taraflar arasındaki nefret arttıkça toplumsal kutuplaşma da derinleşmektedir. Böylelikle istenilmeyen zümrelerin mevcut sistem ile ilişkisi tamamen koparılarak sistemin devamlılığı önündeki engeller ortadan kaldırılmaktadır. Bu durum romanda cüzzamlılar metaforu üzerinden anlatılmaktadır.

Yukarıdaki parçaya göre “cüzzamlılar metaforu” aşağıdakilerden hangisini anlatmak için kullanılmaktadır?

Von Mises’e göre, Endüstri Devrimi, kadını evin dışına çıkarmış, onu iş gücüne katmış ve hiçbir zaman talep dahi edemeyeceği özgürlükleri kazanmasını sağlamıştır.

Yukarıdaki parçaya göre kadın haklarının gelişmesinde aşağıdaki değişimlerden hangisi daha fazla etkilidir?

Bir öğrenci Türkçe paragraf sorularını çözerken paragrafta yazmayan hiçbir şeyi şıklarda işaretlememelidir. Çünkü paragrafta yorum yapmanız istenmedikçe sizin tıpkı bir bebek gibi davranmanız istenir. Yani yorum yapmaz sadece elinizdeki verilerle birtakım çıkarımlarda bulunursunuz. Çünkü sorular nesnel bir bakış açısıyla hazırlanmış değerlendirme ürünleridir. Çıkarım yaparken de tüm olasılıklar düşünülmeli ve dikkatli olunmalıdır. Sadece “Çocuğun hiç parası yoktu.” cümlesine bakarak “Çocuk fakir bir aile çocuğudur.” sonucunu çıkaramazsınız.

Yukarıdaki paragrafta aşağıdakilerden hangisi kullanılmamıştır?

Bazı öğrenciler uzun paragraf sorularında önce seçenekleri okuyunca başarılı olur. Bazıları ise önce paragrafı okumalıdır. Bu durum insan yaradılışından kaynaklanır. Kimi insanlar parçadan bütüne gitmeye yetenekliyken bazıları ise bütünden parçaya inmekte başarılıdır. Ama öyle bir gerçek vardır ki her zaman önce soru kökü okunmalıdır. Sonuç olarak metni okuduğunuzda resmin tamamına hâkim olamıyor, bütünün detaylarını da kaybediyor, dönüp dönüp paragrafı yeniden okuma ihtiyacı hissediyorsanız; önce paragrafı okumanın hiçbir esprisi yok.

Buna göre bir öğrencinin uzun paragraf sorularında uygulayacağı yöntemin temel belirleyicisi aşağıdakilerden hangisi olmalıdır?

Dünyadaki bütün eğitim sistemlerinde doğru işitenler bir adım öteye geçer. Bu ne demek? Bu sorunun yanıtı şu: Herkesin farklı zekâ boyutları gelişmiş. Ancak öğretim sürecinin zaman verimliliği nedeniyle anlatmaya dayalı olması, farklı zekâ boyutlarına sahip öğrencilerin körelmesine neden oluyor. Ancak bu durum tüm dünyada daha uzun yıllar değişebilecek gibi görünmediğinden, her öğrencinin işitsel zekâsını geliştirici çalışmalar yapması zorunludur.

Bu parçada ortaya koyulan temel sorun aşağıdakilerden hangisidir?

Zaman iyi bir öğretmendir fakat öğrencilerinin hepsini öldürür.

Bu cümlede aşağıdakilerden hangisi yoktur?

Türkçede ayrılma hâli eki bazı durumlarda farklı bir görevde kullanılabilir.

Aşağıdaki cümlelerden hangisinde böyle bir durum yoktur?

Aşağıdaki cümlelerden hangisinde hem bağlaç hem de edat vardır?

Aşağıdaki cümlelerden hangisinde birden farklı türde zamir vardır?