Kahramanlık Konulu Halk Hikayeleri: Filmler ve Edebi Eserler -

Kahramanlık konulu halk hikayeleri ve olağanüstü özellikler barındıran destanlar günümüz romancılarını, şairlerini ya da sinema sektörünü önemli ölçüde etkilemiştir. Çünkü toplumlar, tarihleriyle var olurlar ve tarihlerinden etkilenirler. Toplumların tarihlerinde yer alan büyük başarılar, zaferler ve kahramanlar, o ulusun geleceğe güvenle bakabilmesi için öz güven kazandırır. Bir toplumun yükselebilmesi ve muasır uygarlıkların seviyesine ulaşabilmesi için bu öz güven mutlak surette gereklidir.

Halk bilgisi ürünleri, toplumsal hafıza ve kültürel bellek aktarımını sağlayan en önemli unsurlardandır. Halk bilgisi ürünlerinin gelecek kuşaklara aktarılması, ürünlerin zamanın ihtiyaçlarına göre güncellenmesiyle mümkündür (Demir, 2016).

Kahramanlık konulu halk hikayeleri, Türk edebiyatında daha çok Dede Korkut Hikâyeleri eksenli Oğuznameler ve cenknâmeler merkezinde alp/alperen tipi üzerine kurulmuştur (Özdemir, 2018). Öyle ki, Dede Korkut Hikayeleri’nin ve bu esere ait üslubun izleri Ahmet Kudsi TECER’in “Koçyiğit Köroğlu” adlı eserinden tutun, Hayati SARIEKİZ’in modern Oğuznâmesi “Otacı“ya kadar geniş bir perspektifteki eserleri etkilemiştir. Aynı etkiyi son dönemlerde önemli izleyici kitlesine sahip “Hakan Muhafız”, “Diriliş: Ertuğrul”, “Uyanış: Büyük Selçuklu” ve “Kuruluş: Osman” gibi filmlerde görmek mümkündür. Haddizatında, bu hikayelerin anlatıcısı olan Dede Korkut zaten Türk edebiyatında “epik söylem”in somutlaştığı efsanevi bir tiptir. Bu tipten neredeyse Türk dizi ve sinema sektörünün tüm tarihî yapımlarında yararlanılmaktadır.

Kahramanlık konu halk hikayeleri şu şekilde sıralanabilir:

Dede Korkut Hikayeleri (Oğuz Türkleri)
Alıp Manaş (Altay Türkleri)
Battalname
Cenknameler
Danişmentname
Saltukname
Köroğlu
Kirman Şah
Yaralı Mahmut

Hem aşk hem kahramanlık konulu halk hikâyeleri

Kahramanlık konulu halk hikâyelerinden bazıları hem kahramanlık hem de aşk konusunu içerir. Bu hikâyelerde genellikle aşık ve maşukun kavuşması, yapılması gereken zor bir göreve bağlıdır. Bu eserlerden başlıcaları şunlardır (Oğuz, 2018):

Ferhat ile Şirin,
Kirmanşah,
Yaralı Mahmut,
Şah İsmail,
Bey Böyrek.

Bk. Aşk konulu halk hikayeleri.

Halk hikayelerinin özellikleri

Türk halk edebiyatının anlatmaya bağlı ürünleri olan halk hikâyelerinin genel özellikleri aşağıda sıralanmıştır.

Halk hikâyeleri, hem şiir hem de nesir içerir.
Tıpkı masallar gibi halk hikâyelerinde de formeller yani kalıplaşmış ifadeler bulunur.
Halk hikâyelerinin başlangıç kısmında söylenen şiirlere peşrev denir.
Bu türde yazılan eserler genellikle anonimdir fakat âşıklık geleneğinin geliştiği 17. yüzyıldan sonra yazarı bilinen halk hikâyeleri de ortaya çıkmıştır.
Halk hikâyelerinin konuları genellikle aşk, kahramanlık ve din olmak üzere üçe ayrılır.
Halk hikâyelerinde olağanüstülükler bulunur. Ancak bu masal ve destanda olduğu kadar baskın değildir. Konular genellikle gerçeğe yakındır.
Kahramanlar genellikle dünyaya olağanüstü koşullarda gelir.
Bazı halk hikâyeleri Arap ya da Fars kaynaklı mesnevilerin halk nazarında yaygınlaşması ile oluşmuştur.

en. ABSTRACT

Folk tales of heroism have significantly influenced today’s novelists, poets or the film industry. Because societies exist with their history. Great achievements, victories and heroes in the history of societies gain self-confidence so that a nation can look to the future with confidence. This self-confidence is absolutely necessary for a society to rise and reach the level of contemporary civilizations.

KAYNAKÇA [en. References]

Demir, G. K. (2016). Gelenekten Geleceğe: Dede Korkut Kitabı. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(1), 565-580.

Oğuz, M. Ö. (2008). Halk Hikâyeleri. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.

Özdemir, M. (2018). Aşk ve Kahramanlık Konulu Türk Halk Hikâyelerinde Düşman Tipi. Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, 10(18), 239-266.

Bakınız: Türk Edebiyatında Hikaye ve Edebi Akımlar

Özet

Başlık

Kahramanlık Konulu Halk Hikayeleri: Filmler ve Edebi Eserler

Açıklama

Kahramanlık konulu halk hikayeleri günümüz romancılarını, şairlerini ya da sinema sektörünü önemli ölçüde etkilemiştir. Çünkü toplumlar, tarihleriyle var olurlar ve tarihlerinden etkilenirler. Toplumların tarihlerinde yer alan büyük başarılar, zaferler ve kahramanlar, o ulusun geleceğe güvenle bakabilmesi için öz güven kazandırır.

Yayımcı

Simit Çay

Yayımlayan

Simit Çay Edebiyat Etkinlikleri

Logo