Orda mı orada mı, burda mı burada mı yazılır?

Orada ve burada yazımı Türk Dil Kurumuna göre doğrudur. Bulunma ve ayrılma hâli ekinden önce gelen a sesi bu kelimelerde düşmez. Yani burda ya da burdan diye bir kelime yoktur.

Burda mı burada mı?

Yukarıdaki örneklerde de olduğu gibi tabii ki "burada" doğru yazımdır. Bura kelimesine farklı bir ek geldiğinde bu ses düşmediğine göre burada derken de düşmez. Örneğin kelimeye +nın eki getirdiğimizde "burnun" diyemeyiz, mecburen "buranın" deriz. Demek ki bu kelimeye gelen eklerden önce a sesi düşmez.

Nerden mi Nereden mi? İlerde mi İleride mi?

Türkçede bazı durumlarda bir sesin düşürülüp düşürülmeyeceği konusu tıpkı “Nerden mi nereden mi?” örneğinde olduğu gibi kafa karıştırır. Nitekim önce hemen cevabı verelim: Nerden değil nereden yazmalısınız. Yine nerde değil nerede doğru olandır. Türkçede genel olarak isimlerde bu tür düşmeler daha azdır. Örneğin ilerde değil ileride yazımı doğrudur. Lakin ileri kelimesine fiil yapım eki getirdiğimizde ilerilemek değil ilerlemek dememiz gerekir. Karşılaşılan bir diğer soru ise “Netekim mi nitekim mi?” şeklindedir. Aşağıda açıklayacağımız sebepler ile bu kelime nitekim şeklinde yazılmalıdır. Ancak bu tarz mantıklar kurmak yerine Türk Dil Kurumunun sözlüğüne göz atmak her zaman daha iyi bir tercihtir.

Nerden mi nereden mi?
Türk Dil Kurumuna göre bu kelimenin doğru yazımı nerden (nerde) değil, nereden (nerede) şeklindedir. Nere kelimesine hangi ek getirilirse getirilsin aradaki e foneminin düşmeyeceği unutulmamalıdır. Bu kelimenin kafa karışıklığına neden olmasının sebebi, Anadolu ağızlarında birçok farklı şekilde söylenebilmesidir: Nirede, nerde, nirde vb.
Orda mı orada mı, burda mı burada mı yazılır?
Orada ve burada yazımı Türk Dil Kurumuna göre doğrudur. Bulunma ve ayrılma hâli ekinden önce gelen a sesi bu kelimelerde düşmez. Yani burda ya da burdan diye bir kelime yoktur.
Burda mı burada mı?
Yukarıdaki örneklerde de olduğu gibi tabii ki “burada” doğru yazımdır. Bura kelimesine farklı bir ek geldiğinde bu ses düşmediğine göre burada derken de düşmez. Örneğin kelimeye +nın eki getirdiğimizde “burnun” diyemeyiz, mecburen “buranın” deriz. Demek ki bu kelimeye gelen eklerden önce a sesi düşmez.

Nerede ve Ne Kelimesinin Kökeni (Etimolojisi) Nedir?

Göktürkçede ilk seste n kullanılmamasına rağmen daha o dönemde “ne” kelimesi başta kullanılmaktadır. Yukarıdaki soruya yanıt verebilmek için ne kelimesinin etimolojisini iyi bilmek gerekir. Bu kelime Eski Türkçeden beri o denli sık kullanılmıştır ki, bugün kullandığımız birçok kelimenin içerisinde de biz fark etmesek de vardır. Örneğin bugün nesne olarak kullandığımız kelime Orta Türkçede né érse né biçimindedir. Hatta kelimenin ünlüsü bugün kullandığımız e sesinden daha farklı kapalı bir e sesidir. Ayrıca bugün sıkça kullandığımız neyse kelimesi de ne ise şeklinden türemiştir.

Ne kökünden türeyen bir diğer kelime nitekimdir. Bu kelime ne+te kim biçimiyle türemiştir. Yani gördüğünüz gibi ne kelimesindeki e sesi bazen i’ye dönüşmüştür. Bunun sebebi yukarıda belirttiğimiz é sesinin daha kapalı bir ses olması ve açık e sesine göre çok daha dar olmasıdır. Yani nitekim kelimesinde bir ünlü daralması vardır.

Tüm bunların dışında ne kelimesinde türeyen çok daha fazla kelime vardır. Bunlar nitelemek, nitelik, nitel olarak sıralanabilir. Örneklerdeki gibi buralarda ne kelimesinde daralma olduğu ve bu kelimeden sonra sıklıkla bulunma hâli eki getirildiği görülmektedir. Ne kelimesi ile ilgili birçok detayı Kazak Türkçesinde ne kelimesini inceleyen mavi bağlantıda bulabilirsiniz.

Nerden mi Nereden mi Sorusu Niçin Karışıyor?

Bunun sebebi nere kelimesindeki e sesinin Anadolu ağızlarının bazılarında düşürülmesidir. Ağızlardaki bu durum ölçünlü dili de etkilemektedir. Ayrıca konuşma dilinde de genellikle nerede değil nerde yapısı daha çoktur.

Buna benzer şekilde ordan, oradan ve burdan, buradan örnekleri de mevcuttur. Buralarda da kesinlikle a sesini düşürmemek gerekir. Bu kelimeler o ve bu zamirlerine getirilen yön gösterme eki ile kurulmuştur.