Kısa Nesir ve Küçürek Hikâye

Kısa nesir, kullanılan karakter sayısı sınırlı olan ve genel bağlamda sorgulayıcılık içeren düzyazılar için kullanılan genel bir addır. Küçürek hikâye ise kurmaca bir hayali yansıtan kesitlere denir. Çünkü küçürek hikâye; yoğun, kısa ve özlü bir anlatıma sahiptir.

Küçürek Hikâye Nedir?

Küçürek hikâye hayatın bir kesitini kısa ve yoğun bir üslupla anlatan kısa nesirlerdir. Bu hikâyeler tek bir cümleden dahi oluşabilir. Küçürek hikâyelerde amaç, hayatın çıkışsızlığını ve modern hayatın zorluğunu yansıtmaktır.

Yeni bir tür olan küçürek hikâye, Türk edebiyatında Ferit Edgü, Tarık Dursun ve Vüsat Bener gibi önemli sanatçılar ile temsil edilmektedir. Şiir ile küçürek hikâyenin en büyük farkı, küçürek hikâyede sadece bir “an”ın konu edilmesidir. Şiirde ise insanın duygularına bütüncül bir bakış açısı ile seslenilir.

Bir küçürek hikâyenin üç temel ilkesi vardır. Bunlardan ilki kısalıktır. Bir diğeri ise yoğunluktur. Bu iki ilke birbirini tamamlamaktadır. Çünkü bu hikâyelerde amaç olayları kısa ve yoğun şekilde anlatmaktır. Bu anlatımlar minyatürleştirme tekniğine dayanır. Yani zaman ve mekân gibi unsurlar, modernist ve postmodern eserlerde olduğu gibi silinir.

Küçürek hikâyelerin üçüncü ilkesi birliktir. Nitekim bu ilke her şeyin tek bir “an”ı anlatmasını niteler.

Küçürek hikaye ve hikâyenin farkı nedir?

Küçürek hikâye, geleneksel hikâyeye göre daha kısadır. Aynı zamanda küçürek hikâyede bir olay örgüsü de yoktur. Kişiler, mekân ve zaman unsurları, küçürek hikâyelerde bilinçli olarak silinir.

Hikayelerde, anlatımın temel unsurları olan kişi, mekân ve zaman ön plandadır.

Kısa Nesirler

Kısa nesirler, edebî metin sınıfında olabilir ya da olmayabilir. Nitekim kısa nesir, küçürek hikâye anlamına gelmez. Bu türdeki yazılar kısa öykülerden çok daha az hacimlidir. Diğer bir deyişle bu yazılar genellikle 1.000 sözcükten daha az kelime içerir. Küçük boyutlarından dolayı, kısa nesir parçaları, yüksek düzeyde sözdizimi yoğunluğuna erişebilir. Bu nedenle de mensur şiirlere benzeyebilir ancak kısa nesirde amaç bir durumun mümkün olduğunca hızlı ve etkili sunumunu sağlamaktır. Yani mensur şiirdeki gibi ritim ve ahenk ögelerine önem verilmez.

İyi bir kısa nesir örneğinin en önemli özelliği “yanıtladığından daha fazla soruyu akla getirmesi, insanları yaşam hakkında ucu açık bir düşünmeye” sevk etmesidir.

Bu yönüyle kısa nesirler postmodern, yapısökümcü ve absürt tarzlar için önemli bir tarz olarak 20. yüzyılın sonlarından itibaren değer kazanmaya başlamıştır.

Kısa bir düzyazı parçası

Kısa nesirler, dramatik ögeler içerebilir. Ancak kısa nesirlerde tiyatroda olduğu gibi bir olay kurgusu olmadığı için kısa nesirler hiçbir zaman bir skeç hâlini alamaz. Çünkü kısa nesir, okurları olayların öncesi veya sonrası hakkında meraklandırmak gibi bir amaç taşımadığından hiçbir zaman bir taslak öykü görevi görmez. Aynı zamanda kısa nesirlerde, bir çatışma veya karakter bulunmak zorunda değildir. Bu da kısa nesrin sinopsis (taslak öykü), skeç ve kısa öyküden ayrıldığı önemli bir noktadır.

Kısa nesir türünün temsilcileri

Bu türde eser veren önemli yazarlar Fyodor Sologub, Daniil Kharms, Dezső Kosztolányi, István Örkény Samuel Beckett, Francis Ponge, David Eggers ve Eduardo Berti’dir. Bu yazarların içerisinde Samuel Beckett’e özel bir parantez açmak gerekmektedir. Beckett’in “Fizzles” yani “Başarısızlıklar” adlı eseri, türün en bilinen örneğidir. Beckett bu yapıtta, kısa nesirlerin örneği olarak yazdığı sekiz parçayı yayımlamıştır. Kitaptaki bazı kısa nesirlerin özel bir adı varken Beckett bu yazıların bazılarına herhangi ad koymamıştır. “Fizzles” sadece edebiyatta değil, aynı zamanda müzik, görsel ve gösteri sanatları üzerinde önemli bir etki yaratmıştır. Eser bilimsel çalışmaların ve akademik tezlerin konusu olmayı başarmıştır.